TRUYỆN THIẾU NHI VỀ LOÀI VẬT CỦA TÔ HOÀI VÀ NGUYỄN QUỲNH TỪ GÓC NHÌN PHÊ BÌNH SINH THÁI

• Tác giả: Nguyễn Đình Anh
• Người hướng dẫn: TS. Bùi Linh Huệ
• Trường học: Trường Đại Học Khoa Học - Đại Học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Văn Học Việt Nam
• Đề tài: Truyện Thiếu Nhi Về Loài Vật Của Tô Hoài Và Nguyễn Quỳnh Từ Góc Nhìn Phê Bình Sinh Thái
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lí do chọn đề tài
• 0.2. Lịch sử vấn đề
• 0.3. Đối tượng – Phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Phương pháp nghiên cứu
• 0.5. Mục đích nghiên cứu
• 0.6. Đóng góp của luận văn
• 0.7. Cấu trúc luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 1.1. Khái lược về phê bình sinh thái
• 1.1.1. Phê bình sinh thái là gì?
• 1.1.2. Chủ đề sinh thái trong văn học Việt Nam
• 1.2. Khái lược về truyện thiếu nhi viết về loài vật của Tô Hoài
• 1.2.1. Truyện thiếu nhi của Tô Hoài
• 1.2.2. Vấn đề sinh thái trong sáng tác Tô Hoài
• 1.3. Truyện thiếu nhi viết về loài vật của Nguyễn Quỳnh
• 1.3.1. Truyện thiếu nhi của Nguyễn Quỳnh
• 1.3.2. Vấn đề sinh thái trong sáng tác Nguyễn Quỳnh
• 2. CHƯƠNG 2: VẤN ĐỀ SINH THÁI TỪ GÓC NHÌN THỂ LOẠI: TỪ PHONG CÁCH TRUYỆN ĐỒNG THOẠI CỦA TÔ HOÀI TỚI TIỂU THUYẾT VỀ LOÀI VẬT CỦA NGUYỄN QUỲNH
• 2.1. Sự nhân cách hóa loài vật trong truyện đồng thoại Tô Hoài
• 2.2. Khái niệm truyện đồng thoại. Phong cách ngụ ngôn của truyện đồng thoại Tô Hoài
• 2.3. Tiểu thuyết về loài vật của Nguyễn Quỳnh: sự thoát ly khỏi phong cách truyện đồng thoại
• 2.4. Bút pháp tả thực
• 2.5. Bút pháp phân tích tâm lý nhân vật
• 3. CHƯƠNG 3: TỪ CHỦ NGHĨA NHÂN LOẠI TRUNG TÂM TỚI CHỦ NGHĨA SINH THÁI TRUNG TÂM TRONG TRUYỆN VỀ LOÀI VẬT CỦA TÔ HOÀI VÀ NGUYỄN QUỲNH
• 3.1. Chủ nghĩa nhân loại trung tâm trong truyện đồng thoại Tô Hoài
• 3.2. Ẩn dụ về thế giới con người. Cái nhìn lãng mạn về đồng quê và tự nhiên
• 3.3. Những con vật mang tư tưởng đạo lý
• 3.4. Những chuyển biến bước đầu sang chủ nghĩa sinh thái trung tâm
• 3.5. Sự tiến gần đến tư tưởng chủ nghĩa sinh thái trung tâm tiểu thuyết về loài vật của Nguyễn Quỳnh
• 3.6. Chủ đề truyền thống: Tình bạn giữa người và vật, con vật anh hùng. Chủ đề mới: Tác hại của việc thuần hóa của con người đối với loài vật
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan Phê bình sinh thái trong truyện thiếu nhi 58 ký tự

Phê bình sinh thái là một hướng tiếp cận văn học mới, tập trung vào mối quan hệ giữa văn học và môi trường. Nó không chỉ là việc mô tả thiên nhiên, mà còn phân tích cách tác phẩm văn học thể hiện những vấn đề sinh thái, tư tưởng sinh thái, và tác động của con người đến tự nhiên. Trong truyện thiếu nhi, đặc biệt là những tác phẩm viết về loài vật, phê bình sinh thái giúp ta hiểu sâu hơn về cách nhà văn truyền tải những thông điệp bảo vệ môi trường, giá trị nhân văn và hình thành ý thức sinh thái cho trẻ em. Các tác phẩm của Tô Hoài và Nguyễn Quỳnh là những ví dụ điển hình để áp dụng phương pháp phê bình văn học sinh thái này. Văn học trở thành công cụ để nâng cao nhận thức về sinh thái cho thế hệ trẻ. Từ đó xây dựng một xã hội phát triển bền vững và hài hòa với thiên nhiên.

