Phân Tích Nguồn Gốc Tăng Trưởng Kinh Tế Tỉnh An Giang Giai Đoạn 1990-2009

Tăng trưởng kinh tế cao và bền vững là mục tiêu của tất cả các nhà lãnh đạo. Trong dài hạn, một sự chênh lệch nhỏ về tốc độ tăng trưởng giữa các quốc gia có thể dẫn đến sự khác biệt rất lớn trong thành quả phát triển của các nước. Tăng trưởng kinh tế là yếu tố quan trọng nhất, quyết định phúc lợi kinh tế của mỗi quốc gia và việc tìm hiểu yếu tố nào tạo nên tăng trưởng từ lâu đã trở thành một trong những câu hỏi trung tâm của kinh tế học (Trần Thọ Đạt, 2004). Do vậy, giải thích nguyên nhân của tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là nguồn gốc của tăng trưởng để đánh giá sự tăng trưởng nhanh hay chậm của một quốc gia mối quan tâm lớn của các nhà quản lý.

Tỉnh An Giang có lợi thế về phát triển nông nghiệp một cách toàn diện (được biết đến với sản lượng lúa và cá lớn nhất cả nước), có điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp chế biến, công nghiệp xây dựng, thương mại và du lịch. Tốc độ tăng trưởng GDP trong hai thập kỷ qua cao hơn trung bình cả nước (An Giang 9,0%; cả nước 7,4%). Dân số hơn 2,1 triệu người (2009) trong đó tỷ lệ lao động là trên 50%, đây được xem là thời kỳ dân số “vàng” rất thuận lợi cho phát triển kinh tế.

Bất lợi lớn nhất của tỉnh An Giang là hệ thống giao thông không thuận lợi và xa thành phố Hồ Chí Minh – khu vực kinh tế năng động nhất của cả nước. Nhưng bù lại, tỉnh An Giang nằm trong khu vực trung tâm của ĐBSCL và có đường biên giới tiếp giáp với vương quốc Campuchia khoảng 100 km, tạo điều kiện cho tỉnh An Giang trở thành một thị trường lớn hấp dẫn, rất thuận lợi cho việc giao thương trong khu vực và dễ dàng tiếp cận với các nước bạn như Campuchia và Lào.

Nhằm mục tiêu trở thành địa phương có tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, tỉnh An Giang thực hiện nhiều biện pháp như đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, đầu tư giáo dục và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng giảm tỷ trọng của nông nghiệp, tăng tỷ trọng của công nghiệp và dịch vụ. Kết quả là GDP tăng trưởng cao trong thập kỷ qua nhưng đóng góp vào GDP quốc gia là rất khiêm tốn (khoảng 2,2% năm 2009).

Hơn nữa theo xếp hạng năng lực cạnh tranh quốc gia hàng năm tỉnh An Giang luôn đứng trong nhóm 10 tỉnh thành dẫn dầu cả nước, nhưng hàng năm phải nhận thêm trợ cấp từ chính phủ khoảng 30-40% trong tổng thu ngân sách.

Vì vậy vấn đề đặt ra xung quanh chất lượng tăng trưởng GDP trong thời gian qua là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế đóng góp vào tăng trưởng năng suất ra sao và phân tích yếu tố nào đóng góp chính vào tăng trưởng này? Đây là bài toán nan giải mà hiện nay tỉnh An Giang chưa có nghiên cứu nào giải đáp thỏa đáng.

Mục đích của nghiên cứu này là làm rõ vấn đề nguồn gốc tăng trưởng kinh tế của tỉnh An Giang dựa trên cơ sở khoa học. Các mục tiêu cụ thể là định lượng các yếu tố quyết định tăng trưởng kinh tế của tỉnh An Giang, để từ đó đề xuất các giải pháp tập trung và phù hợp với vai trò của chúng trong tăng trưởng kinh tế.

