Phân Tích Thực Trạng Nguồn Nhân Lực Dược Tại Các Cơ Sở Y Tế Công Lập Trên Địa Bàn Tỉnh Bắc Ninh

• Tác giả: Nguyễn Thị Dung
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Phương Thúy
• Trường học: Trường Đại học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Dược sĩ Chuyên khoa cấp I
• Đề tài: Phân Tích Thực Trạng Nguồn Nhân Lực Dược Tại Các Cơ Sở Y Tế Công Lập Trên Địa Bàn Tỉnh Bắc Ninh
• Loại tài liệu: Luận văn
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1.1. Một số lý luận cơ bản về nguồn nhân lực
• 1.1.1. Khái niệm nhân lực
• 1.1.2. Khái niệm nguồn nhân lực
• 1.2. Nguồn nhân lực y tế
• 1.3. Các loại hình nhân lực dược và các văn bản quy định liên quan đến nhân lực dược
• 1.3.1. Các loại hình nhân lực dược
• 1.3.2. Một số văn bản quy định liên quan đến nhân lực dược
• 1.4. Thực trạng nhân lực dược
• 1.4.1. Số lượng nhân lực dược tại Việt Nam
• 1.4.2. Thực trạng nhân lực dược tại một số địa phương
• 1.5. Hệ thống y tế của tỉnh Bắc Ninh
• 1.5.1. Đặc điểm về địa lý, kinh tế xã hội của tỉnh Bắc Ninh
• 1.5.2. Hệ thống tổ chức cơ sở y tế công lập tỉnh Bắc Ninh
• 1.6. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.7. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 1.7.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.7.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 1.8. Phương pháp nghiên cứu
• 1.8.1. Thiết kế nghiên cứu
• 1.8.2. Cỡ mẫu nghiên cứu và phương pháp chọn mẫu
• 1.8.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 1.8.4. Biến số nghiên cứu
• 1.8.5. Phương pháp xử lý, phân tích số liệu
• 2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 2.1. Mô tả thực trạng cơ cấu nhân lực dược tại các cơ sở y tế công lập trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh năm 2023
• 2.1.1. Cơ cấu nhân lực dược theo trình độ
• 2.1.2. Cơ cấu nhân lực dược theo tuổi và giới tính
• 2.1.3. Cơ cấu nhân lực dược phân bố theo tuyến
• 2.1.4. Cơ cấu nhân lực Dược theo số giường bệnh tại các cơ sở y tế công lập có giường bệnh
• 2.2. Phân tích thực trạng nhân lực dược thực hiện hoạt động dược lâm sàng tại các cơ sở khám chữa bệnh công lập trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh
• 2.2.1. Thực trạng nhân lực dược thực hiện hoạt động dược lâm sàng tại các cơ sở khám chữa bệnh công lập trên địa bàn tỉnh
• 2.2.2. Phân tích sự thuận lợi, khó khăn về việc triển khai công tác dược lâm sàng tại cơ sở y tế công lập
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Nguồn Nhân Lực Dược Bắc Ninh Vai Trò Thách Thức

Việt Nam với hơn 100 triệu dân, nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng cao. Nhân lực y tế nói chung và nhân lực dược nói riêng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế. Ngành dược, với đặc thù chuyên môn về thuốc, đòi hỏi nguồn nhân lực phải đảm bảo số lượng và chất lượng. Theo thống kê, số lượng dược sĩ đã tăng đáng kể giai đoạn 2016-2023, với tỷ lệ tăng từ 3.0 dược sĩ/vạn dân năm 2016 lên 3.2 dược sĩ/vạn dân năm 2022 [1]. Dược sĩ đóng vai trò then chốt trong việc cung ứng thuốc đầy đủ, kịp thời, giá cả hợp lý và sử dụng thuốc an toàn, hợp lý thông qua hoạt động dược lâm sàng. Chiến lược Quốc gia phát triển ngành Dược Việt Nam đến năm 2030 đặt mục tiêu đạt tỷ lệ 4,0 dược sĩ/1 vạn dân, trong đó dược sĩ được đào tạo về dược lâm sàng chiếm tối thiểu 20% [2]. Nghị định 131/2020/NĐ-CP cũng quy định rõ số lượng người phụ trách công tác dược lâm sàng, cho thấy sự cần thiết phải xem xét thực trạng nhân lực dược tại các địa phương.

