Sử Dụng Phương Pháp Dạy Học Hợp Tác Để Phát Triển Năng Lực Hợp Tác Cho Học Sinh Trong Hóa Học 11

• Tác giả: Nguyễn Thị Thùy Dương
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Thị Bình
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Hóa học
• Đề tài: Phát Triển Năng Lực Hợp Tác Cho Học Sinh Qua Phương Pháp Dạy Học Hợp Tác Trong Hóa Học 11
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỢP TÁC CHO HỌC SINH VÀ VẬN DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC HỢP TÁC TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC Ở TRƢỜNG THPT
• 1.1. Năng lực và phát triển năng lực cho học sinh Trung học phổ thông
• 1.1.1. Khái niệm năng lực
• 2. CHƯƠNG 2: SỬ DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC HỢP TÁC, KẾT HỢP VỚI MỘT SỐ KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỢP TÁC CHO HỌC SINH THÔNG QUA PHẦN HIĐROCACBON - HÓA HỌC 11
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Phát Triển Năng Lực Hợp Tác Trong Hóa 11

Thế kỷ XXI đặt ra yêu cầu cao về nguồn nhân lực, không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có khả năng hợp tác. Giáo dục cần đổi mới để đáp ứng yêu cầu này. Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI nhấn mạnh việc đổi mới phương pháp dạy và học, phát huy tính tích cực, chủ động của người học. Dạy học định hướng năng lực đòi hỏi sự thay đổi trong mục tiêu, nội dung, phương pháp và đánh giá. Dạy học hợp tác (DHHT) là một phương pháp hiệu quả, giúp học sinh chủ động lĩnh hội kiến thức, tạo hứng thú học tập và rèn luyện kỹ năng sống. Tuy nhiên, việc áp dụng DHHT ở Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn. Làm thế nào để phát triển năng lực hợp tác cho học sinh là vấn đề được nhiều giáo viên quan tâm. Việc kết hợp DHHT với các kỹ thuật dạy học tích cực khác sẽ mang lại hiệu quả cao hơn. Luận văn này tập trung vào việc sử dụng phương pháp dạy học hợp tác kết hợp với một số kỹ thuật dạy học để phát triển năng lực hợp tác cho học sinh thông qua phần hiđrocacbon - Hóa học 11.

1.1. Tầm quan trọng của năng lực hợp tác trong học Hóa 11

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, năng lực hợp tác trở thành một yếu tố then chốt để thành công trong công việc và cuộc sống. Môn Hóa học 11, đặc biệt là phần hiđrocacbon, cung cấp nhiều cơ hội để học sinh làm việc nhóm, trao đổi kiến thức và giải quyết vấn đề. Việc phát triển kỹ năng hợp tác không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức hóa học mà còn rèn luyện các kỹ năng mềm quan trọng như giao tiếp, lắng nghe, phản biện và giải quyết xung đột. Theo John Dewey, giáo dục nên là phương tiện để dạy con người cách sống hợp tác trong một xã hội dân chủ.

1.2. Phương pháp dạy học hợp tác Khái niệm và lợi ích

Phương pháp dạy học hợp tác là một phương pháp sư phạm, trong đó học sinh làm việc cùng nhau trong các nhóm nhỏ để đạt được mục tiêu học tập chung. Phương pháp này khuyến khích sự tham gia tích cực của tất cả các thành viên trong nhóm, tạo điều kiện cho học sinh chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau. DHHT mang lại nhiều lợi ích, bao gồm nâng cao kết quả học tập, phát triển kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm, tăng cường sự tự tin và hứng thú học tập. Elliot Aronson đã chứng minh rằng thành tích cá nhân và tập thể cao hơn khi mọi người hợp tác thay vì cạnh tranh.

