I. Tổng quan lý thuyết nắm giữ tiền mặt
Nghiên cứu về mức nắm giữ tiền mặt của doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam bắt đầu từ việc hiểu rõ các lý thuyết nền tảng. Hai lý thuyết chính là lý thuyết đánh đổi và lý thuyết trật tự phân hạng. Lý thuyết đánh đổi cho rằng việc nắm giữ tiền mặt cao mang lại nhiều lợi ích như giảm chi phí giao dịch và phòng ngừa rủi ro tài chính. Tuy nhiên, chi phí cơ hội của việc nắm giữ tiền mặt cũng không nhỏ. Do đó, doanh nghiệp cần xác định mức nắm giữ tối ưu, nơi mà lợi ích biên bằng chi phí biên. Lý thuyết trật tự phân hạng nhấn mạnh rằng doanh nghiệp thường ưu tiên sử dụng nguồn vốn nội bộ trước khi huy động vốn bên ngoài, do chi phí huy động vốn bên ngoài thường cao hơn. Điều này dẫn đến việc các doanh nghiệp nhỏ hoặc có rủi ro cao có xu hướng duy trì mức nắm giữ tiền mặt cao để đảm bảo khả năng tài chính và tận dụng cơ hội đầu tư.
II. Các nhân tố ảnh hưởng đến mức nắm giữ tiền mặt
Nghiên cứu chỉ ra rằng có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến mức nắm giữ tiền mặt của doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam. Đầu tiên là đòn bẩy tài chính, theo lý thuyết trật tự phân hạng, khi doanh nghiệp có nợ cao, họ có xu hướng giảm nắm giữ tiền mặt. Thứ hai, nợ ngân hàng cũng đóng vai trò quan trọng, vì các ngân hàng thường thu thập thông tin và giám sát doanh nghiệp, giúp giảm bất đối xứng thông tin. Thứ ba, tỷ lệ chi trả cổ tức có thể ảnh hưởng đến quyết định nắm giữ tiền mặt. Doanh nghiệp có nhu cầu tiền mặt cao thường cắt giảm cổ tức để duy trì thanh khoản. Cuối cùng, dòng tiền từ hoạt động kinh doanh cũng là yếu tố quyết định, vì doanh nghiệp có dòng tiền lớn sẽ giảm nhu cầu nắm giữ tiền mặt.
III. Phương pháp nghiên cứu
Bài nghiên cứu sử dụng phương pháp hồi quy để phân tích dữ liệu từ 167 công ty niêm yết trên hai sàn chứng khoán HOSE và HNX trong giai đoạn 2007-2013. Các mô hình hồi quy gộp (pooled OLS), hồi quy với hiệu ứng cố định (fixed effects) và hồi quy với hiệu ứng ngẫu nhiên (random effects) được áp dụng để kiểm định các giả thuyết. Đặc biệt, mô hình GMM được sử dụng để giải quyết các vấn đề về tự tương quan và phương sai thay đổi. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính của các công ty, giúp đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.
IV. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng tốc độ tăng trưởng (GRT), đòn bẩy nợ (LEV), tỷ lệ nắm giữ tài sản có tính thanh khoản cao (LIQ), tỷ lệ chi trả cổ tức (DIV) và tỷ lệ thành viên hội đồng quản trị tham gia điều hành (EX) đều có tác động đáng kể đến mức nắm giữ tiền mặt của doanh nghiệp. Các yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định nắm giữ tiền mặt mà còn phản ánh tình hình tài chính và chiến lược tài chính của doanh nghiệp. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc hiểu rõ các nhân tố này có thể giúp doanh nghiệp tối ưu hóa mức nắm giữ tiền mặt, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm thiểu rủi ro tài chính.
