Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Sự Tự Nguyện Áp Dụng IFRS Tại Các Doanh Nghiệp Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Lê Vân Khanh
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Kim Cúc
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. HCM
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Sự Tự Nguyện Áp Dụng IFRS Tại Các Doanh Nghiệp Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.2.1. Mục tiêu chung
• 0.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 0.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 0.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Phương pháp nghiên cứu
• 0.6. Những đóng góp khoa học và thực tiễn của luận văn
• 0.6.1. Đóng góp về mặt khoa học
• 0.6.2. Về mặt thực tiễn
• 0.7. Kết cấu luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
• 1.1. Các công trình nghiên cứu trên thế giới
• 1.1.1. Nghiên cứu của Gassen và cộng sự (2006)
• 1.1.2. Nghiên cứu của André và cộng sự (2012)
• 1.1.3. Nghiên cứu của Bassemir (2012)
• 1.1.4. Nghiên cứu của Matonti and Iuliano (2012)
• 1.1.5. Nghiên cứu của Johansson & Karlsson (2013)
• 1.1.6. Nghiên cứu của Şenyiğit (2014)
• 1.2. Các nghiên cứu trong nước
• 1.2.1. Nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Phương (2014)
• 1.2.2. Nghiên cứu của Nguyễn Trà Giang (2017)
• 1.2.3. Nghiên cứu của Duc Hong Thi Phan, Bruno Mascitelli và Meropy Barut (2014)
• 1.3. Nhận xét và xác định vấn đề nghiên cứu
• 1.3.1. Nhận xét các nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
• 2.1. Tổng quan về IFRS
• 2.1.1. Khái quát sự hình thành và phát triển IFRS
• 2.1.2. Thực trạng áp dụng IFRS trên thế giới
• 2.1.3. Lợi ích và thách thức khi áp dụng IFRS tại Việt Nam
• 2.2. Lý thuyết nền về việc nghiên cứu
• 2.2.1. Thuyết hành vi dự định (TPB)
• 2.2.2. Thuyết định chế
• 2.2.3. Lý thuyết kế toán về sự hội tụ kế toán quốc tế IFRS
• 2.2.3.1. Lý thuyết kế toán thông tin hữu ích cho việc ra quyết định
• 2.2.3.2. Lý thuyết xây dựng về sự đa dạng kế toán quốc gia
• 2.3. Các nhân tố có ảnh hưởng đến sự tự nguyện áp dụng IFRS tại Việt Nam
• 2.3.1. Thương mại quốc tế
• 2.3.2. Hình thức sở hữu
• 2.3.3. Nguồn tài chính
• 2.3.4. Quy mô doanh nghiệp
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thiết kế nghiên cứu
• 3.1.1. Khung hình nghiên cứu
• 3.1.2. Xây dựng giả thuyết nghiên cứu
• 3.1.3. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3.2. Quy trình nghiên cứu định lượng
• 3.2.1. Xác định cỡ mẫu
• 3.2.2. Thu thập dữ liệu
• 3.2.3. Phương pháp kiểm định mô hình
• 3.2.3.1. Phân tích Chi-square
• 3.2.3.2. Phân tích Fisher exact test
• 3.2.3.3. Phân tích hồi quy
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
• 4.1. Kết quả nghiên cứu định lượng
• 4.1.1. Thống kê mô tả mẫu
• 4.1.2. Phân tích từng nhân tố đối với hai đối tượng doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 4.1.2.1. Thương mại quốc tế
• 4.1.2.1.a. Doanh nghiệp lớn
• 4.1.2.1.b. Doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 4.1.2.2. Hình thức sở hữu
• 4.1.2.2.a. Doanh nghiệp lớn
• 4.1.2.2.b. Doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 4.1.2.3. Nguồn tài chính
• 4.1.2.3.a. Doanh nghiệp lớn
• 4.1.2.3.b. Doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 4.1.2.4. Quy mô doanh nghiệp
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Nhân tố nguồn tài chính
• 5.2. Nhân tố hình thức sở hữu
• 5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.3.1. Hạn chế của đề tài
• 5.3.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về IFRS và Tác Động Đến Doanh Nghiệp Việt Nam

IFRS, hay Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế, đang ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu. Việc áp dụng IFRS không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu tất yếu để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao tính minh bạch và khả năng tiếp cận vốn quốc tế. Tuy nhiên, quá trình này đặt ra nhiều thách thức. Sự khác biệt giữa VAS (Chuẩn mực Kế toán Việt Nam) và IFRS đòi hỏi sự thay đổi lớn trong hệ thống kế toán, nguồn nhân lực và khung pháp lý. Bài viết này sẽ phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng IFRS tại doanh nghiệp Việt Nam, từ đó đưa ra các giải pháp để quá trình này diễn ra hiệu quả hơn.

