Phân lập và nghiên cứu đặc điểm sinh học của nấm gây bệnh dieback trên nho tại một số địa phương Việt Nam

Cây nho (Vitis vinifera) thuộc họ Vitaceae, là loại cây n quả lâu năm có giá trị dinh dưỡng và thương mại cao. Nho được trồng rộng rãi trên toàn thế giới, với sản phẩm chính là trái nho dùng để ăn tươi, chế biến rượu vang và nho khô. Theo FAO (2014), diện tích trồng nho toàn cầu đạt 8.000 ha, sản lượng hàng năm đạt 60,473 triệu tấn. Ở Việt Nam, nho chủ yếu được trồng tại Ninh Thuận với diện tích khoảng 2.000 ha. Tuy nhiên, nho Việt Nam đang đối mặt với nhiều bệnh hại, trong đó có bệnh dieback do nấm Lasiodiplodia theobromae gây ra. Bệnh này làm giảm năng suất và chất lượng nho một cách đáng kể. Việc nghiên cứu và phân lập nấm gây bệnh dieback là cần thiết để tìm ra giải pháp phòng trừ hiệu quả.

Nghiên cứu đã tiến hành phân lập các chủng nấm từ mẫu nho có triệu chứng bệnh dieback. Các mẫu nho được thu thập từ Viện nghiên cứu và phát triển cây trồng ở Trâu Quỳ - Gia Lâm - Hà Nội và vườn nho ở Thanh Hằng - Minh Hải - Vĩnh Lâm - Hưng Yên. Kết quả phân lập cho thấy có ba chủng nấm (CK1, CK2 và N). Chủng nấm CK1 và CK2 có đặc điểm hình thái tương tự với nấm Lasiodiplodia theobromae. Qua các thí nghiệm tái lây nhiễm, chỉ có chủng nấm CK1 và CK2 gây ra triệu chứng bệnh trên nho. Chủng nấm CK1 được chọn để nghiên cứu sâu hơn về đặc điểm sinh học và khả năng gây bệnh.

Chủng nấm CK1 cho thấy khả năng phát triển tốt nhất trên môi trường PDA, ở nhiệt độ 30 - 35°C và pH 6 - 7. Nấm này cũng thể hiện khả năng sinh enzyme ngoại bào như amylase, protease, cellulase, chitinase, xylanase và pectinase. Việc đánh giá khả năng sinh enzyme ngoại bào của chủng nấm CK1 cho thấy tiềm năng ứng dụng trong việc phát triển các biện pháp sinh học để kiểm soát bệnh dieback. Phân tích gen cho thấy chủng nấm CK1 có trình tự nucleotide tương đồng với Lasiodiplodia theobromae, khẳng định vai trò của nấm này trong việc gây bệnh trên nho.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các yếu tố môi trường như nhiệt độ, pH và loại môi trường nuôi cấy có ảnh hưởng lớn đến sự sinh trưởng của chủng nấm CK1. Nấm phát triển tốt nhất ở nhiệt độ 30 - 35°C và pH 6 - 7. Điều này cho thấy việc kiểm soát các yếu tố môi trường có thể giúp giảm thiểu sự phát triển của nấm gây bệnh. Các biện pháp can thiệp như điều chỉnh pH và nhiệt độ trong quá trình trồng nho có thể là một phần trong chiến lược quản lý bệnh dieback hiệu quả.

Nghiên cứu đã phân lập thành công chủng nấm gây bệnh dieback trên nho và xác định các đặc điểm sinh học của nó. Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin quan trọng cho việc phát triển các biện pháp phòng trừ bệnh hiệu quả, bảo vệ năng suất và chất lượng nho. Việc áp dụng các biện pháp sinh học và quản lý môi trường có thể giúp nông dân giảm thiểu thiệt hại do bệnh dieback, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất nho tại Việt Nam.