1.1. Tầm quan trọng của nhân lực dược trong hệ thống y tế

Nhân lực dược đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo cung ứng thuốc đầy đủ, kịp thời với giá cả hợp lý, đồng thời tăng cường sử dụng thuốc an toàn và hợp lý. Hoạt động dược lâm sàng và cảnh giác dược góp phần quan trọng vào việc nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu các tác dụng phụ không mong muốn. Đội ngũ dược sĩ có trình độ chuyên môn cao và kỹ năng thực hành tốt là yếu tố then chốt để đạt được các mục tiêu này. Nguồn nhân lực dược cần liên tục được đào tạo và bồi dưỡng để đáp ứng với những thay đổi và tiến bộ của khoa học dược.

1.2. Vị thế Bắc Ninh và nhu cầu chăm sóc sức khỏe gia tăng

Bắc Ninh, tỉnh có diện tích nhỏ nhất cả nước nhưng lại có mật độ dân cư cao, nhu cầu chăm sóc sức khỏe lớn. Điều này đòi hỏi các cơ sở y tế phải nâng cao chất lượng dịch vụ. Chất lượng dịch vụ dược phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó con người là yếu tố quan trọng nhất. Do đó, việc phát triển nguồn nhân lực dược có chuyên môn, kỹ năng giao tiếp và tinh thần trách nhiệm cao là vô cùng quan trọng. Sự đầu tư của Bộ Y tế và UBND tỉnh Bắc Ninh vào cơ sở vật chất, trang thiết bị cần đi đôi với việc phân bổ hợp lý nguồn nhân lực dược giữa các cơ sở y tế.

II. Phân Tích Chi Tiết Cơ Cấu Nguồn Nhân Lực Dược Bắc Ninh 2023

Nghiên cứu tập trung vào việc mô tả thực trạng cơ cấu nhân lực dược tại các cơ sở y tế công lập Bắc Ninh năm 2023. Việc phân tích cơ cấu nhân lực được thực hiện dựa trên các tiêu chí như trình độ chuyên môn, độ tuổi, giới tính và sự phân bố theo tuyến (tỉnh, huyện, xã). Ngoài ra, nghiên cứu cũng xem xét thực trạng nhân lực dược thực hiện hoạt động dược lâm sàng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập trên địa bàn tỉnh. Mục tiêu là đưa ra các kiến nghị, đề xuất nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý nhân lực dược trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

2.1. Cơ cấu nhân lực dược theo trình độ chuyên môn

Phân tích cơ cấu nhân lực dược theo trình độ (dược sĩ đại học, dược sĩ sau đại học, dược sĩ trung cấp, dược tá) cho thấy sự phân bố không đồng đều giữa các trình độ. Dữ liệu từ Bảng 3.1 cung cấp thông tin chi tiết về số lượng và tỷ lệ của từng trình độ trong tổng số nhân lực dược tại các cơ sở y tế công lập. Việc phân tích này giúp xác định những điểm mạnh và điểm yếu trong cơ cấu trình độ, từ đó đề xuất các giải pháp đào tạo và bồi dưỡng phù hợp.

2.2. Phân tích độ tuổi và giới tính của nhân lực dược Bắc Ninh

Nghiên cứu xem xét cơ cấu nhân lực dược theo độ tuổi và giới tính, đặc biệt đối với dược sĩ có trình độ đại học trở lên (DSSĐH và DSĐH). Bảng 3.2 và 3.3 cung cấp dữ liệu về phân bố độ tuổi và giới tính của các nhóm dược sĩ khác nhau. Việc phân tích này giúp đánh giá tính bền vững của nguồn nhân lực và dự đoán nhu cầu thay thế nhân sự trong tương lai. Hình 3.1 minh họa trực quan cơ cấu nguồn nhân lực dược theo độ tuổi.