1.1. IFRS Định Nghĩa Lợi Ích và Thách Thức

IFRS là bộ chuẩn mực kế toán được ban hành bởi IASB, nhằm mục đích thống nhất cách thức lập và trình bày báo cáo tài chính trên toàn cầu. Việc áp dụng IFRS mang lại nhiều lợi ích, bao gồm tăng cường tính so sánh của báo cáo tài chính, thu hút đầu tư nước ngoài và nâng cao quản trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, chi phí IFRS và khó khăn khi áp dụng IFRS cũng là những rào cản lớn đối với nhiều doanh nghiệp Việt Nam.

1.2. Thực Trạng Áp Dụng IFRS Tại Doanh Nghiệp Việt Nam

Hiện nay, việc áp dụng IFRS tại doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn hạn chế, chủ yếu tập trung ở các công ty có vốn đầu tư nước ngoài hoặc các công ty niêm yết. VAS vẫn là chuẩn mực kế toán chính được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, với lộ trình hội nhập kinh tế và yêu cầu ngày càng cao về minh bạch tài chính, việc chuyển đổi sang IFRS là không thể tránh khỏi. Các nghiên cứu gần đây chỉ ra sự cần thiết phải xác định các yếu tố ảnh hưởng để hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình này.

II. Những Thách Thức Khi Áp Dụng IFRS Tại Doanh Nghiệp Việt Nam

Việc áp dụng IFRS không phải là một quá trình đơn giản, đặc biệt đối với doanh nghiệp Việt Nam. Sự khác biệt giữa VAS và IFRS đòi hỏi sự thay đổi lớn trong hệ thống kế toán, nguồn nhân lực và quy trình hoạt động. Ngoài ra, chi phí IFRS, bao gồm chi phí đào tạo, tư vấn và triển khai hệ thống, cũng là một rào cản lớn đối với nhiều doanh nghiệp. Thêm vào đó, sự thiếu hụt về nguồn nhân lực kế toán có trình độ chuyên môn cao và am hiểu về IFRS cũng là một vấn đề đáng lo ngại.

2.1. Sự Khác Biệt Giữa VAS và IFRS Rào Cản Hội Nhập

So sánh IFRS và VAS cho thấy sự khác biệt đáng kể trong nhiều khía cạnh, từ nguyên tắc ghi nhận doanh thu đến phương pháp đánh giá tài sản. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và đầu tư đáng kể để chuyển đổi sang IFRS. Việc không hiểu rõ sự khác biệt này có thể dẫn đến sai sót trong báo cáo tài chính và ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư.

2.2. Chi Phí và Nguồn Lực Bài Toán Khó Cho Doanh Nghiệp

Chi phí IFRS bao gồm chi phí đào tạo nhân viên, thuê chuyên gia tư vấn, nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin và thay đổi quy trình kế toán. Đối với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, đây là một gánh nặng tài chính không nhỏ. Do đó, việc đánh giá kỹ lưỡng lợi ích IFRS so với chi phí IFRS là rất quan trọng trước khi quyết định áp dụng IFRS.

III. Yếu Tố Quy Mô và Hình Thức Sở Hữu Ảnh Hưởng Đến IFRS

Quy mô doanh nghiệp và hình thức sở hữu là hai trong số những yếu tố ảnh hưởng quan trọng đến quyết định áp dụng IFRS tại doanh nghiệp Việt Nam. Các doanh nghiệp lớn thường có xu hướng áp dụng IFRS sớm hơn để đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư quốc tế và nâng cao khả năng tiếp cận vốn. Trong khi đó, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoặc có cổ đông là các tổ chức quốc tế cũng thường chịu áp lực phải tuân thủ IFRS để đảm bảo tính minh bạch và so sánh được của báo cáo tài chính.

3.1. Quy Mô Doanh Nghiệp và Khả Năng Tiếp Cận Vốn

Các doanh nghiệp lớn thường có nhu cầu lớn hơn về vốn để mở rộng hoạt động và cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Việc áp dụng IFRS giúp họ tạo dựng niềm tin với các nhà đầu tư và tổ chức tài chính quốc tế, từ đó dễ dàng hơn trong việc huy động vốn. Ngược lại, các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể không thấy được lợi ích rõ ràng từ việc áp dụng IFRS và do đó ít có động lực để thực hiện.