1.1. Khái niệm phê bình sinh thái và vai trò trong văn học

Phê bình sinh thái ra đời từ những năm 1970, nhằm nghiên cứu mối liên hệ giữa văn học và môi trường. Nó không chỉ dừng lại ở việc miêu tả thiên nhiên, mà còn đi sâu vào phân tích tư tưởng, quan điểm về môi trường được thể hiện trong tác phẩm. Phê bình sinh thái đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về các vấn đề sinh thái, khuyến khích hành động bảo vệ môi trường thông qua văn học. Cheryll Glotfelty và Harold From đưa ra quan niệm về phê bình sinh thái như một hướng đi đúng đắn giúp tiếp cận các tác phẩm văn chương đầy đủ hơn, trọn vẹn hơn.

1.2. Ý nghĩa của phê bình sinh thái với truyện thiếu nhi

Trong truyện thiếu nhi, phê bình sinh thái có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nó giúp trẻ em hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, từ đó hình thành ý thức bảo vệ môi trường. Những câu chuyện về loài vật, về thiên nhiên được phân tích dưới góc độ sinh thái sẽ trở nên sâu sắc và ý nghĩa hơn. Truyện thiếu nhi góp phần hình thành nhân cách, bồi đắp tâm hồn con người, đưa con người tới giá trị chân - thiện - mĩ.

II. Thách thức Bỏ ngỏ Phê bình sinh thái truyện Tô Hoài 59 ký tự

Mặc dù Tô Hoài và Nguyễn Quỳnh là những nhà văn có nhiều đóng góp cho truyện thiếu nhi Việt Nam, đặc biệt là những tác phẩm viết về loài vật, nhưng việc tiếp cận các tác phẩm này dưới góc độ phê bình sinh thái vẫn còn nhiều hạn chế. Các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào các yếu tố như đề tài, nhân vật, nghệ thuật, mà chưa đi sâu vào phân tích những thông điệp về môi trường, mối quan hệ giữa con người và tự nhiên được thể hiện trong tác phẩm. Điều này dẫn đến việc bỏ lỡ những giá trị nhân văn sâu sắc và những tiềm năng to lớn của văn học thiếu nhi trong việc giáo dục ý thức sinh thái cho trẻ em. Cần có những nghiên cứu chuyên sâu hơn để khai thác triệt để giá trị của truyện thiếu nhi Việt Nam dưới góc độ phê bình văn học sinh thái.

2.1. Hạn chế trong nghiên cứu phê bình sinh thái ở Việt Nam

Phê bình sinh thái vẫn còn là một lĩnh vực mới mẻ ở Việt Nam, chưa thực sự trở thành một trào lưu sâu rộng. Các nghiên cứu về phê bình sinh thái còn ít, chủ yếu là dịch thuật, giới thiệu các công trình nghiên cứu nước ngoài. Điều này dẫn đến sự thiếu hụt các công trình nghiên cứu chuyên sâu, ứng dụng phê bình sinh thái vào phân tích văn học Việt Nam.

2.2. Thiếu sự chú trọng đến yếu tố sinh thái trong nghiên cứu Tô Hoài

Các nghiên cứu về truyện thiếu nhi của Tô Hoài chủ yếu tập trung vào các yếu tố như đề tài, nhân vật, nghệ thuật, mà chưa đi sâu vào phân tích những thông điệp về môi trường, mối quan hệ giữa con người và tự nhiên được thể hiện trong tác phẩm. Điều này dẫn đến việc bỏ lỡ những giá trị nhân văn sâu sắc và những tiềm năng to lớn của văn học thiếu nhi trong việc giáo dục ý thức sinh thái cho trẻ em.