II. Thách Thức Giải Pháp Phát Triển Năng Lực Hợp Tác Hóa 11

Mặc dù phương pháp dạy học hợp tác mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc áp dụng nó trong thực tế vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Một số giáo viên còn lúng túng trong việc tổ chức hoạt động nhóm, phân công nhiệm vụ và đánh giá kết quả làm việc của học sinh. Học sinh cũng có thể gặp khó khăn trong việc giao tiếp, chia sẻ ý kiến và giải quyết xung đột trong nhóm. Để giải quyết những thách thức này, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ phía giáo viên, bao gồm thiết kế bài giảng phù hợp, hướng dẫn học sinh cách làm việc nhóm hiệu quả và cung cấp các công cụ hỗ trợ cần thiết. Ngoài ra, việc kết hợp DHHT với các kỹ thuật dạy học tích cực khác như kỹ thuật mảnh ghép, kỹ thuật khăn trải bàn có thể giúp tăng cường hiệu quả của phương pháp.

2.1. Các rào cản trong việc áp dụng dạy học hợp tác hiệu quả

Việc triển khai dạy học hợp tác hiệu quả đối mặt với nhiều rào cản. Giáo viên có thể thiếu kinh nghiệm trong việc thiết kế các hoạt động nhóm phù hợp với trình độ và năng lực của học sinh. Học sinh có thể chưa quen với việc làm việc nhóm, thiếu kỹ năng giao tiếp và giải quyết xung đột. Cơ sở vật chất và thời gian hạn chế cũng là những yếu tố cản trở việc áp dụng DHHT. Theo nghiên cứu của Johnson và cộng sự, giáo dục hợp tác có khả năng tạo nên thành công hơn các hình thái tác động khác, nhưng cần có sự chuẩn bị và hỗ trợ đầy đủ.

2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học hợp tác trong Hóa 11

Để nâng cao hiệu quả dạy học hợp tác trong môn Hóa học 11, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa giáo viên, học sinh và nhà trường. Giáo viên cần được tập huấn về các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực, có khả năng thiết kế các hoạt động nhóm phù hợp với mục tiêu bài học và đặc điểm của học sinh. Học sinh cần được hướng dẫn về cách làm việc nhóm hiệu quả, cách giao tiếp và giải quyết xung đột. Nhà trường cần tạo điều kiện về cơ sở vật chất và thời gian để giáo viên và học sinh có thể thực hiện DHHT một cách hiệu quả.

III. Phương Pháp Dạy Học Hợp Tác Kỹ Thuật Phát Triển Hóa 11

Để phát triển năng lực hợp tác cho học sinh thông qua phương pháp dạy học hợp tác trong môn Hóa học 11, cần lựa chọn các kỹ thuật dạy học phù hợp. Kỹ thuật mảnh ghép giúp học sinh chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với nhau, tạo ra một bức tranh toàn diện về chủ đề học tập. Kỹ thuật khăn trải bàn khuyến khích học sinh suy nghĩ độc lập và chia sẻ ý kiến của mình với các thành viên khác trong nhóm. Kỹ thuật sơ đồ tư duy giúp học sinh hệ thống hóa kiến thức và trình bày ý tưởng một cách rõ ràng và logic. Việc kết hợp các kỹ thuật này với DHHT sẽ giúp học sinh phát triển kỹ năng hợp tác một cách toàn diện.

3.1. Kỹ thuật mảnh ghép Chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm

Kỹ thuật mảnh ghép là một kỹ thuật dạy học hợp tác, trong đó học sinh được chia thành các nhóm nhỏ và mỗi thành viên trong nhóm được giao một phần kiến thức khác nhau. Sau khi nghiên cứu và nắm vững phần kiến thức của mình, học sinh sẽ chia sẻ kiến thức đó với các thành viên khác trong nhóm. Kỹ thuật này giúp học sinh phát triển kỹ năng hợp tác, giao tiếp và chia sẻ thông tin. Phạm Thị Bình và cộng sự đã trình bày cách tổ chức dạy học hợp tác trong dạy học hợp tác đối với bài ancol – hóa học 11 sử dụng kỹ thuật mảnh ghép.

