I. Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai khái niệm trọng tâm trong quản lý doanh nghiệp sản xuất. Chi phí sản xuất được hiểu là tổng giá trị các hao phí về lao động sống và lao động vật hóa mà doanh nghiệp bỏ ra để tạo ra sản phẩm. Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam, chi phí là sự giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán. Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản hao phí liên quan đến sản phẩm đã hoàn thành. Hai khái niệm này có mối quan hệ mật thiết, trong đó chi phí sản xuất là cơ sở để tính giá thành sản phẩm.
1.1. Khái niệm chi phí sản xuất
Chi phí sản xuất được định nghĩa theo nhiều góc độ. Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam, chi phí là sự giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán. Giáo trình Kế toán tài chính của GS.TS Đặng Thị Loan nhấn mạnh chi phí là biểu hiện bằng tiền của hao phí lao động sống và lao động vật hóa. Thông tư 200/2014/TT-BTC cũng khẳng định chi phí là những khoản làm giảm lợi ích kinh tế, không phân biệt đã chi tiền hay chưa. Trên góc độ kế toán quản trị, chi phí còn bao gồm cả chi phí cơ hội, phục vụ cho việc ra quyết định kinh doanh.
1.2. Khái niệm giá thành sản phẩm
Giá thành sản phẩm là tổng hợp các chi phí sản xuất đã bỏ ra để tạo ra sản phẩm hoàn thành. Theo GS.TS Đặng Thị Loan, giá thành là biểu hiện bằng tiền của các hao phí lao động sống và lao động vật hóa. Giá thành phản ánh hiệu quả sử dụng tài nguyên trong quá trình sản xuất và là chỉ tiêu quan trọng để đánh giá hiệu quả kinh doanh. Giá thành khác với giá gốc, vì giá thành chỉ tính các chi phí hợp lý và bình thường phát sinh trong quá trình sản xuất.
II. Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành tại Công ty Cổ phần May Đáp Cầu
Công ty Cổ phần May Đáp Cầu là một doanh nghiệp tiêu biểu trong ngành may mặc. Việc quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty được thực hiện theo cả hai góc độ kế toán tài chính và kế toán quản trị. Công ty đã xây dựng hệ thống định mức chi phí và dự toán giá thành, đồng thời thu thập thông tin chi phí để phục vụ cho việc ra quyết định kinh doanh. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế trong việc tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất.
2.1. Kế toán chi phí sản xuất
Công ty áp dụng phương pháp tập hợp chi phí sản xuất theo đối tượng kế toán. Các chi phí được phân loại thành chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung. Việc đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ được thực hiện theo phương pháp tỷ lệ hoàn thành. Công ty cũng sử dụng các công cụ phần mềm để quản lý và kiểm soát chi phí một cách hiệu quả.
2.2. Tính giá thành sản phẩm
Giá thành sản phẩm tại Công ty được tính toán dựa trên tổng chi phí sản xuất và khối lượng sản phẩm hoàn thành. Công ty áp dụng phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng, phù hợp với đặc thù sản xuất may mặc. Tuy nhiên, việc tính toán giá thành còn gặp khó khăn do sự biến động của giá nguyên vật liệu và chi phí nhân công.
III. Giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
Để hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, Công ty Cổ phần May Đáp Cầu cần thực hiện một số giải pháp. Trước hết, công ty cần nâng cao trình độ nhân viên kế toán và áp dụng các công nghệ hiện đại để quản lý chi phí. Bên cạnh đó, việc xây dựng hệ thống định mức chi phí chính xác và cập nhật thường xuyên sẽ giúp tối ưu hóa chi phí sản xuất. Công ty cũng cần tăng cường công tác kiểm soát nội bộ để đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong việc tính toán giá thành.
3.1. Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất
Công ty cần áp dụng các phương pháp quản lý chi phí tiên tiến như quản lý chi phí theo hoạt động (ABC) để phân bổ chi phí một cách chính xác. Việc sử dụng phần mềm kế toán hiện đại sẽ giúp tự động hóa quá trình tập hợp và kiểm soát chi phí, giảm thiểu sai sót và nâng cao hiệu quả quản lý.
3.2. Hoàn thiện tính giá thành sản phẩm
Công ty cần xây dựng hệ thống định mức chi phí linh hoạt, phù hợp với sự biến động của thị trường. Việc áp dụng phương pháp tính giá thành theo quy trình sẽ giúp phân bổ chi phí một cách hợp lý hơn. Ngoài ra, công ty cần tăng cường công tác kiểm soát nội bộ để đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong việc tính toán giá thành.