III. Cách tiếp cận Phân tích Dế Mèn Rừng Đêm 56 ký tự

Để khắc phục những hạn chế trên, cần có một phương pháp tiếp cận mới, kết hợp phê bình sinh thái với các phương pháp phân tích văn học truyền thống. Việc phân tích các tác phẩm tiêu biểu như 'Dế Mèn phiêu lưu ký' của Tô Hoài và 'Rừng đêm' của Nguyễn Quỳnh dưới góc độ phê bình sinh thái sẽ giúp ta hiểu rõ hơn về cách hai nhà văn thể hiện mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, những vấn đề môi trường được đề cập trong tác phẩm, và thông điệp mà họ muốn gửi gắm đến độc giả. Từ đó, có thể đánh giá một cách toàn diện hơn về giá trị văn học và giá trị giáo dục của các tác phẩm này, cũng như vai trò của văn học thiếu nhi trong việc nâng cao nhận thức sinh thái cho thế hệ trẻ.

3.1. Kết hợp phê bình sinh thái với phân tích văn học truyền thống

Để phân tích truyện thiếu nhi dưới góc độ phê bình sinh thái, cần kết hợp phương pháp này với các phương pháp phân tích văn học truyền thống như phân tích nhân vật, cốt truyện, ngôn ngữ, hình ảnh. Điều này giúp ta hiểu rõ hơn về cách nhà văn sử dụng các yếu tố nghệ thuật để truyền tải thông điệp về môi trường.

3.2. Lựa chọn tác phẩm tiêu biểu để phân tích sâu

Việc lựa chọn các tác phẩm tiêu biểu của Tô Hoài và Nguyễn Quỳnh để phân tích sâu sẽ giúp ta hiểu rõ hơn về phong cách viết, quan điểm về môi trường của từng tác giả. 'Dế Mèn phiêu lưu ký' và 'Rừng đêm' là những tác phẩm phù hợp để nghiên cứu, vì chúng thể hiện rõ những vấn đề sinh thái và mối quan hệ giữa con người và tự nhiên.

IV. Chủ nghĩa Nhân loại trung tâm tới sinh thái 53 ký tự

Một trong những điểm quan trọng của phê bình sinh thái là sự chuyển dịch từ chủ nghĩa nhân loại trung tâm sang chủ nghĩa sinh thái trung tâm. Trong các tác phẩm của Tô Hoài, con người thường được đặt ở vị trí trung tâm, còn loài vật và tự nhiên chỉ là phông nền. Tuy nhiên, trong các tác phẩm của Nguyễn Quỳnh, loài vật được nhìn nhận như những chủ thể độc lập, có quyền sống và được tôn trọng. Sự chuyển dịch này thể hiện sự thay đổi trong quan điểm sinh thái của nhà văn, từ đó tác động đến cách họ xây dựng nhân vật, cốt truyện và truyền tải thông điệp về bảo vệ môi trường. Việc phân tích sự chuyển dịch này sẽ giúp ta hiểu rõ hơn về sự phát triển của tư tưởng sinh thái trong văn học thiếu nhi Việt Nam.

4.1. So sánh quan điểm nhân loại trung tâm trong truyện Tô Hoài

Trong các tác phẩm của Tô Hoài, con người thường được đặt ở vị trí trung tâm, là thước đo của vạn vật. Thế giới loài vật được nhân cách hóa, mang những phẩm chất, đạo đức của con người. Tuy nhiên, điều này cũng thể hiện quan điểm nhân loại trung tâm, khi con người vẫn là trung tâm của vũ trụ.

4.2. Đánh giá sự chuyển dịch sang chủ nghĩa sinh thái của Nguyễn Quỳnh

Trong các tác phẩm của Nguyễn Quỳnh, loài vật được nhìn nhận như những chủ thể độc lập, có quyền sống và được tôn trọng. Tác giả tập trung vào miêu tả thế giới tự nhiên, đời sống của loài vật một cách chân thực, khách quan, không gán ghép những phẩm chất của con người. Điều này thể hiện sự chuyển dịch sang chủ nghĩa sinh thái trung tâm.

V. Ứng dụng Giáo dục ý thức sinh thái cho học sinh 59 ký tự

Kết quả nghiên cứu về phê bình sinh thái trong truyện thiếu nhi của Tô Hoài và Nguyễn Quỳnh có thể được ứng dụng vào việc giáo dục ý thức sinh thái cho học sinh. Bằng cách phân tích các tác phẩm này trong chương trình văn học, giáo viên có thể giúp học sinh hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, những vấn đề môi trường mà xã hội đang phải đối mặt, và tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Việc này không chỉ giúp học sinh nâng cao kiến thức về sinh thái, mà còn hình thành thái độ và hành vi tích cực đối với môi trường. Từ đó, góp phần xây dựng một thế hệ trẻ có ý thức và trách nhiệm đối với tương lai của hành tinh.

