Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường ngày càng hội nhập sâu rộng, các doanh nghiệp Việt Nam đối mặt với nhiều cơ hội và thách thức trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Tài chính doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo nguồn lực cho hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời là cơ sở để các nhà quản trị đưa ra quyết định chiến lược hiệu quả. Công ty Cổ phần GID Đầu tư và Phát triển Xây dựng, một doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, đã trải qua gần 10 năm phát triển với nhiều dự án thi công quan trọng. Tuy nhiên, công tác phân tích tài chính tại công ty còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và phát triển.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa các lý luận cơ bản về phân tích tài chính doanh nghiệp, đánh giá thực trạng tài chính và năng lực tài chính của Công ty GID trong giai đoạn 2018-2020, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện tình hình tài chính. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại trụ sở công ty tại Hà Nội, với dữ liệu tài chính trong ba năm liên tiếp. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, giúp công ty tối ưu hóa nguồn lực, tăng cường khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững trong ngành xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình phân tích tài chính doanh nghiệp hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết tài chính doanh nghiệp: Định nghĩa tài chính doanh nghiệp là các quan hệ kinh tế dưới hình thức giá trị liên quan đến việc tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ trong doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp là nền tảng cho việc quản lý vốn, chi phí và lợi nhuận nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững.

  • Mô hình phân tích Dupont: Đây là công cụ phân tích hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu (ROE) thông qua ba nhân tố chính gồm tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS), hiệu suất sử dụng tổng tài sản (TATO) và hệ số nhân vốn (Equity Multiplier). Mô hình giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh và đưa ra các biện pháp cải tiến phù hợp.

  • Các khái niệm chính: Báo cáo tài chính, phân tích tỷ lệ tài chính (khả năng thanh toán, cơ cấu vốn, năng lực hoạt động, khả năng sinh lời), phân tích tình hình công nợ, phân tích năng lực hoạt động của tài sản.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa lý luận và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu tài chính của Công ty GID từ báo cáo tài chính năm 2018 đến 2020, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và các báo cáo liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Áp dụng các phương pháp so sánh (số tuyệt đối, số tương đối), phân tích tỷ lệ tài chính, mô hình Dupont, phân tích đồ thị để minh họa xu hướng và mối quan hệ giữa các chỉ tiêu tài chính.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Dữ liệu toàn bộ các báo cáo tài chính của công ty trong 3 năm liên tiếp, đảm bảo tính đại diện và liên tục để phân tích xu hướng.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và xử lý số liệu trong năm 2021, phân tích và đánh giá thực trạng tài chính giai đoạn 2018-2020, đề xuất giải pháp cải thiện cho các năm tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổng tài sản và cơ cấu tài sản: Tổng tài sản của công ty tăng dần qua các năm, với tỷ trọng tài sản ngắn hạn chiếm trên 97% tổng tài sản, phản ánh đặc thù ngành xây dựng tập trung vào tài sản lưu động. Tài sản dài hạn chiếm tỷ trọng thấp, khoảng 2,3% trong năm 2020.

  2. Biến động các khoản mục tài sản: Tiền và các khoản tương đương tiền giảm 20,15% trong năm 2020 so với 2019, trong khi các khoản phải thu ngắn hạn tăng 14,39%, cho thấy công ty đang bị chiếm dụng vốn nhiều hơn qua các khoản phải thu. Hàng tồn kho tăng 49,43% trong năm 2019, phản ánh nhu cầu dự trữ nguyên vật liệu phục vụ thi công.

  3. Khả năng sinh lời: Qua mô hình Dupont, ROE của công ty được cấu thành từ tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu, hiệu suất sử dụng tổng tài sản và hệ số nhân vốn. Kết quả phân tích cho thấy công ty cần cải thiện hiệu suất sử dụng tài sản và quản lý chi phí để nâng cao lợi nhuận.

  4. Khả năng thanh toán và công nợ: Hệ số khả năng thanh toán ngắn hạn của công ty duy trì trên 1, cho thấy công ty có khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn. Tuy nhiên, tỷ lệ các khoản phải thu so với các khoản phải trả có xu hướng tăng, tiềm ẩn rủi ro về dòng tiền và quản lý công nợ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các biến động tài chính là do đặc thù ngành xây dựng với chu kỳ thu tiền dài và nhu cầu vốn lưu động lớn. Việc tăng các khoản phải thu và hàng tồn kho phản ánh công ty đang gặp khó khăn trong việc thu hồi công nợ và quản lý tồn kho hiệu quả. So sánh với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, tình trạng này là phổ biến nhưng cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản.

Việc áp dụng mô hình Dupont giúp công ty nhận diện rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu, từ đó tập trung cải thiện hiệu suất sử dụng tài sản và kiểm soát chi phí. Kết quả phân tích cũng cho thấy công tác phân tích tài chính hiện tại của công ty còn hạn chế, chưa khai thác hết tiềm năng dữ liệu để đưa ra các quyết định quản lý chính xác.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ xu hướng tổng tài sản, tỷ trọng các khoản mục tài sản, biểu đồ biến động các chỉ số khả năng thanh toán và biểu đồ phân tích cấu thành ROE theo mô hình Dupont để minh họa trực quan các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý khoản phải thu: Áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ thời gian thu hồi công nợ, thiết lập chính sách tín dụng khách hàng rõ ràng nhằm giảm tỷ lệ vốn bị chiếm dụng, dự kiến cải thiện chỉ số vòng quay khoản phải thu trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý tài chính công ty.

