Nghiên cứu bệnh đốm nâu do Alternaria sp gây hại trên cây chanh leo và biện pháp quản lý tại Nghệ An

Cây chanh leo (Passiflora edulis) có nguồn gốc từ miền Nam Brazil, Paraguay và miền Bắc Argentina, là một trong những loại cây ăn quả có giá trị dinh dưỡng cao. Ở Việt Nam, chanh leo đã trở thành cây trồng mới với giá trị kinh tế và xuất khẩu, đặc biệt tại tỉnh Nghệ An. Tuy nhiên, người trồng chanh leo tại đây đang phải đối mặt với nhiều dịch hại, trong đó bệnh đốm nâu do nấm Alternaria sp. là một trong những bệnh nguy hiểm nhất. Theo điều tra, tỷ lệ cây chanh leo bị bệnh do nấm gây ra có thể lên tới 50%, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng quả. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc nghiên cứu và đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả nhằm giảm thiểu thiệt hại do bệnh gây ra.

Mục đích chính của nghiên cứu là xác định nguyên nhân, đặc điểm sinh học, sinh thái, và quy luật phát sinh gây hại của bệnh đốm nâu trên cây chanh leo. Yêu cầu cụ thể bao gồm việc định danh loài Alternaria sp., xác định đặc điểm sinh học, sinh thái của tác nhân gây bệnh, và đề xuất các biện pháp phòng chống hiệu quả và an toàn với môi trường. Việc đạt được những yêu cầu này sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc quản lý bệnh đốm nâu, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm chanh leo.

Đối tượng nghiên cứu chính là nấm Alternaria sp. và bệnh đốm nâu gây hại trên cây chanh leo. Phạm vi nghiên cứu bao gồm việc điều tra mức độ gây hại của bệnh tại Nghệ An, định danh loài Alternaria sp. và nghiên cứu các đặc điểm sinh học, sinh thái của nấm này. Các mẫu bệnh sẽ được thu thập từ Nghệ An và các tỉnh lân cận, đồng thời các thí nghiệm sẽ được thực hiện tại phòng thí nghiệm và đồng ruộng để đảm bảo tính chính xác và khách quan của kết quả nghiên cứu.

Nghiên cứu này không chỉ góp phần làm rõ đặc điểm sinh học và sinh thái của nấm Alternaria sesami mà còn bổ sung kiến thức về quy luật phát sinh và gây hại của bệnh đốm nâu. Từ đó, nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc đề xuất các biện pháp phòng chống bệnh hiệu quả và an toàn với môi trường. Về mặt thực tiễn, việc áp dụng các biện pháp quản lý bệnh sẽ giúp hạn chế thiệt hại do bệnh gây ra, từ đó tăng cường năng suất và tuổi thọ của cây chanh leo, đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành nông nghiệp tại Nghệ An.

Luận án đã lần đầu tiên xác định được loài Alternaria sesami gây bệnh đốm nâu trên cây chanh leo tại Việt Nam, dựa trên các đặc điểm hình thái và giải trình tự vùng ITS. Nghiên cứu cũng bổ sung dẫn liệu về triệu chứng, đặc điểm sinh học, sinh thái, và các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát sinh và gây hại của bệnh. Đặc biệt, nghiên cứu đã xác định được các hoạt chất hóa học và dịch chiết thực vật có tác dụng hạn chế sự phát triển của nấm Alternaria sesami, mở ra hướng đi mới trong việc quản lý bệnh đốm nâu hiệu quả hơn.