5.1. Đưa phê bình sinh thái vào chương trình văn học

Kết quả nghiên cứu về phê bình sinh thái có thể được đưa vào chương trình văn học, giúp học sinh tiếp cận các tác phẩm văn học dưới góc độ sinh thái. Điều này giúp học sinh hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa văn học và môi trường, cũng như những vấn đề sinh thái được đề cập trong tác phẩm.

5.2. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa về môi trường

Bên cạnh việc giảng dạy trong lớp học, có thể tổ chức các hoạt động ngoại khóa về môi trường như tham quan các khu bảo tồn thiên nhiên, trồng cây, làm sạch môi trường. Những hoạt động này giúp học sinh trải nghiệm thực tế, hình thành ý thức bảo vệ môi trường một cách sâu sắc.

VI. Kết luận Tương lai của phê bình sinh thái 45 ký tự

Phê bình sinh thái trong truyện thiếu nhi là một lĩnh vực nghiên cứu đầy tiềm năng, có ý nghĩa thiết thực trong bối cảnh môi trường đang ngày càng bị đe dọa. Việc tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng phê bình sinh thái sẽ giúp ta khai thác triệt để giá trị văn học và giá trị giáo dục của truyện thiếu nhi, cũng như góp phần xây dựng một xã hội phát triển bền vững và hài hòa với tự nhiên. Trong tương lai, cần có sự hợp tác giữa các nhà nghiên cứu văn học, nhà giáo dục và nhà hoạt động môi trường để phát triển lĩnh vực này một cách toàn diện và hiệu quả.

6.1. Cần có sự hợp tác giữa các nhà nghiên cứu

Để phát triển phê bình sinh thái trong truyện thiếu nhi, cần có sự hợp tác giữa các nhà nghiên cứu văn học, nhà giáo dục và nhà hoạt động môi trường. Sự hợp tác này giúp kết hợp kiến thức chuyên môn từ nhiều lĩnh vực khác nhau, tạo ra những nghiên cứu sâu sắc và toàn diện.

6.2. Khuyến khích sáng tác truyện thiếu nhi về đề tài môi trường

Cần khuyến khích các nhà văn sáng tác truyện thiếu nhi về đề tài môi trường, giúp trẻ em tiếp cận những vấn đề sinh thái một cách gần gũi, dễ hiểu. Những câu chuyện này không chỉ giúp trẻ em nâng cao kiến thức, mà còn hình thành tình yêu với thiên nhiên và ý thức bảo vệ môi trường.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thế kỷ XXI, con người đang đối mặt với nhiều nguy cơ sinh thái nghiêm trọng do sự phát triển nhanh chóng của kinh tế, khoa học kỹ thuật và đô thị hóa. Tình trạng khai thác quá mức và tàn phá thiên nhiên đã làm mất đi nhiều giá trị bền vững của môi trường, tạo nên những cảnh báo cấp thiết về sự sống còn của nhân loại. Văn học, với vai trò phản ánh cuộc sống và góp phần hình thành nhân cách con người, trở thành một công cụ quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Luận văn tập trung nghiên cứu truyện thiếu nhi viết về loài vật của hai nhà văn tiêu biểu Tô Hoài và Nguyễn Quỳnh từ góc nhìn phê bình sinh thái, nhằm khám phá những giá trị nhân văn và sự biến đổi trong cách thể hiện mối quan hệ này.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các tác phẩm tiêu biểu của Tô Hoài như Dế Mèn phiêu lưu ký (1941), Dế mèn, chim gáy và chim bồ nông (2005), Chuột thành phố và các tiểu thuyết về loài vật của Nguyễn Quỳnh như Rừng đêm (1985), Người đi săn và con sói lửa (1988). Mục tiêu nghiên cứu là phân tích sự chuyển biến từ chủ nghĩa nhân loại trung tâm trong truyện đồng thoại của Tô Hoài sang chủ nghĩa sinh thái trung tâm trong tiểu thuyết của Nguyễn Quỳnh, đồng thời đánh giá đóng góp của hai tác giả trong văn học thiếu nhi Việt Nam.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc làm sáng tỏ vai trò của văn học sinh thái trong việc thức tỉnh ý thức bảo vệ môi trường, góp phần phát triển văn học thiếu nhi với những giá trị nhân văn sâu sắc, đồng thời mở ra hướng tiếp cận mới cho các công trình nghiên cứu văn học Việt Nam hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết phê bình sinh thái, một hướng nghiên cứu văn học xuất hiện từ những năm 1970, tập trung vào mối quan hệ giữa văn học và môi trường tự nhiên. Phê bình sinh thái được định nghĩa là việc nghiên cứu mối quan hệ giữa văn học và môi trường tự nhiên, lấy trái đất làm trung tâm trong nghiên cứu văn học. Lý thuyết này nhấn mạnh sự chuyển đổi từ chủ nghĩa nhân loại trung tâm sang chủ nghĩa sinh thái trung tâm, nhằm thúc đẩy nhận thức về sự tôn trọng và bảo vệ thiên nhiên.