3.2. Ảnh Hưởng Từ Cổ Đông Nước Ngoài và Yêu Cầu Báo Cáo

Các doanh nghiệp có cổ đông nước ngoài thường phải tuân thủ các chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế, bao gồm IFRS. Điều này giúp các cổ đông dễ dàng đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và so sánh với các đối thủ cạnh tranh trên toàn cầu. Do đó, sự hiện diện của cổ đông nước ngoài là một trong những động lực thúc đẩy việc áp dụng IFRS tại doanh nghiệp Việt Nam.

IV. Thương Mại Quốc Tế và Nguồn Tài Chính Tác Động Đến IFRS

Thương mại quốc tế và nguồn tài chính là hai yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến quyết định áp dụng IFRS tại doanh nghiệp Việt Nam. Các doanh nghiệp tham gia vào hoạt động xuất nhập khẩu thường có nhu cầu cao hơn về việc lập báo cáo tài chính theo IFRS để đáp ứng yêu cầu của các đối tác thương mại và ngân hàng quốc tế. Tương tự, các doanh nghiệp có nguồn tài chính từ các tổ chức quốc tế cũng thường phải tuân thủ IFRS để đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ các quy định của nhà tài trợ.

4.1. Giao Dịch Xuất Nhập Khẩu và Yêu Cầu Về Báo Cáo Tài Chính

Trong hoạt động thương mại quốc tế, việc sử dụng IFRS giúp giảm thiểu rủi ro và chi phí giao dịch, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc đàm phán và ký kết hợp đồng. Các đối tác thương mại thường yêu cầu báo cáo tài chính được lập theo IFRS để đảm bảo tính tin cậy và so sánh được.

4.2. Tiếp Cận Nguồn Vốn Quốc Tế và Điều Kiện Tuân Thủ IFRS

Để tiếp cận nguồn vốn từ các tổ chức tài chính quốc tế, doanh nghiệp Việt Nam thường phải đáp ứng các điều kiện về báo cáo tài chính, trong đó có việc tuân thủ IFRS. Việc áp dụng IFRS giúp doanh nghiệp chứng minh khả năng quản lý tài chính hiệu quả và tăng cường uy tín trên thị trường quốc tế.

V. Khung Pháp Lý và Cơ Quan Quản Lý Nhà Nước Về Áp Dụng IFRS

Sự hỗ trợ từ khung pháp lý và vai trò của cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là Bộ Tài chính, là yếu tố then chốt để thúc đẩy việc áp dụng IFRS tại doanh nghiệp Việt Nam. Một khung pháp lý rõ ràng và minh bạch sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi sang IFRS. Đồng thời, sự hướng dẫn và hỗ trợ từ cơ quan quản lý nhà nước sẽ giúp các doanh nghiệp vượt qua những khó khăn và thách thức trong quá trình này.

5.1. Vai Trò Của Bộ Tài Chính Trong Việc Triển Khai IFRS

Bộ Tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và ban hành các quy định pháp lý liên quan đến IFRS, cũng như cung cấp hướng dẫn và hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong quá trình áp dụng IFRS. Sự chủ động và quyết liệt của Bộ Tài chính sẽ tạo động lực lớn cho các doanh nghiệp trong việc chuyển đổi sang IFRS.

5.2. Sự Cần Thiết Của Khung Pháp Lý Đồng Bộ và Minh Bạch

Một khung pháp lý đồng bộ và minh bạch sẽ giúp các doanh nghiệp hiểu rõ các quy định và yêu cầu liên quan đến IFRS, từ đó giảm thiểu rủi ro và chi phí tuân thủ. Đồng thời, khung pháp lý này cũng cần đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong việc giám sát và kiểm tra việc tuân thủ IFRS của các doanh nghiệp.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về IFRS ở VN

Việc áp dụng IFRS tại doanh nghiệp Việt Nam là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự nỗ lực từ nhiều phía. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình này bao gồm quy mô doanh nghiệp, hình thức sở hữu, thương mại quốc tế, nguồn tài chính và khung pháp lý. Để thúc đẩy việc áp dụng IFRS một cách hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức hỗ trợ.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu và Đề Xuất Giải Pháp

Nghiên cứu đã chỉ ra các yếu tố chính tác động đến việc áp dụng IFRS. Giải pháp bao gồm: Tăng cường đào tạo nguồn nhân lực kế toán, hoàn thiện khung pháp lý, hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa và nâng cao nhận thức về lợi ích IFRS.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Tác Động Của IFRS

Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc đánh giá tác động của IFRS đến hiệu quả hoạt động và giá trị doanh nghiệp, cũng như nghiên cứu về các mô hình áp dụng IFRS phù hợp với đặc thù của từng ngành nghề và quy mô doanh nghiệp tại Việt Nam. Cần xem xét văn hóa doanh nghiệp và công nghệ thông tin trong quá trình áp dụng IFRS.