  2. Tối ưu hóa quản lý hàng tồn kho: Xây dựng hệ thống kiểm soát tồn kho hiệu quả, áp dụng công nghệ quản lý kho để giảm tồn kho dư thừa, nâng cao vòng quay hàng tồn kho, mục tiêu giảm tồn kho ít nhất 20% trong năm tiếp theo. Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật – thi công phối hợp phòng kế toán.

  3. Cải thiện hiệu suất sử dụng tài sản cố định và tổng tài sản: Đánh giá lại hiệu quả sử dụng tài sản hiện có, đầu tư nâng cấp thiết bị và công nghệ thi công nhằm tăng năng suất, dự kiến nâng cao hiệu suất sử dụng tài sản tối thiểu 10% trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng kỹ thuật.

  4. Hoàn thiện công tác phân tích tài chính: Xây dựng hệ thống báo cáo tài chính định kỳ chi tiết, áp dụng các công cụ phân tích hiện đại, đào tạo nhân sự chuyên môn để nâng cao chất lượng phân tích, dự kiến hoàn thành trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán – tài chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Nhận diện các chỉ số tài chính quan trọng, áp dụng mô hình phân tích Dupont để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và quản lý tài chính.

  2. Nhà đầu tư và các tổ chức tín dụng: Đánh giá chính xác tình hình tài chính và khả năng sinh lời của doanh nghiệp xây dựng, từ đó đưa ra quyết định đầu tư và cho vay phù hợp.

  3. Chuyên gia tài chính – kế toán doanh nghiệp: Nắm bắt các phương pháp phân tích tài chính chuyên sâu, áp dụng vào thực tiễn doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành xây dựng.

  4. Sinh viên và nhà nghiên cứu kinh tế – tài chính: Tham khảo hệ thống lý luận và phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp, đồng thời nghiên cứu thực trạng và giải pháp cải thiện tài chính trong doanh nghiệp xây dựng tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phân tích tài chính doanh nghiệp là gì?
    Phân tích tài chính là quá trình kiểm tra, so sánh các số liệu tài chính nhằm đánh giá thực trạng tài chính, dự báo rủi ro và tiềm năng tương lai của doanh nghiệp, giúp nhà quản lý đưa ra quyết định chính xác.

  2. Mô hình Dupont có vai trò gì trong phân tích tài chính?
    Mô hình Dupont phân tích hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu (ROE) qua ba yếu tố: lợi nhuận trên doanh thu, hiệu suất sử dụng tài sản và cơ cấu vốn, giúp xác định nguyên nhân ảnh hưởng đến lợi nhuận và đề xuất cải tiến.

  3. Tại sao cần quản lý chặt chẽ các khoản phải thu?
    Khoản phải thu chiếm vốn lưu động lớn, nếu không quản lý tốt sẽ làm giảm khả năng thanh khoản, tăng rủi ro tài chính và ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.

  4. Làm thế nào để cải thiện hiệu suất sử dụng tài sản?
    Cải thiện bằng cách nâng cao năng suất thiết bị, tối ưu hóa quy trình sản xuất, đầu tư công nghệ mới và kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng tài sản cố định.

  5. Khả năng thanh toán ngắn hạn phản ánh điều gì?
    Chỉ số này cho biết doanh nghiệp có đủ tài sản ngắn hạn để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn hay không, là thước đo quan trọng về sức khỏe tài chính và khả năng duy trì hoạt động.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và các phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp, đặc biệt áp dụng mô hình Dupont để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty GID.
  • Thực trạng tài chính giai đoạn 2018-2020 cho thấy công ty có xu hướng tăng trưởng tài sản nhưng gặp khó khăn trong quản lý công nợ và tồn kho, ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản và hiệu quả kinh doanh.
  • Các chỉ số tài chính như tỷ lệ tài sản ngắn hạn, vòng quay khoản phải thu và khả năng thanh toán ngắn hạn được phân tích chi tiết, làm rõ điểm mạnh và hạn chế của công ty.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao quản lý công nợ, tối ưu tồn kho, cải thiện hiệu suất sử dụng tài sản và hoàn thiện công tác phân tích tài chính.
  • Khuyến nghị công ty triển khai các giải pháp trong vòng 6-24 tháng để nâng cao hiệu quả tài chính, đồng thời mời gọi các nhà quản lý, nhà đầu tư và chuyên gia tài chính tham khảo để áp dụng phù hợp.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo công ty nên tổ chức hội thảo nội bộ để phổ biến kết quả nghiên cứu và xây dựng kế hoạch triển khai các giải pháp cải thiện tài chính ngay trong quý tiếp theo.