3.2. Kỹ thuật khăn trải bàn Thúc đẩy tư duy độc lập và chia sẻ

Kỹ thuật khăn trải bàn là một kỹ thuật dạy học hợp tác, trong đó học sinh được chia thành các nhóm nhỏ và mỗi thành viên trong nhóm được giao một tờ giấy lớn, trên đó có vẽ một hình vuông lớn ở giữa và các hình vuông nhỏ xung quanh. Mỗi học sinh sẽ viết ý kiến của mình vào một hình vuông nhỏ, sau đó chia sẻ ý kiến đó với các thành viên khác trong nhóm. Kỹ thuật này giúp học sinh phát triển kỹ năng tư duy độc lập, chia sẻ ý kiến và lắng nghe ý kiến của người khác.

IV. Ứng Dụng Dạy Học Hợp Tác Trong Bài Tập Hóa Học 11

Việc vận dụng phương pháp dạy học hợp tác vào giải các bài tập Hóa học 11 giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về kiến thức và rèn luyện kỹ năng hợp tác. Giáo viên có thể thiết kế các bài tập Hóa học 11 hợp tác theo nhóm, trong đó học sinh phải cùng nhau phân tích đề bài, tìm ra phương pháp giải và trình bày kết quả. Việc tổ chức hoạt động nhóm cần được thực hiện một cách khoa học, đảm bảo sự tham gia tích cực của tất cả các thành viên. Đánh giá năng lực hợp tác của học sinh cần dựa trên các tiêu chí rõ ràng, khách quan và công bằng.

4.1. Thiết kế bài tập Hóa học 11 theo nhóm hợp tác

Để thiết kế bài tập Hóa học 11 theo nhóm hợp tác hiệu quả, giáo viên cần xác định rõ mục tiêu của bài tập, lựa chọn nội dung phù hợp với trình độ của học sinh và thiết kế các hoạt động nhóm khuyến khích sự tham gia tích cực của tất cả các thành viên. Các bài tập nên có tính thực tiễn, gắn liền với cuộc sống và khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức đã học để giải quyết vấn đề. Giáo viên cũng cần cung cấp các công cụ hỗ trợ cần thiết, chẳng hạn như bảng biểu, sơ đồ và tài liệu tham khảo.

4.2. Đánh giá năng lực hợp tác trong giải bài tập Hóa 11

Việc đánh giá năng lực hợp tác của học sinh trong giải bài tập Hóa học 11 cần dựa trên các tiêu chí rõ ràng, khách quan và công bằng. Các tiêu chí có thể bao gồm khả năng giao tiếp, chia sẻ ý kiến, lắng nghe ý kiến của người khác, giải quyết xung đột, phân công nhiệm vụ và hoàn thành công việc đúng thời hạn. Giáo viên có thể sử dụng các phương pháp đánh giá khác nhau, chẳng hạn như quan sát, phỏng vấn và đánh giá sản phẩm của nhóm.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Hiệu Quả Dạy Học Hợp Tác Hóa 11

Nghiên cứu về việc sử dụng phương pháp dạy học hợp tác kết hợp với các kỹ thuật dạy học tích cực trong môn Hóa học 11 đã cho thấy những kết quả tích cực. Học sinh tham gia vào các hoạt động nhóm có kết quả học tập tốt hơn so với học sinh học theo phương pháp truyền thống. Năng lực hợp tác của học sinh cũng được cải thiện đáng kể, thể hiện qua khả năng giao tiếp, chia sẻ ý kiến và giải quyết xung đột trong nhóm. Kết quả này khẳng định tính hiệu quả của DHHT trong việc phát triển kỹ năng hợp tác cho học sinh.

5.1. So sánh kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm và đối chứng

Việc so sánh kết quả học tập giữa nhóm thực nghiệm (sử dụng phương pháp dạy học hợp tác) và nhóm đối chứng (sử dụng phương pháp truyền thống) cho thấy sự khác biệt rõ rệt. Nhóm thực nghiệm có điểm trung bình cao hơn, tỷ lệ học sinh đạt điểm giỏi cao hơn và tỷ lệ học sinh đạt điểm yếu thấp hơn so với nhóm đối chứng. Điều này chứng tỏ DHHT có tác động tích cực đến kết quả học tập của học sinh.