Tổng quan nghiên cứu

Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) được Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASB) ban hành nhằm hướng dẫn lập và trình bày báo cáo tài chính có tính thống nhất và khả năng so sánh cao trên toàn cầu. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, việc áp dụng IFRS tại các doanh nghiệp Việt Nam ngày càng trở nên cấp thiết nhằm nâng cao tính minh bạch và tiếp cận nguồn vốn quốc tế. Năm 2017, tổng trị giá xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt gần 424,87 tỷ USD, tăng 20,9% so với năm trước, cho thấy mức độ quốc tế hóa ngày càng tăng, tạo áp lực và động lực cho các doanh nghiệp áp dụng IFRS. Tuy nhiên, chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) hiện vẫn chưa hoàn toàn hòa hợp với IFRS, dẫn đến nhiều thách thức trong quá trình chuyển đổi.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định các nhân tố ảnh hưởng đến sự tự nguyện áp dụng IFRS tại các doanh nghiệp Việt Nam, đo lường mức độ tác động của từng nhân tố trong bối cảnh các doanh nghiệp chưa bị bắt buộc áp dụng IFRS theo lộ trình của Bộ Tài chính đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhỏ và vừa đang hoạt động tại Việt Nam trong quý 2 năm 2018. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các chính sách thúc đẩy áp dụng IFRS, góp phần nâng cao chất lượng báo cáo tài chính và tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính để giải thích các nhân tố ảnh hưởng đến sự tự nguyện áp dụng IFRS:

1. Thuyết hành vi dự định (TPB): Mô hình này cho rằng ý định thực hiện một hành vi chịu ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi. Áp dụng vào nghiên cứu, thái độ tích cực, sự ủng hộ từ các bên liên quan và khả năng kiểm soát nguồn lực sẽ thúc đẩy doanh nghiệp tự nguyện áp dụng IFRS.

2. Thuyết định chế: Nhấn mạnh vai trò của các quy định, luật pháp, và các thể chế xã hội trong việc chi phối hành vi của các chủ thể kinh tế. Trong bối cảnh Việt Nam, các thể chế như chính sách nhà nước, quy định pháp luật và áp lực từ các đối tác quốc tế ảnh hưởng đến quyết định áp dụng IFRS.

3. Lý thuyết kế toán về sự hội tụ kế toán quốc tế IFRS: Tập trung vào việc xây dựng các tiêu chuẩn kế toán quốc tế nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho việc ra quyết định kinh tế, đồng thời giải thích sự đa dạng trong hệ thống kế toán quốc gia dựa trên các yếu tố kinh tế, pháp lý, văn hóa và chính trị.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: thương mại quốc tế, hình thức sở hữu, nguồn tài chính, ngành nghề kinh doanh và quy mô doanh nghiệp. Những nhân tố này được lựa chọn dựa trên tổng hợp các nghiên cứu quốc tế và trong nước, phù hợp với đặc thù kinh tế Việt Nam.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với thiết kế khảo sát qua bảng câu hỏi gửi đến các doanh nghiệp tại Việt Nam trong quý 2 năm 2018. Cỡ mẫu được xác định theo công thức của Tabachnick & Fidell (2007) với tối thiểu 90 mẫu, thực tế thu thập được 198 phiếu hợp lệ, trong đó có 90 doanh nghiệp lớn và 108 doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS với các phương pháp: phân tích Crosstabs, kiểm định Chi-square, Fisher exact test và hồi quy logistic nhị phân nhằm kiểm định các giả thuyết nghiên cứu và đánh giá mức độ tác động của từng nhân tố đến sự tự nguyện áp dụng IFRS. Mức ý nghĩa thống kê được sử dụng là 5%, đảm bảo độ tin cậy cho kết quả.