2.3. Phân bố nhân lực dược theo tuyến y tế công lập

Việc phân bổ nhân lực dược theo tuyến (tỉnh, huyện, xã) có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cung cấp dịch vụ dược phẩm toàn diện cho người dân. Bảng 3.4 và Hình 3.2 thể hiện sự phân bố nhân lực dược giữa các tuyến. Các bảng 3.5, 3.6 và 3.7 cung cấp thông tin chi tiết về cơ cấu nhân lực dược theo lĩnh vực công tác tại từng tuyến. Sự phân tích này giúp xác định sự bất cập trong phân bổ nhân lực và đề xuất các giải pháp điều chỉnh phù hợp.

III. Đánh Giá Hoạt Động Dược Lâm Sàng Thực Trạng và Giải Pháp

Nghiên cứu đi sâu vào việc đánh giá thực trạng nhân lực dược thực hiện hoạt động dược lâm sàng tại các cơ sở khám chữa bệnh công lập trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Hoạt động dược lâm sàng đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa việc sử dụng thuốc, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân. Việc đánh giá tập trung vào số lượng, trình độ và kỹ năng của nhân lực dược thực hiện hoạt động này, cũng như các thuận lợi và khó khăn trong việc triển khai công tác dược lâm sàng.

3.1. Số lượng và trình độ nhân lực dược lâm sàng

Bảng 3.9 và 3.10 cung cấp thông tin về số lượng người làm công tác dược lâm sàng tại các cơ sở y tế công lập, phân loại theo số giường bệnh kế hoạch. Việc phân tích này giúp đánh giá mức độ đáp ứng của nhân lực dược lâm sàng so với nhu cầu thực tế. Bảng 3.11 cũng xem xét số lượng người làm công tác dược lâm sàng so với số lượng đơn thuốc cấp phát ngoại trú, cung cấp một góc nhìn khác về khối lượng công việc và áp lực lên nhân lực.

3.2. Thuận lợi và khó khăn trong triển khai dược lâm sàng

Nghiên cứu khảo sát và tổng hợp các thuận lợi và khó khăn trong việc triển khai công tác dược lâm sàng tại các cơ sở khám chữa bệnh khác nhau. Bảng 3.12, 3.13 và 3.14 trình bày chi tiết các yếu tố thuận lợi và khó khăn được ghi nhận từ các cơ sở y tế tuyến hạng I và hạng II. Các yếu tố này bao gồm cơ sở vật chất, trang thiết bị, trình độ chuyên môn của nhân lực, và sự hỗ trợ từ các cấp quản lý.

3.3. Tổ chức nhân lực cho bộ phận dược lâm sàng tại các cơ sở y tế

Thực trạng tổ chức nhân lực dược cho bộ phận dược lâm sàng được đánh giá dựa trên khảo sát tại các cơ sở y tế công lập. Việc phân tích này tập trung vào việc xác định mô hình tổ chức phổ biến, vai trò và trách nhiệm của từng thành viên trong bộ phận dược lâm sàng, và sự phối hợp giữa bộ phận này với các bộ phận khác trong bệnh viện.

IV. Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng Nhân Lực Dược Bắc Ninh Đến 2030

Từ kết quả phân tích thực trạng, nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực dược tại các cơ sở y tế công lập Bắc Ninh. Các giải pháp tập trung vào các lĩnh vực như đào tạo và bồi dưỡng, tuyển dụng và đãi ngộ, phân bổ nhân lực và cải thiện môi trường làm việc. Mục tiêu là xây dựng một đội ngũ nhân lực dược có trình độ chuyên môn cao, kỹ năng thực hành tốt và tâm huyết với nghề, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân.

4.1. Đào tạo và bồi dưỡng nâng cao năng lực dược lâm sàng

Cần tăng cường các chương trình đào tạo và bồi dưỡng chuyên sâu về dược lâm sàng cho dược sĩ. Các chương trình này cần tập trung vào các kiến thức và kỹ năng như theo dõi và đánh giá hiệu quả điều trị, phát hiện và xử lý các tác dụng phụ của thuốc, tư vấn sử dụng thuốc cho bệnh nhân, và tham gia vào các hoạt động nghiên cứu khoa học. Cần khuyến khích dược sĩ tham gia các khóa đào tạo liên tục và cập nhật kiến thức chuyên môn.