5.2. Đánh giá sự thay đổi về năng lực hợp tác của học sinh

Việc đánh giá sự thay đổi về năng lực hợp tác của học sinh trước và sau khi tham gia vào các hoạt động nhóm cho thấy sự cải thiện đáng kể. Học sinh trở nên tự tin hơn trong việc giao tiếp, chia sẻ ý kiến và giải quyết xung đột. Khả năng phân công nhiệm vụ và hoàn thành công việc đúng thời hạn cũng được nâng cao. Điều này chứng tỏ DHHT có hiệu quả trong việc phát triển kỹ năng hợp tác cho học sinh.

VI. Kết Luận Hướng Phát Triển Dạy Học Hợp Tác Hóa Học 11

Việc sử dụng phương pháp dạy học hợp tác kết hợp với các kỹ thuật dạy học tích cực là một giải pháp hiệu quả để phát triển năng lực hợp tác cho học sinh trong môn Hóa học 11. Tuy nhiên, để áp dụng DHHT thành công, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ phía giáo viên, sự tham gia tích cực của học sinh và sự hỗ trợ từ phía nhà trường. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các mô hình dạy học hợp tác phù hợp với đặc điểm của từng môn học và từng đối tượng học sinh.

6.1. Tổng kết những ưu điểm của phương pháp dạy học hợp tác

Phương pháp dạy học hợp tác mang lại nhiều ưu điểm, bao gồm nâng cao kết quả học tập, phát triển kỹ năng hợp tác, tăng cường sự tự tin và hứng thú học tập. DHHT cũng giúp học sinh rèn luyện các kỹ năng mềm quan trọng như giao tiếp, lắng nghe, phản biện và giải quyết xung đột. Ngoài ra, DHHT còn tạo ra một môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và hợp tác giữa các thành viên trong lớp.

6.2. Đề xuất hướng phát triển và nghiên cứu tiếp theo về DHHT

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các mô hình dạy học hợp tác phù hợp với đặc điểm của từng môn học và từng đối tượng học sinh. Cần có các chương trình tập huấn cho giáo viên về các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực, cũng như các công cụ hỗ trợ cần thiết để triển khai DHHT một cách hiệu quả. Ngoài ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, học sinh và nhà trường để tạo ra một môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự hợp tác.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thế kỷ XXI với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật và công nghệ thông tin, xã hội đòi hỏi lực lượng lao động không chỉ có kiến thức chuyên môn mà còn phải sở hữu năng lực hợp tác hiệu quả. Theo ước tính, việc phát triển năng lực hợp tác cho học sinh trung học phổ thông (THPT) là một trong những yếu tố then chốt giúp các em thích nghi và thành công trong môi trường học tập cũng như trong cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, thực trạng tại một số trường THPT ở Hà Nội và Hải Phòng cho thấy năng lực hợp tác của học sinh còn nhiều hạn chế, phần lớn do phương pháp dạy học truyền thống chưa phát huy được tính tích cực và chủ động của học sinh.

Mục tiêu nghiên cứu là vận dụng phương pháp dạy học hợp tác (DHHT) kết hợp với một số kỹ thuật dạy học tích cực nhằm phát triển năng lực hợp tác cho học sinh thông qua phần hiđrocacbon trong chương trình Hóa học lớp 11. Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2016-2017 tại các trường THPT Quảng Oai (Hà Nội) và Phạm Ngũ Lão (Hải Phòng), với phạm vi tập trung vào nội dung phần hiđrocacbon – một chủ đề quan trọng trong chương trình Hóa học 11, có tính hệ thống và phức hợp, phù hợp để tổ chức dạy học hợp tác.

Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc nâng cao hiệu quả học tập môn Hóa học, đồng thời phát triển các kỹ năng mềm thiết yếu như thảo luận, trình bày, giải quyết mâu thuẫn và phối hợp nhóm cho học sinh. Qua đó, góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông theo định hướng hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Năng lực hợp tác được định nghĩa là khả năng tổ chức, quản lý và thực hiện các hoạt động nhóm một cách linh hoạt, sáng tạo nhằm giải quyết nhiệm vụ chung hiệu quả. Cấu trúc năng lực hợp tác bao gồm ba thành phần chính: chia sẻ hiểu biết với người khác, thiết lập và duy trì các hoạt động, tổ chức các hoạt động. Mỗi thành phần được biểu hiện qua các kỹ năng cụ thể như lập kế hoạch, phân công nhiệm vụ, thuyết trình, lắng nghe, phản hồi và đánh giá.

Phương pháp dạy học hợp tác (DHHT) là hình thức tổ chức học tập theo nhóm nhỏ, trong đó học sinh cùng nhau tham gia tìm hiểu, chia sẻ kiến thức và hoàn thành nhiệm vụ học tập. DHHT phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, đồng thời rèn luyện kỹ năng xã hội và năng lực hợp tác. Các kỹ thuật dạy học tích cực kết hợp với DHHT bao gồm:

• Kỹ thuật mảnh ghép: chia lớp thành các nhóm chuyên gia nghiên cứu các phần nội dung khác nhau, sau đó hợp nhóm để chia sẻ kiến thức.
• Kỹ thuật khăn trải bàn: mỗi học sinh viết ý kiến cá nhân trên giấy, sau đó thảo luận nhóm để thống nhất ý kiến chung.
• Kỹ thuật đặt câu hỏi: sử dụng câu hỏi mở và câu hỏi có mức độ nhận thức cao để kích thích thảo luận và tư duy phản biện.
• Kỹ thuật lược đồ tư duy: xây dựng sơ đồ khái niệm giúp học sinh hệ thống hóa kiến thức và phát triển ý tưởng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực nghiệm sư phạm. Cỡ mẫu thực nghiệm gồm học sinh lớp 11 tại hai trường THPT Quảng Oai (Hà Nội) và Phạm Ngũ Lão (Hải Phòng), với tổng số khoảng 120 học sinh được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.

Phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm khảo sát thực trạng qua phiếu điều tra ý kiến giáo viên và học sinh, quan sát quá trình dạy học, thu thập kết quả bài kiểm tra và phiếu đánh giá năng lực hợp tác. Dữ liệu được xử lý bằng các phương pháp thống kê mô tả và phân tích so sánh nhằm đánh giá hiệu quả của biện pháp dạy học hợp tác kết hợp kỹ thuật dạy học tích cực.

Thời gian nghiên cứu kéo dài trong một học kỳ, từ tháng 9/2016 đến tháng 5/2017, bao gồm giai đoạn chuẩn bị, thực nghiệm và phân tích kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng năng lực hợp tác của học sinh: Qua khảo sát tại 4 trường THPT ở Hà Nội và Hải Phòng, khoảng 70% học sinh có năng lực hợp tác ở mức trung bình trở lên, tuy nhiên vẫn còn khoảng 30% học sinh thể hiện sự thụ động, ỷ lại trong hoạt động nhóm. Đặc biệt, nhóm học sinh yếu kém có năng lực hợp tác thấp hơn 40% so với nhóm khá, giỏi.

2. Hiệu quả của phương pháp dạy học hợp tác kết hợp kỹ thuật dạy học tích cực: Sau khi áp dụng DHHT kết hợp kỹ thuật mảnh ghép, khăn trải bàn và lược đồ tư duy trong dạy học phần hiđrocacbon, điểm trung bình môn Hóa học của học sinh tăng từ 6,2 lên 7,8, tỷ lệ học sinh đạt điểm trên 7 tăng từ 45% lên 72%. Đồng thời, điểm đánh giá năng lực hợp tác qua phiếu tự đánh giá và giáo viên đánh giá cũng tăng trung bình 25%.

3. Phân tích kết quả bài kiểm tra và phiếu đánh giá năng lực hợp tác: Kết quả kiểm tra cho thấy học sinh tham gia nhóm mảnh ghép có khả năng trình bày, giải thích và vận dụng kiến thức tốt hơn 30% so với nhóm đối chứng. Phiếu đánh giá năng lực hợp tác cho thấy kỹ năng tổ chức nhóm, thuyết trình và giải quyết mâu thuẫn được cải thiện rõ rệt, với tỷ lệ học sinh đạt mức độ thành thạo tăng từ 40% lên 68%.

4. Phản hồi của giáo viên và học sinh: Hơn 80% giáo viên đánh giá phương pháp DHHT kết hợp kỹ thuật dạy học tích cực giúp học sinh hứng thú, chủ động và tích cực hơn trong học tập. Học sinh cũng phản hồi tích cực, cho biết kỹ thuật khăn trải bàn và mảnh ghép giúp các em phát huy ý kiến cá nhân và tăng cường sự phối hợp nhóm.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính giúp nâng cao năng lực hợp tác và kết quả học tập là do phương pháp DHHT tạo điều kiện cho học sinh tham gia tích cực, phát huy vai trò cá nhân trong nhóm, đồng thời kỹ thuật mảnh ghép và khăn trải bàn giúp tránh hiện tượng ỷ lại, phân công công việc rõ ràng và tăng cường sự tương tác. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước về hiệu quả của DHHT trong phát triển kỹ năng hợp tác và nâng cao kết quả học tập.

Biểu đồ lũy tích điểm kiểm tra và biểu đồ trung bình điểm đánh giá năng lực hợp tác có thể được sử dụng để minh họa sự cải thiện rõ rệt sau thực nghiệm. Bảng so sánh tỷ lệ học sinh đạt điểm trên 7 trước và sau thực nghiệm cũng cho thấy sự tiến bộ đáng kể.

Tuy nhiên, một số hạn chế như khó khăn trong quản lý nhóm đông, không gian lớp học hạn chế và sự khác biệt về trình độ học sinh vẫn là thách thức cần được khắc phục trong quá trình áp dụng rộng rãi.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo giáo viên về phương pháp dạy học hợp tác và kỹ thuật dạy học tích cực: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu nhằm nâng cao năng lực tổ chức, quản lý lớp học và vận dụng linh hoạt các kỹ thuật dạy học. Mục tiêu đạt 90% giáo viên bộ môn Hóa học được đào tạo trong vòng 1 năm.

2. Xây dựng và áp dụng bộ công cụ đánh giá năng lực hợp tác chuẩn hóa: Phát triển các bảng tiêu chí và phiếu đánh giá năng lực hợp tác phù hợp với đặc thù môn Hóa học và điều kiện thực tế của trường THPT. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do phòng đào tạo và bộ môn Hóa học phối hợp thực hiện.

3. Tổ chức các hoạt động học tập theo nhóm có sự kết hợp linh hoạt các kỹ thuật dạy học tích cực: Khuyến khích giáo viên sử dụng kỹ thuật mảnh ghép, khăn trải bàn, lược đồ tư duy trong các tiết học nhằm phát huy tối đa năng lực hợp tác của học sinh. Mục tiêu áp dụng ít nhất 2 kỹ thuật trong mỗi chủ đề học trong năm học tiếp theo.

4. Cải thiện điều kiện cơ sở vật chất và không gian lớp học: Nhà trường cần bố trí lại không gian lớp học để thuận tiện cho việc tổ chức nhóm, đồng thời trang bị đầy đủ thiết bị hỗ trợ dạy học tích cực. Kế hoạch thực hiện trong 2 năm với sự hỗ trợ của ban giám hiệu và các đơn vị liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên bộ môn Hóa học THPT: Nghiên cứu giúp nâng cao kỹ năng tổ chức dạy học hợp tác, áp dụng các kỹ thuật dạy học tích cực để phát triển năng lực hợp tác và cải thiện kết quả học tập của học sinh.

2. Nhà quản lý giáo dục và cán bộ đào tạo giáo viên: Tham khảo để xây dựng chương trình bồi dưỡng, đào tạo giáo viên về phương pháp dạy học hiện đại, đồng thời phát triển các chính sách hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy học.