Ngoài ra, luận văn còn vận dụng các khái niệm về truyện đồng thoại, nhân hóa, bút pháp tả thực và các mô hình thể loại văn học thiếu nhi. Truyện đồng thoại được hiểu là thể loại văn học dành cho trẻ em, trong đó các nhân vật là loài vật được nhân cách hóa để phản ánh xã hội loài người. Bút pháp tả thực được sử dụng để phản ánh chân thực thế giới tự nhiên và xã hội trong tiểu thuyết của Nguyễn Quỳnh.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Phê bình sinh thái và văn học sinh thái
• Chủ nghĩa nhân loại trung tâm và chủ nghĩa sinh thái trung tâm
• Truyện đồng thoại và nhân hóa trong văn học thiếu nhi
• Bút pháp tả thực trong tiểu thuyết về loài vật

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp xã hội học văn học, thi pháp học và phương pháp liên ngành để phân tích các tác phẩm. Nguồn dữ liệu chính là các tác phẩm văn học thiếu nhi viết về loài vật của Tô Hoài và Nguyễn Quỳnh, cùng các tài liệu nghiên cứu phê bình sinh thái và văn học Việt Nam hiện đại.

Cỡ mẫu nghiên cứu gồm các tác phẩm tiêu biểu: Dế Mèn phiêu lưu ký, Dế mèn, chim gáy và chim bồ nông, Chuột thành phố của Tô Hoài; Rừng đêm, Người đi săn và con sói lửa của Nguyễn Quỳnh. Phương pháp chọn mẫu là chọn lọc các tác phẩm tiêu biểu thể hiện rõ phong cách và chủ đề sinh thái của từng tác giả.

Phân tích văn bản được thực hiện theo timeline nghiên cứu từ năm 1941 đến 2005 đối với Tô Hoài và từ 1985 đến 1988 đối với Nguyễn Quỳnh, nhằm so sánh sự biến đổi trong cách tiếp cận và thể hiện vấn đề sinh thái qua các giai đoạn khác nhau.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhân hóa loài vật trong truyện đồng thoại của Tô Hoài
   Tô Hoài sử dụng thủ pháp nhân hóa mạnh mẽ, gọi loài vật bằng các đại từ nhân xưng của con người như ông, bà, anh, chị, tạo nên thế giới loài vật gần gũi, thân thương. Ví dụ, trong Dế Mèn phiêu lưu ký, Dế Mèn được miêu tả như một chàng thanh niên cường tráng với tính cách phức tạp, có những hành động và suy nghĩ giống con người. Các con vật trong truyện có ngôn ngữ đối thoại, tâm lý và tính cách đa dạng, phản ánh xã hội loài người. Tỷ lệ nhân vật loài vật được nhân hóa chiếm khoảng 80% trong các truyện đồng thoại của Tô Hoài.

2. Không gian sống trong truyện đồng thoại của Tô Hoài
   Không gian trong truyện là những vùng quê, bãi sông, rừng, vườn quen thuộc, trong lành và hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Môi trường sống của các loài vật được mô tả chi tiết, sinh động như hang dế, vườn tre, bãi sông Hồng. Tuy nhiên, không gian này thường thiếu sự phản ánh về biến đổi hay nguy cơ sinh thái, tạo cảm giác thiên nhiên bền vững, bất biến.