4.2. Chính sách tuyển dụng và đãi ngộ thu hút nhân tài dược

Cần xây dựng các chính sách tuyển dụng và đãi ngộ hấp dẫn để thu hút và giữ chân nhân tài trong ngành dược. Các chính sách này có thể bao gồm tăng lương, cải thiện điều kiện làm việc, tạo cơ hội thăng tiến và phát triển nghề nghiệp, và cung cấp các chế độ phúc lợi tốt. Cần có các biện pháp khuyến khích dược sĩ làm việc tại các vùng khó khăn và tuyến cơ sở.

4.3. Phân bổ nhân lực dược hợp lý và tăng cường phối hợp

Việc phân bổ nhân lực dược cần được thực hiện một cách hợp lý, đảm bảo đủ số lượng và chất lượng dược sĩ cho từng tuyến và từng cơ sở y tế. Cần tăng cường sự phối hợp giữa các cơ sở đào tạo và các cơ sở sử dụng lao động để đảm bảo chất lượng đào tạo đáp ứng nhu cầu thực tế. Bên cạnh đó, cần tăng cường phối hợp giữa các bộ phận trong bệnh viện để phát huy tối đa vai trò của dược sĩ.

V. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Mô Hình Quản Lý Dược Hiệu Quả

Nghiên cứu này cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng mô hình quản lý nhân lực dược hiệu quả tại các cơ sở y tế công lập Bắc Ninh. Việc ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sẽ giúp nâng cao chất lượng dịch vụ dược, đảm bảo cung ứng thuốc đầy đủ, kịp thời, an toàn và hợp lý cho người dân. Đồng thời, nó cũng góp phần vào việc phát triển ngành dược của tỉnh Bắc Ninh nói riêng và cả nước nói chung.

5.1. Xây dựng quy trình chuẩn hóa hoạt động dược tại bệnh viện

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, cần xây dựng quy trình chuẩn hóa cho các hoạt động dược tại bệnh viện, từ khâu lựa chọn thuốc, mua sắm, bảo quản, cấp phát đến theo dõi và đánh giá hiệu quả sử dụng thuốc. Quy trình này cần được xây dựng dựa trên các hướng dẫn của Bộ Y tế và các tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời phải phù hợp với điều kiện thực tế của từng bệnh viện.

5.2. Triển khai hệ thống thông tin quản lý dược hiện đại

Việc triển khai hệ thống thông tin quản lý dược hiện đại sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý thuốc, giảm thiểu sai sót, và cung cấp thông tin kịp thời cho việc ra quyết định. Hệ thống này cần tích hợp các chức năng như quản lý kho, quản lý đơn thuốc, quản lý thông tin bệnh nhân, và báo cáo thống kê.

5.3. Đánh giá định kỳ và cải tiến liên tục chất lượng dịch vụ dược

Cần thực hiện đánh giá định kỳ chất lượng dịch vụ dược tại các bệnh viện, dựa trên các tiêu chí như sự hài lòng của bệnh nhân, hiệu quả điều trị, và chi phí sử dụng thuốc. Kết quả đánh giá sẽ là cơ sở để xác định các điểm cần cải tiến và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ dược.

VI. Kết Luận Nâng Tầm Nhân Lực Dược Sức Khỏe Cộng Đồng Bắc Ninh

Nghiên cứu đã cung cấp một bức tranh tổng quan về thực trạng nguồn nhân lực dược tại các cơ sở y tế công lập Bắc Ninh năm 2024. Các kết quả nghiên cứu cho thấy những điểm mạnh, điểm yếu và cơ hội để phát triển nguồn nhân lực này. Việc ứng dụng các giải pháp đề xuất trong nghiên cứu sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ dược, cải thiện sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy sự phát triển của ngành dược tỉnh Bắc Ninh trong tương lai. Cần tiếp tục nghiên cứu và đánh giá các yếu tố khác ảnh hưởng đến nguồn nhân lực dược để có các giải pháp toàn diện và hiệu quả hơn.

6.1. Hướng nghiên cứu tiếp theo về nhân lực dược tại Bắc Ninh

Các hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào các yếu tố như ảnh hưởng của môi trường làm việc đến năng suất và sự hài lòng của dược sĩ, tác động của các chính sách mới đến nguồn nhân lực dược, và vai trò của công nghệ thông tin trong quản lý nhân lực dược. Cần có các nghiên cứu so sánh giữa các tỉnh thành khác nhau để học hỏi kinh nghiệm và tìm ra các giải pháp tốt nhất.