Để giải quyết các mục tiêu trên, các câu hỏi cần được làm sáng tỏ như sau: (1) Quá trình dịch chuyển kinh tế đóng góp như thế nào vào tăng trưởng kinh tế của tỉnh An Giang giai đoạn 1990-2009? (2) Trong số các yếu tố: vốn, lao động, diện tích đất sản xuất nông nghiệp và TFP của tỉnh An Giang giai đoạn 1990-2009, yếu tố nào đóng góp chính? (3) Với mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao và ổn định, tỉnh An Giang cần tập trung phát triển yếu tố nào trong tương lai?

Phạm vi nghiên cứu trên địa bàn tỉnh An Giang từ năm 1990-2009. Tác giả phân tích tăng trưởng kinh tế thông qua phân tích năng suất tăng do hiệu ứng của quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế và nguồn gốc tăng trưởng sản lượng - hàm sản xuất - với các yếu tố: vốn, lao động, diện tích đất sản xuất nông nghiệp và TFP; không phân tích đến yếu tố khác ngoài các vấn đề kinh tế, như môi trường, xã hội.

Hai phương pháp nghiên cứu sử dụng là: (i) phương pháp dịch chuyển – cấu phần: phân tích tăng trưởng năng suất tăng thêm do ba hiệu ứng: tĩnh, động và nội ngành

(ii) phương pháp hạch toán tăng trưởng từ kết quả hồi qui hồi qui hàm sản xuất để định lượng đóng góp của các yếu tố vốn, lao động, diện tích đất sản xuất nông nghiệp và TFP vào tăng trưởng kinh tế.

Điểm mới của luận văn là tác giả phân tích tăng trưởng kinh tế của tỉnh kết hợp hai phương pháp: hạch toán tăng trưởng từ kết quả hồi qui hàm sản xuất và phương pháp dịch chuyển - cấu phần để định lượng đóng góp của các yếu tố và phần tăng năng suất lao động cụ thể trong từng khu vực kinh tế. Một điểm mới nữa là tác giả bổ sung yếu tố diện tích đất sản xuất nông nghiệp vào mô hình hàm sản xuất, do đặc điểm của An Giang là tỉnh nông nghiệp.

Cobb-Douglass là dạng hàm số phi tuyến tính, việc sử dụng hàm dạng này để phân tích mối quan hệ đầu ra – đầu vào phù hợp với thực tế là sản lượng đầu ra không tăng tuyến tính theo quy mô đầu vào.

Mô hình đầu tiên nghiên cứu về nguồn gốc tăng trưởng là mô hình Solow của nhà kinh tế học Robert Solow. Hàm sản xuất của Solow gồm ba yếu tố đầu vào: vốn, lao động và tiến bộ kỹ thuật. Theo đó, sản lượng (tức đầu ra) sẽ phụ thuộc vào số lượng vốn và lao động (tức đầu vào); mà vốn thì có lợi tức biên giảm dần theo quy mô, nên tiến bộ kỹ thuật sẽ làm dịch chuyển hàm sản xuất theo thời gian.

Hàm sản xuất được xây dựng theo dạng phương trình toán học Cobb-Douglass với 3 yếu tố đầu vào: vốn (K), lao động (L) và tiến bộ công nghệ (A).1) “α”, “ß” là lũy thừa phản ánh độ co giãn của sản lượng lần lượt theo lao động, vốn. Tổng (α + ß) phản ánh sức sinh lợi theo quy mô, cho biết nền kinh tế đang ở trạng thái tăng hay giảm hoặc không đổi theo quy mô.

Tóm lại tăng trưởng kinh tế tỉnh An Giang giai đoạn 1990-2009 là cao so với bình quân cả nước nhưng chất lượng tăng trưởng thấp, không ổn định, phụ thuộc nhiều vào lực lượng lao động phổ thông và tăng diện tích đất nông nghiệp.

Như vậy trong thời gian tới, để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế bền vững tỉnh An Giang cần có những điều chỉnh phù hợp.

Như vậy trong thời gian tới, để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế bền vững tỉnh An Giang cần có những điều chỉnh phù hợp.