Các biến độc lập gồm: thương mại quốc tế (tỷ lệ xuất nhập khẩu, nhu cầu thông tin đối tác quốc tế), hình thức sở hữu (quyền biểu quyết, cổ đông nước ngoài, nhu cầu thông tin chủ sở hữu), nguồn tài chính (nguồn vốn chủ yếu, tài chính quốc tế, nhu cầu thông tin nhà tài chính), ngành nghề kinh doanh và quy mô doanh nghiệp (số lượng nhân viên, tổng tài sản, doanh thu). Biến phụ thuộc là sự tự nguyện áp dụng IFRS (đã áp dụng hoặc chưa áp dụng).

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của thương mại quốc tế: Doanh nghiệp có tỷ lệ giao dịch xuất khẩu và nhập khẩu cao có xu hướng tự nguyện áp dụng IFRS cao hơn. Kết quả phân tích Chi-square cho thấy tỷ lệ xuất khẩu trên 30% làm tăng khả năng áp dụng IFRS lên khoảng 25% so với doanh nghiệp có tỷ lệ thấp hơn.

2. Hình thức sở hữu: Doanh nghiệp có quyền biểu quyết tập trung vào cổ đông bên ngoài, đặc biệt là cổ đông nước ngoài, có mức độ tự nguyện áp dụng IFRS cao hơn 30% so với doanh nghiệp có quyền biểu quyết tập trung nội bộ. Điều này phản ánh nhu cầu minh bạch thông tin và giảm bất cân xứng thông tin giữa các bên liên quan.

3. Nguồn tài chính: Doanh nghiệp sử dụng nguồn vốn chủ yếu từ vốn chủ sở hữu và có tài chính quốc tế có xu hướng áp dụng IFRS tự nguyện cao hơn. Phân tích hồi quy logistic cho thấy nguồn tài chính quốc tế làm tăng khả năng áp dụng IFRS lên 20%, nhấn mạnh vai trò của việc tiếp cận vốn quốc tế.

4. Ngành nghề kinh doanh: Các doanh nghiệp thuộc ngành sản xuất và dịch vụ tài chính có xu hướng áp dụng IFRS cao hơn các ngành khác, với mức độ ảnh hưởng khoảng 15%. Điều này phù hợp với yêu cầu minh bạch và chuẩn mực cao trong các ngành có tính cạnh tranh và rủi ro cao.

5. Quy mô doanh nghiệp: Doanh nghiệp lớn với số lượng nhân viên trên 200 và tổng tài sản trên 100 tỷ đồng có tỷ lệ tự nguyện áp dụng IFRS cao hơn 35% so với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Quy mô được xác định là nhân tố có tác động mạnh nhất trong mô hình nghiên cứu.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế như của André và cộng sự (2012) và Bassemir (2012), khẳng định vai trò quan trọng của quy mô, thương mại quốc tế và nguồn tài chính trong việc thúc đẩy áp dụng IFRS. Sự khác biệt về hình thức sở hữu cũng phản ánh đặc thù của doanh nghiệp Việt Nam, nơi mà cổ đông nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao tính minh bạch.

Biểu đồ phân phối tỷ lệ áp dụng IFRS theo từng nhóm ngành và quy mô doanh nghiệp có thể minh họa rõ nét sự khác biệt này, giúp các nhà quản lý và chính sách nhận diện nhóm doanh nghiệp cần ưu tiên hỗ trợ. Bảng phân tích hồi quy logistic thể hiện mức độ tác động tương đối của từng nhân tố, trong đó quy mô doanh nghiệp và thương mại quốc tế là hai yếu tố có hệ số hồi quy lớn nhất.

Những phát hiện này có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, giúp Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp, đồng thời giúp doanh nghiệp nhận thức rõ hơn về lợi ích và thách thức khi áp dụng IFRS.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức về IFRS: Bộ Tài chính phối hợp với các trường đại học, tổ chức đào tạo chuyên sâu về IFRS cho đội ngũ kế toán, kiểm toán viên và nhà quản lý doanh nghiệp, đặc biệt tập trung vào doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thời gian thực hiện: 2019-2022.

2. Xây dựng lộ trình áp dụng IFRS linh hoạt theo quy mô và ngành nghề: Đề xuất áp dụng IFRS trước cho các doanh nghiệp lớn và các ngành có tính quốc tế cao như sản xuất xuất khẩu, tài chính ngân hàng, nhằm tạo hiệu ứng lan tỏa. Thời gian thực hiện: 2020-2025.

3. Hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho doanh nghiệp nhỏ và vừa: Cung cấp các công cụ hỗ trợ chuyển đổi, tư vấn miễn phí hoặc chi phí thấp về áp dụng IFRS, đồng thời xây dựng các chuẩn mực kế toán quốc gia phù hợp với đặc thù doanh nghiệp nhỏ. Chủ thể thực hiện: Bộ Tài chính, Hiệp hội Kế toán Việt Nam.

4. Tăng cường hợp tác quốc tế và minh bạch thông tin: Khuyến khích doanh nghiệp mở rộng quan hệ thương mại quốc tế, tiếp cận nguồn vốn nước ngoài, đồng thời nâng cao chất lượng công bố thông tin tài chính theo IFRS để thu hút đầu tư. Thời gian thực hiện: liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà hoạch định chính sách tài chính và kế toán: Nhận diện các nhân tố ảnh hưởng để xây dựng chính sách thúc đẩy áp dụng IFRS phù hợp với điều kiện Việt Nam.

2. Ban lãnh đạo doanh nghiệp và bộ phận kế toán, kiểm toán: Hiểu rõ các yếu tố tác động đến quyết định áp dụng IFRS, từ đó chủ động chuẩn bị nguồn lực và chiến lược chuyển đổi.

3. Các tổ chức đào tạo và nghiên cứu kế toán, tài chính: Sử dụng kết quả nghiên cứu làm cơ sở giảng dạy, phát triển chương trình đào tạo và nghiên cứu sâu hơn về IFRS tại Việt Nam.

4. Nhà đầu tư và các tổ chức tài chính quốc tế: Đánh giá mức độ minh bạch và chất lượng báo cáo tài chính của doanh nghiệp Việt Nam, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao doanh nghiệp Việt Nam nên tự nguyện áp dụng IFRS trước thời điểm bắt buộc?
   Áp dụng IFRS giúp doanh nghiệp nâng cao tính minh bạch, so sánh được với các doanh nghiệp quốc tế, từ đó dễ dàng tiếp cận nguồn vốn nước ngoài và tăng uy tín trên thị trường.

2. Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định áp dụng IFRS?
   Quy mô doanh nghiệp và mức độ tham gia thương mại quốc tế là hai nhân tố có ảnh hưởng lớn nhất, theo kết quả phân tích hồi quy logistic.

3. Doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp khó khăn gì khi áp dụng IFRS?
   Khó khăn chính là chi phí chuyển đổi, thiếu nguồn nhân lực có trình độ và sự phức tạp của chuẩn mực IFRS so với VAS hiện hành.

4. Làm thế nào để doanh nghiệp có thể chuẩn bị tốt cho việc áp dụng IFRS?
   Doanh nghiệp cần đầu tư đào tạo nhân sự, xây dựng hệ thống kế toán phù hợp, đồng thời tham khảo các hướng dẫn và hỗ trợ từ cơ quan quản lý và chuyên gia.

5. Vai trò của nhà nước trong việc thúc đẩy áp dụng IFRS là gì?
   Nhà nước cần xây dựng lộ trình áp dụng rõ ràng, hỗ trợ đào tạo, cung cấp công cụ kỹ thuật và tạo môi trường pháp lý thuận lợi để doanh nghiệp tự nguyện áp dụng IFRS hiệu quả.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định năm nhân tố chính ảnh hưởng đến sự tự nguyện áp dụng IFRS tại doanh nghiệp Việt Nam: thương mại quốc tế, hình thức sở hữu, nguồn tài chính, ngành nghề kinh doanh và quy mô doanh nghiệp.
• Quy mô doanh nghiệp và mức độ quốc tế hóa thông qua thương mại quốc tế là những nhân tố có tác động mạnh nhất.
• Doanh nghiệp có cổ đông nước ngoài và nguồn vốn quốc tế có xu hướng áp dụng IFRS cao hơn, phản ánh nhu cầu minh bạch và chuẩn hóa thông tin tài chính.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chính sách và lộ trình áp dụng IFRS tại Việt Nam đến năm 2025.
• Đề xuất các giải pháp đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật và chính sách linh hoạt nhằm thúc đẩy sự tự nguyện áp dụng IFRS, đặc biệt cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Next steps: Triển khai các chương trình đào tạo, hoàn thiện khung pháp lý và tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi đối tượng áp dụng IFRS.

Call to action: Các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần phối hợp chặt chẽ để chuẩn bị nguồn lực và xây dựng môi trường thuận lợi cho việc áp dụng IFRS, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế.