Tổng quan nghiên cứu

Phân tích báo cáo tài chính (BCTC) là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp đánh giá thực trạng tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán và rủi ro tài chính. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp như Công ty TNHH Thiết bị Viễn thông ANSV đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc quản trị tài chính hiệu quả, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và biến động kinh tế. Nghiên cứu này tập trung phân tích BCTC của ANSV trong giai đoạn 2021-2023 nhằm đánh giá thực trạng tài chính, xác định các tồn tại và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phân tích BCTC.

Mục tiêu cụ thể của đề án là hệ thống hóa cơ sở lý luận về phân tích BCTC, phân tích thực trạng tài chính dựa trên các báo cáo như bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh tài chính của ANSV. Phạm vi nghiên cứu giới hạn tại ANSV với dữ liệu thu thập trong ba năm 2021-2023. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho ban lãnh đạo, nhà đầu tư và các bên liên quan nhằm đưa ra quyết định chiến lược phù hợp, đồng thời góp phần nâng cao năng lực quản trị tài chính doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình phân tích tài chính doanh nghiệp, trong đó có:

  • Lý thuyết phân tích báo cáo tài chính: Phân tích BCTC là quá trình đánh giá năng lực tài chính và xu hướng diễn biến hoạt động tài chính doanh nghiệp thông qua các chỉ tiêu tài chính trên BCTC nhằm cung cấp thông tin cho các đối tượng quan tâm.

  • Mô hình phân tích Dupont: Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản (ROA) và vốn chủ sở hữu (ROE) bằng cách tách các chỉ tiêu thành các thành phần như tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS), vòng quay tổng tài sản (TAT) và hệ số đòn bẩy tài chính.

  • Các khái niệm chính: Tài sản ngắn hạn, tài sản dài hạn, vốn chủ sở hữu, nợ phải trả, vốn lưu động, khả năng thanh toán, hiệu quả kinh doanh, lưu chuyển tiền tệ, rủi ro tài chính.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu tài chính sơ cấp được thu thập trực tiếp từ Ban Tài chính Kế toán ANSV, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh tài chính giai đoạn 2021-2023. Ngoài ra, dữ liệu thứ cấp từ sách, giáo trình, báo cáo nghiên cứu và các văn bản pháp luật liên quan cũng được sử dụng để xây dựng cơ sở lý luận.

  • Phương pháp phân tích: Kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Phân tích định tính nhằm mô tả đặc điểm hoạt động và môi trường kinh doanh ảnh hưởng đến BCTC. Phân tích định lượng sử dụng phương pháp so sánh các chỉ tiêu tài chính qua các năm, phương pháp phân tích Dupont, và đánh giá các chỉ tiêu tài chính chủ yếu như khả năng thanh toán, hiệu quả sử dụng vốn, khả năng sinh lời và rủi ro tài chính.

  • Cỡ mẫu và timeline: Nghiên cứu tập trung vào dữ liệu tài chính của ANSV trong ba năm liên tiếp 2021, 2022 và 2023, đảm bảo tính liên tục và phản ánh xu hướng biến động tài chính của doanh nghiệp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình tài sản và nguồn vốn: Tổng tài sản ANSV giảm 29,2% năm 2022 so với 2021, chủ yếu do giảm tài sản ngắn hạn 34,2%, trong khi tài sản dài hạn tăng 315,7%. Năm 2023, tổng tài sản tăng 4,8% so với 2022, chủ yếu nhờ tăng đầu tư tài chính ngắn hạn 62,1%. Vốn chủ sở hữu chiếm khoảng 27,5% tổng nguồn vốn năm 2023, trong khi nợ phải trả chiếm 72,5%, với nợ ngắn hạn chiếm tỷ trọng lớn nhất.

  2. Khả năng thanh toán: Các hệ số thanh toán tổng quát, hiện hành và nhanh đều lớn hơn 1 và có xu hướng tăng qua các năm, cho thấy ANSV có khả năng thanh khoản tốt. Hệ số thanh toán tức thời bằng tiền tăng từ 0,36 lần năm 2021 lên 0,6 lần năm 2023 khi tính thêm các khoản tiền gửi có kỳ hạn ngắn.

  3. Kết quả kinh doanh: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ giảm 23,5% năm 2023 so với 2022, trong khi lợi nhuận từ hoạt động tài chính tăng 32,7%. Lợi nhuận sau thuế năm 2023 giảm 36% so với năm 2022, chủ yếu do doanh thu giảm và chi phí quản lý tăng.

  4. Hiệu quả sử dụng vốn và sinh lời: Thời gian quay vòng tổng vốn và vốn lưu động biến động không đều, với vòng quay tổng vốn năm 2023 tăng lên 226,19 ngày. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) giảm từ 8,5% năm 2022 xuống 5,5% năm 2023. Phân tích Dupont cho thấy hiệu quả sử dụng tài sản (ROA) giảm từ 2,1% năm 2022 xuống 1,6% năm 2023.

Thảo luận kết quả

Sự biến động tài sản và nguồn vốn phản ánh chiến lược đầu tư tài chính linh hoạt của ANSV, tận dụng nguồn vốn ngắn hạn để gia tăng lợi nhuận từ hoạt động tài chính. Khả năng thanh toán tốt cho thấy công tác quản lý dòng tiền và nợ ngắn hạn được kiểm soát hiệu quả, tuy nhiên thời gian thu hồi công nợ dài (trung bình 130 ngày) cao hơn thời gian trả nợ (khoảng 113 ngày), làm tăng rủi ro chiếm dụng vốn.