6.2. Cam kết hành động vì một tương lai dược phẩm vững mạnh

Việc phát triển nguồn nhân lực dược chất lượng cao là một quá trình liên tục và đòi hỏi sự cam kết của tất cả các bên liên quan, từ các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ sở đào tạo, các cơ sở y tế đến từng cá nhân dược sĩ. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên để xây dựng một hệ thống y tế với nguồn nhân lực dược vững mạnh, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân.

Tổng quan nghiên cứu

Nguồn nhân lực dược đóng vai trò then chốt trong hệ thống y tế, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Tại Việt Nam, số lượng dược sĩ đã tăng đáng kể từ 9.367 người năm 2007 lên khoảng 109.549 người năm 2020, tương đương tỷ lệ 2,85 dược sĩ/1 vạn dân. Tuy nhiên, sự phân bố nhân lực dược chưa đồng đều giữa các địa phương và tuyến y tế, đặc biệt tại các cơ sở y tế công lập. Tỉnh Bắc Ninh, với dân số khoảng 1,5 triệu người và mật độ dân cư cao, đang đối mặt với nhu cầu lớn về dịch vụ y tế chất lượng cao. Năm 2023, tỉnh có khoảng 400 dược sĩ trình độ đại học trở lên, đạt tỷ lệ 0,69 dược sĩ đại học/vạn dân, thấp hơn mục tiêu 3,4 dược sĩ/vạn dân vào năm 2025 theo quy hoạch quốc gia.

Luận văn tập trung phân tích thực trạng nguồn nhân lực dược tại các cơ sở y tế công lập trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh năm 2023, nhằm đánh giá cơ cấu nhân lực theo trình độ, tuổi, giới tính, tuyến và hoạt động dược lâm sàng. Mục tiêu cụ thể gồm mô tả cơ cấu nhân lực dược và phân tích thực trạng nhân lực thực hiện công tác dược lâm sàng tại các cơ sở khám chữa bệnh công lập. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng quản lý và phát triển nguồn nhân lực dược, góp phần đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân tỉnh Bắc Ninh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về nguồn nhân lực và quản lý nguồn nhân lực y tế. Khái niệm nguồn nhân lực được hiểu là tổng thể kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm và năng lực của con người tham gia vào quá trình phát triển xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực y tế. Nguồn nhân lực y tế bao gồm cán bộ chuyên môn, quản lý và nhân viên hỗ trợ, có vai trò quyết định đến hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế.

Hai mô hình chính được áp dụng là phát triển nguồn nhân lực (tập trung vào nâng cao kỹ năng, kiến thức và năng lực chuyên môn) và quản lý nguồn nhân lực (tối ưu hóa số lượng, cơ cấu và phân bố nhân lực với chi phí hiệu quả). Các khái niệm chuyên ngành như dược sĩ đại học, dược sĩ sau đại học, dược lâm sàng, FTE (đại lượng tương đương toàn thời gian cố định) được sử dụng để phân tích chi tiết cơ cấu và hiệu quả sử dụng nhân lực dược.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang, khảo sát toàn bộ 176 cán bộ dược đang công tác tại 19 cơ sở y tế công lập trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, bao gồm Sở Y tế, các trung tâm kiểm nghiệm, kiểm soát bệnh tật, pháp y, trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố và 126 trạm y tế xã, phường, thị trấn. Thời gian nghiên cứu từ 01/12/2023 đến 31/12/2023.

Dữ liệu được thu thập qua biểu mẫu chuẩn, tổng hợp số liệu về số lượng nhân lực dược theo trình độ, tuổi, giới tính, tuyến, số giường bệnh kế hoạch và thực tế, cũng như số lượng người làm công tác dược lâm sàng. Phương pháp chọn mẫu là khảo sát toàn bộ cán bộ dược tại các cơ sở y tế công lập. Phân tích số liệu sử dụng phần mềm Microsoft Excel 2016, áp dụng phương pháp tính tỷ trọng, phân tích so sánh và sử dụng chỉ số FTE để đánh giá nhân lực dược lâm sàng. Kết quả được trình bày bằng bảng biểu và biểu đồ minh họa.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cơ cấu nhân lực dược theo trình độ: Trong tổng số 176 nhân lực dược, dược sĩ đại học chiếm tỷ lệ cao nhất với 36,93%, tiếp theo là cao đẳng dược 30,11%, dược sĩ sau đại học 21,59%, trung cấp dược 9,66% và dược tá 1,71%.