3. Sinh viên ngành Sư phạm Hóa học và các ngành liên quan: Tài liệu tham khảo quý giá cho việc nghiên cứu, thực tập và phát triển năng lực sư phạm, đặc biệt trong lĩnh vực đổi mới phương pháp dạy học.

4. Các nhà nghiên cứu giáo dục và phát triển chương trình học: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển năng lực hợp tác trong dạy học môn Hóa học, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo về đổi mới giáo dục theo hướng phát triển năng lực.

Câu hỏi thường gặp

1. Phương pháp dạy học hợp tác là gì và có ưu điểm gì?
   Phương pháp dạy học hợp tác là hình thức tổ chức học tập theo nhóm nhỏ, trong đó học sinh cùng nhau tham gia tìm hiểu và hoàn thành nhiệm vụ học tập. Ưu điểm là phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, đồng thời rèn luyện kỹ năng xã hội và năng lực hợp tác.

2. Kỹ thuật mảnh ghép được áp dụng như thế nào trong dạy học Hóa học?
   Kỹ thuật mảnh ghép chia lớp thành các nhóm chuyên gia nghiên cứu các phần nội dung khác nhau, sau đó học sinh từ các nhóm chuyên gia hợp lại thành nhóm mảnh ghép để chia sẻ kiến thức và hoàn thành nhiệm vụ chung, giúp tăng cường trách nhiệm cá nhân và sự phối hợp nhóm.

3. Làm thế nào để đánh giá năng lực hợp tác của học sinh một cách hiệu quả?
   Đánh giá năng lực hợp tác dựa trên bảng tiêu chí kỹ năng hợp tác, sử dụng các công cụ như phiếu tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng, quan sát quá trình làm việc nhóm và kết quả sản phẩm học tập, kết hợp đánh giá định lượng và định tính.

4. Những khó khăn thường gặp khi áp dụng phương pháp dạy học hợp tác là gì?
   Khó khăn bao gồm việc quản lý nhóm đông học sinh, không gian lớp học hạn chế, hiện tượng ỷ lại trong nhóm, và sự khác biệt về trình độ học sinh. Giáo viên cần có kỹ năng tổ chức và linh hoạt trong vận dụng phương pháp.

5. Phần hiđrocacbon trong chương trình Hóa học 11 có vai trò gì trong phát triển năng lực hợp tác?
   Phần hiđrocacbon có nội dung phức hợp, bao gồm nhiều chủ đề liên quan như hiđrocacbon no, không no và thơm, phù hợp để tổ chức học tập theo nhóm, giúp học sinh phát triển kỹ năng hợp tác thông qua việc phân công nghiên cứu, thảo luận và trình bày kết quả.

Kết luận

• Phương pháp dạy học hợp tác kết hợp với các kỹ thuật dạy học tích cực như mảnh ghép, khăn trải bàn và lược đồ tư duy đã chứng minh hiệu quả trong việc phát triển năng lực hợp tác và nâng cao kết quả học tập môn Hóa học lớp 11.
• Năng lực hợp tác của học sinh được cải thiện rõ rệt, đặc biệt ở các kỹ năng tổ chức nhóm, thuyết trình và giải quyết mâu thuẫn.
• Giáo viên cần được đào tạo bài bản để vận dụng linh hoạt phương pháp và kỹ thuật dạy học nhằm khắc phục các khó khăn trong tổ chức lớp học.
• Cần xây dựng bộ công cụ đánh giá năng lực hợp tác chuẩn hóa, phù hợp với đặc thù môn học và điều kiện thực tế.
• Đề xuất triển khai áp dụng rộng rãi phương pháp này trong các trường THPT nhằm góp phần đổi mới giáo dục theo hướng phát triển năng lực học sinh.

Hành động tiếp theo: Các nhà trường và giáo viên nên bắt đầu thử nghiệm và áp dụng phương pháp dạy học hợp tác kết hợp kỹ thuật dạy học tích cực trong các môn học khác nhau, đồng thời tham gia các khóa đào tạo nâng cao năng lực tổ chức dạy học hiện đại.