Giảm sút doanh thu và lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh chính cho thấy áp lực cạnh tranh và sự thay đổi chính sách cung cấp sản phẩm từ công ty mẹ VNPT ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả kinh doanh. Chi phí quản lý tăng trong khi doanh thu giảm làm giảm khả năng sinh lời, đòi hỏi ANSV cần cải thiện quản trị chi phí và nâng cao hiệu quả bán hàng.

Hiệu quả sử dụng vốn và sinh lời giảm dần qua các năm phản ánh sự cần thiết phải tối ưu hóa nguồn lực tài chính và nâng cao năng lực quản trị tài chính. Kết quả phân tích có thể được trình bày qua biểu đồ xu hướng các chỉ tiêu ROA, ROE, vòng quay vốn và bảng so sánh các chỉ tiêu thanh toán qua các năm để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý công nợ: Rút ngắn thời gian thu hồi công nợ xuống dưới 100 ngày trong vòng 12 tháng tới bằng cách áp dụng chính sách tín dụng chặt chẽ, tăng cường theo dõi và xử lý công nợ quá hạn. Ban Tài chính Kế toán phối hợp với phòng kinh doanh thực hiện.

  2. Tối ưu hóa chi phí quản lý và bán hàng: Giảm chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí bán hàng ít nhất 10% trong năm 2025 thông qua rà soát, cắt giảm các khoản chi không cần thiết và áp dụng công nghệ quản lý hiện đại. Ban Giám đốc và phòng quản lý chi phí chịu trách nhiệm.

  3. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn: Tăng vòng quay vốn lưu động lên dưới 40 ngày trong 18 tháng tới bằng cách cải thiện quản lý hàng tồn kho và đàm phán điều kiện thanh toán với nhà cung cấp. Ban Quản lý kho và Ban Tài chính phối hợp thực hiện.

  4. Đa dạng hóa nguồn doanh thu: Phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới và mở rộng thị trường trong vòng 24 tháng để bù đắp sự giảm sút doanh thu hiện tại. Ban Kinh doanh và Ban R&D chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch và triển khai.

  5. Cải thiện quản trị dòng tiền: Thiết lập hệ thống dự báo dòng tiền chính xác và linh hoạt trong 6 tháng tới nhằm đảm bảo cân đối dòng tiền hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính. Ban Tài chính kế toán phối hợp với Ban Giám đốc thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ thực trạng tài chính, từ đó đưa ra các quyết định chiến lược về đầu tư, tài trợ và quản trị rủi ro tài chính.

  2. Phòng Tài chính Kế toán: Cung cấp phương pháp và công cụ phân tích BCTC hiệu quả, hỗ trợ công tác quản lý tài chính và báo cáo nội bộ.

  3. Nhà đầu tư và chủ nợ: Đánh giá sức khỏe tài chính và khả năng sinh lời của doanh nghiệp để quyết định đầu tư hoặc cấp tín dụng.

  4. Giảng viên và sinh viên ngành Kế toán, Tài chính: Là tài liệu tham khảo thực tiễn về phân tích BCTC doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phân tích báo cáo tài chính có vai trò gì trong doanh nghiệp?
    Phân tích BCTC giúp đánh giá thực trạng tài chính, khả năng sinh lời, thanh toán và rủi ro, từ đó hỗ trợ ban lãnh đạo và các bên liên quan đưa ra quyết định chính xác. Ví dụ, ANSV sử dụng phân tích để nhận diện rủi ro công nợ và điều chỉnh chiến lược tài chính.

  2. Phương pháp phân tích nào được sử dụng phổ biến trong nghiên cứu này?
    Phương pháp so sánh các chỉ tiêu qua các năm và mô hình phân tích Dupont được áp dụng để đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản và vốn chủ sở hữu, giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính.

  3. Tại sao thời gian thu hồi công nợ lại quan trọng?
    Thời gian thu hồi công nợ dài làm tăng rủi ro chiếm dụng vốn, ảnh hưởng đến dòng tiền và khả năng thanh toán. ANSV có thời gian thu hồi công nợ trung bình 130 ngày, cao hơn thời gian trả nợ, gây áp lực tài chính.

  4. Làm thế nào để cải thiện hiệu quả sử dụng vốn?
    Cải thiện quản lý hàng tồn kho, đẩy nhanh vòng quay vốn lưu động và đàm phán điều kiện thanh toán với nhà cung cấp là các giải pháp giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, giảm chi phí tài chính.

  5. Tại sao lợi nhuận từ hoạt động tài chính lại tăng trong khi doanh thu giảm?
    ANSV tận dụng chính sách vay ngắn hạn với lãi suất thấp để đầu tư tài chính có lãi suất cao hơn, tạo ra lợi nhuận tài chính tăng, bù đắp phần nào sự giảm sút doanh thu từ hoạt động kinh doanh chính.

Kết luận

  • Phân tích BCTC tại ANSV giai đoạn 2021-2023 cho thấy doanh nghiệp có khả năng thanh toán tốt, quản trị tài chính linh hoạt nhưng gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh chính với doanh thu và lợi nhuận giảm sút.
  • Hiệu quả sử dụng vốn và khả năng sinh lời có xu hướng giảm, đòi hỏi cải thiện quản trị chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
  • Công nợ phải thu chiếm tỷ trọng cao và thời gian thu hồi dài là điểm cần khắc phục để giảm rủi ro tài chính.
  • Lợi nhuận từ hoạt động tài chính tăng mạnh, thể hiện sự linh hoạt trong quản lý dòng tiền và đầu tư tài chính.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả phân tích BCTC, quản lý công nợ, chi phí và sử dụng vốn, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo ANSV cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi sát sao các chỉ tiêu tài chính để điều chỉnh kịp thời. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia tài chính có thể sử dụng kết quả này làm cơ sở cho các nghiên cứu sâu hơn về quản trị tài chính doanh nghiệp trong ngành viễn thông.