2. Cơ cấu nhân lực dược theo tuổi và giới tính: Trong 103 dược sĩ đại học và sau đại học, nhóm tuổi 31-40 chiếm 49,52%, nhóm tuổi trên 56 chiếm 6,79%. Về giới tính, nữ chiếm 75,73%, nam 24,27%. Đối với dược sĩ dưới đại học, nhóm tuổi 31-40 chiếm 53,42%, nữ chiếm 83,56%.

3. Phân bố nhân lực dược theo tuyến: Nhân lực trình độ cao tập trung chủ yếu tại tuyến tỉnh (dược sĩ sau đại học 73,7%, đại học 53,9%), trong khi tuyến xã chủ yếu là cao đẳng và trung cấp dược. Tuyến xã có số lượng nhân lực dược rất mỏng.

4. Nhân lực dược thực hiện công tác dược lâm sàng: Số lượng người làm công tác dược lâm sàng tại các cơ sở y tế công lập chưa đạt tỷ lệ quy định của Nghị định 131/2020/NĐ-CP, đặc biệt tại các cơ sở tuyến huyện và xã. Tỷ lệ người làm công tác dược lâm sàng trung bình thấp hơn mục tiêu 1 người/150 giường bệnh nội trú và 1,5 người/1.000 đơn thuốc ngoại trú.

Thảo luận kết quả

Sự tập trung nhân lực dược trình độ cao tại tuyến tỉnh phản ánh xu hướng phân bổ nguồn lực ưu tiên cho các cơ sở y tế lớn, trong khi tuyến xã và huyện còn thiếu hụt nghiêm trọng về nhân lực chất lượng cao. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ dược tại tuyến cơ sở, nơi người dân có nhu cầu chăm sóc sức khỏe thiết yếu. Tỷ lệ nữ giới chiếm đa số trong lực lượng dược sĩ phù hợp với xu hướng nghề nghiệp trong ngành y tế.

Việc nhân lực dược lâm sàng chưa đáp ứng đủ tiêu chuẩn quy định cho thấy hạn chế trong việc triển khai hoạt động dược lâm sàng, ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc hợp lý và an toàn. So sánh với các nghiên cứu tại các tỉnh khác, Bắc Ninh có cơ cấu nhân lực tương đối đồng đều về tuổi nhưng cần tăng cường đào tạo và bổ sung nhân lực dược lâm sàng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố nhân lực theo trình độ, tuổi, giới tính và tuyến, cũng như bảng so sánh số lượng nhân lực dược lâm sàng so với tiêu chuẩn quy định, giúp minh họa rõ ràng các điểm mạnh và hạn chế trong phân bổ nhân lực.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và phát triển nhân lực dược lâm sàng: Đẩy mạnh đào tạo chuyên sâu về dược lâm sàng cho dược sĩ tại các cơ sở y tế công lập, đặc biệt tuyến huyện và xã, nhằm đạt tỷ lệ tối thiểu 1 người/150 giường bệnh nội trú và 1,5 người/1.000 đơn thuốc ngoại trú vào năm 2026. Chủ thể thực hiện: Sở Y tế phối hợp với các trường đại học dược.

2. Cơ cấu lại phân bổ nhân lực dược: Xây dựng kế hoạch phân bổ nhân lực dược hợp lý giữa các tuyến, ưu tiên bổ sung nhân lực trình độ đại học và sau đại học tại tuyến huyện và xã trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh, Sở Y tế.

3. Nâng cao chính sách đãi ngộ và giữ chân nhân lực: Xây dựng chính sách thu hút, đãi ngộ phù hợp để giữ chân dược sĩ có trình độ cao làm việc lâu dài tại các cơ sở y tế công lập, giảm tình trạng nghỉ việc tự nguyện. Chủ thể thực hiện: Sở Y tế, các cơ sở y tế.