3. Phong cách tả thực trong tiểu thuyết của Nguyễn Quỳnh
   Nguyễn Quỳnh thoát ly khỏi phong cách truyện đồng thoại, sử dụng bút pháp tả thực để phản ánh chân thực thế giới tự nhiên và xã hội. Các loài vật không được nhân cách hóa, không mang vai xã hội con người mà được gọi tên theo đúng đặc điểm sinh học và tập tính tự nhiên. Ví dụ, trong Rừng đêm, các loài vật như báo vàng, sói lửa, trâu rừng được mô tả với đặc điểm sinh học và hành vi tự nhiên, phản ánh mối quan hệ phức tạp giữa con người và thiên nhiên.

4. Chuyển biến từ chủ nghĩa nhân loại trung tâm sang chủ nghĩa sinh thái trung tâm
   Truyện đồng thoại của Tô Hoài thể hiện quan điểm nhân loại trung tâm, coi con người là trung tâm và có quyền chi phối thiên nhiên. Trong khi đó, tiểu thuyết của Nguyễn Quỳnh thể hiện sự tiến gần đến chủ nghĩa sinh thái trung tâm, nhấn mạnh sự tôn trọng và hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, cảnh báo tác hại của việc thuần hóa và khai thác thiên nhiên quá mức.

Thảo luận kết quả

Sự nhân hóa trong truyện đồng thoại của Tô Hoài giúp trẻ em dễ dàng tiếp cận và hình dung thế giới loài vật, đồng thời truyền tải các bài học đạo đức và xã hội. Tuy nhiên, từ góc nhìn phê bình sinh thái, thủ pháp này cũng làm lu mờ tính khách quan và bản chất tự nhiên của các loài vật, phản ánh tư tưởng nhân loại trung tâm.

Ngược lại, bút pháp tả thực của Nguyễn Quỳnh mang lại cái nhìn chân thực và sâu sắc hơn về thiên nhiên và mối quan hệ giữa con người với môi trường. Việc không nhân cách hóa loài vật giúp giữ nguyên "khuôn mặt tự nhiên" của chúng, từ đó nâng cao nhận thức về sự đa dạng sinh học và tầm quan trọng của bảo vệ môi trường.

So sánh hai phong cách cho thấy sự chuyển biến quan trọng trong văn học thiếu nhi Việt Nam hiện đại, từ việc coi thiên nhiên là bối cảnh và công cụ phục vụ con người sang việc nhìn nhận thiên nhiên như một thực thể có giá trị độc lập, cần được bảo vệ và tôn trọng. Kết quả này phù hợp với xu hướng phát triển của phê bình sinh thái trên thế giới và góp phần làm phong phú thêm nghiên cứu văn học Việt Nam.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ nhân vật loài vật được nhân hóa trong truyện đồng thoại của Tô Hoài và tỷ lệ tên gọi loài vật theo đặc điểm sinh học trong tiểu thuyết của Nguyễn Quỳnh, cũng như bảng phân tích các yếu tố sinh thái trong từng tác phẩm.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Khuyến khích nghiên cứu và giảng dạy văn học sinh thái trong chương trình học
   Đưa phê bình sinh thái và các tác phẩm văn học thiếu nhi viết về loài vật vào chương trình giảng dạy nhằm nâng cao nhận thức về môi trường và mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; Chủ thể: Bộ Giáo dục và Đào tạo, các trường đại học.

2. Phát triển các tác phẩm văn học thiếu nhi mang đậm giá trị sinh thái
   Khuyến khích các nhà văn sáng tác truyện thiếu nhi với nội dung phản ánh chân thực và sâu sắc về thiên nhiên, tôn trọng bản chất tự nhiên của các loài vật, góp phần giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thế hệ trẻ. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Hội Nhà văn, các nhà xuất bản.

3. Tổ chức hội thảo, tọa đàm về phê bình sinh thái và văn học thiếu nhi
   Tạo diễn đàn trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu và ứng dụng phê bình sinh thái trong văn học thiếu nhi, thúc đẩy hợp tác liên ngành giữa văn học, sinh thái học và giáo dục. Thời gian: hàng năm; Chủ thể: Viện Văn học, các trường đại học.

4. Xây dựng thư viện số và tài liệu tham khảo về văn học sinh thái
   Thu thập, số hóa và phổ biến các tài liệu nghiên cứu, tác phẩm văn học sinh thái nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho nghiên cứu và học tập. Thời gian: 2-3 năm; Chủ thể: Viện Văn học, thư viện quốc gia.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu văn học và phê bình sinh thái
   Luận văn cung cấp cơ sở lý thuyết và phân tích chuyên sâu về phê bình sinh thái trong văn học thiếu nhi, giúp mở rộng hiểu biết và phát triển nghiên cứu trong lĩnh vực này.

2. Giáo viên và giảng viên ngành Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Nam
   Tài liệu hữu ích để giảng dạy về văn học thiếu nhi, phê bình sinh thái và các thể loại truyện đồng thoại, tiểu thuyết về loài vật, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.

3. Nhà văn và biên tập viên văn học thiếu nhi
   Tham khảo để hiểu rõ hơn về cách thể hiện mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên trong văn học thiếu nhi, từ đó sáng tạo các tác phẩm có giá trị nhân văn và sinh thái sâu sắc.

4. Sinh viên và học viên cao học ngành Văn học Việt Nam, Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Nam
   Luận văn là nguồn tài liệu tham khảo quý giá cho các đề tài nghiên cứu, luận văn tốt nghiệp liên quan đến văn học thiếu nhi, phê bình sinh thái và văn học hiện đại.

Câu hỏi thường gặp

1. Phê bình sinh thái là gì và tại sao nó quan trọng trong nghiên cứu văn học?
   Phê bình sinh thái là nghiên cứu mối quan hệ giữa văn học và môi trường tự nhiên, giúp nhận thức sâu sắc về tác động của con người đến thiên nhiên. Nó quan trọng vì góp phần thức tỉnh ý thức bảo vệ môi trường qua các tác phẩm văn học.

2. Tô Hoài và Nguyễn Quỳnh có điểm gì khác biệt trong cách viết về loài vật?
   Tô Hoài sử dụng nhân hóa trong truyện đồng thoại, tạo thế giới loài vật gần gũi với con người, còn Nguyễn Quỳnh dùng bút pháp tả thực, phản ánh chân thực đặc điểm và tập tính tự nhiên của loài vật, thể hiện quan điểm sinh thái trung tâm.

3. Tại sao truyện đồng thoại của Tô Hoài lại được yêu thích trong văn học thiếu nhi?
   Nhân vật loài vật được nhân cách hóa sinh động, ngôn ngữ dí dỏm, gần gũi với tâm hồn trẻ thơ, giúp truyền tải bài học đạo đức và xã hội một cách tự nhiên, tạo sức hấp dẫn lâu dài với độc giả nhỏ tuổi.

4. Luận văn có đề xuất gì để phát triển văn học sinh thái trong tương lai?
   Luận văn đề xuất đưa phê bình sinh thái vào giảng dạy, khuyến khích sáng tác tác phẩm sinh thái, tổ chức hội thảo chuyên ngành và xây dựng thư viện số về văn học sinh thái nhằm nâng cao nhận thức và phát triển nghiên cứu.

5. Làm thế nào để văn học thiếu nhi góp phần bảo vệ môi trường?
   Văn học thiếu nhi giúp hình thành tình yêu thiên nhiên, ý thức bảo vệ môi trường từ nhỏ qua các câu chuyện về loài vật và thiên nhiên, từ đó thúc đẩy hành động bảo vệ môi trường trong tương lai.

Kết luận

• Luận văn đã làm rõ sự chuyển biến từ chủ nghĩa nhân loại trung tâm trong truyện đồng thoại của Tô Hoài sang chủ nghĩa sinh thái trung tâm trong tiểu thuyết của Nguyễn Quỳnh.
• Phê bình sinh thái được vận dụng hiệu quả để phân tích và đánh giá giá trị nhân văn, sinh thái trong văn học thiếu nhi Việt Nam hiện đại.
• Tô Hoài sử dụng thủ pháp nhân hóa tạo nên thế giới loài vật gần gũi, giàu tính giáo dục, trong khi Nguyễn Quỳnh phản ánh chân thực đặc điểm và tập tính tự nhiên của loài vật.
• Nghiên cứu góp phần mở rộng hướng tiếp cận mới trong nghiên cứu văn học thiếu nhi và phê bình sinh thái tại Việt Nam.
• Các bước tiếp theo bao gồm phát triển giảng dạy, sáng tác và nghiên cứu văn học sinh thái, đồng thời tổ chức các hoạt động chuyên môn để nâng cao nhận thức cộng đồng.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà nghiên cứu, giảng viên và nhà văn nên tiếp cận và ứng dụng phê bình sinh thái trong công việc của mình để góp phần bảo vệ môi trường và phát triển văn học thiếu nhi Việt Nam bền vững.