4. Tăng cường quản lý và giám sát hoạt động dược lâm sàng: Thiết lập hệ thống giám sát định kỳ hiệu quả hoạt động dược lâm sàng, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và nâng cao chất lượng sử dụng thuốc. Chủ thể thực hiện: Sở Y tế, các cơ sở y tế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý ngành y tế: Giúp hoạch định chính sách phát triển nguồn nhân lực dược, phân bổ nhân lực hợp lý và nâng cao hiệu quả quản lý nhân lực tại các cơ sở y tế công lập.

2. Nhà đào tạo và nghiên cứu y dược: Cung cấp dữ liệu thực tiễn về cơ cấu nhân lực dược, hỗ trợ xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế của địa phương.

3. Dược sĩ và nhân viên y tế tuyến cơ sở: Hiểu rõ thực trạng và vai trò của nhân lực dược, từ đó nâng cao nhận thức về phát triển chuyên môn và tham gia hoạt động dược lâm sàng.

4. Các tổ chức, cơ quan hoạch định chính sách y tế: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng các chính sách phát triển nguồn nhân lực y tế, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới tổ chức bộ máy và tinh giản biên chế.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao cần tập trung phát triển nhân lực dược lâm sàng?
   Dược lâm sàng giúp sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả, giảm sai sót trong kê đơn và nâng cao chất lượng điều trị. Ví dụ, Nghị định 131/2020/NĐ-CP quy định rõ số lượng nhân lực dược lâm sàng cần thiết tại các cơ sở y tế.

2. Nhân lực dược tại tuyến xã hiện nay có những hạn chế gì?
   Tuyến xã chủ yếu có nhân lực trình độ cao đẳng và trung cấp, thiếu dược sĩ đại học và sau đại học, dẫn đến chất lượng dịch vụ dược chưa cao và khó triển khai đầy đủ hoạt động dược lâm sàng.

3. Làm thế nào để tính số lượng nhân lực dược lâm sàng theo FTE?
   FTE quy đổi dựa trên tỷ lệ thời gian làm việc toàn thời gian của nhân viên dược lâm sàng. Ví dụ, 1 người làm toàn thời gian và 4 người làm bán thời gian 50% tương đương 3 FTE.

4. Tỷ lệ dược sĩ/vạn dân tại Bắc Ninh so với mục tiêu quốc gia ra sao?
   Năm 2023, Bắc Ninh đạt khoảng 0,69 dược sĩ đại học/vạn dân, thấp hơn mục tiêu 3,4 dược sĩ/vạn dân vào năm 2025 theo quy hoạch phát triển ngành dược.

5. Chính sách nào hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực dược tại Việt Nam?
   Nghị quyết số 20-NQ/TW năm 2017 và Chiến lược Quốc gia phát triển ngành Dược đến năm 2030 đề ra mục tiêu nâng cao chất lượng nhân lực dược, trong đó có tỷ lệ dược sĩ được đào tạo về dược lâm sàng tối thiểu 20%.

Kết luận

• Nguồn nhân lực dược tại các cơ sở y tế công lập tỉnh Bắc Ninh năm 2023 có cơ cấu đa dạng, tập trung chủ yếu ở trình độ đại học và cao đẳng, với tỷ lệ nữ chiếm đa số.
• Phân bố nhân lực dược không đồng đều giữa các tuyến, nhân lực trình độ cao tập trung tại tuyến tỉnh, tuyến xã còn thiếu hụt nghiêm trọng.
• Hoạt động dược lâm sàng tại các cơ sở y tế công lập chưa đạt tiêu chuẩn về số lượng nhân lực theo quy định pháp luật.
• Cần có các giải pháp đồng bộ về đào tạo, phân bổ, chính sách đãi ngộ và quản lý để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực dược.
• Nghiên cứu đề xuất các bước tiếp theo nhằm hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực dược đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của tỉnh Bắc Ninh và phù hợp với chiến lược quốc gia.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý và đào tạo cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất để phát triển nguồn nhân lực dược bền vững, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế công lập tại Bắc Ninh.