I. Giới thiệu về IFRS và tầm quan trọng của việc áp dụng
Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) đã trở thành một tiêu chuẩn quan trọng trong lĩnh vực kế toán toàn cầu. Việc áp dụng IFRS không chỉ giúp các doanh nghiệp nâng cao tính minh bạch trong báo cáo tài chính mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc so sánh thông tin tài chính giữa các quốc gia. Tại Việt Nam, sự cần thiết phải áp dụng IFRS ngày càng trở nên cấp bách, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Theo thống kê, tính đến tháng 4/2020, đã có 166 quốc gia áp dụng IFRS, cho thấy xu hướng toàn cầu hóa trong lĩnh vực kế toán. Việc áp dụng IFRS tại Việt Nam không chỉ giúp cải thiện chất lượng thông tin tài chính mà còn tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp niêm yết thu hút đầu tư nước ngoài.
1.1. Lợi ích của việc áp dụng IFRS
Việc áp dụng IFRS mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, bao gồm việc giảm thiểu quản trị lợi nhuận, tăng cường tính so sánh của thông tin tài chính và nâng cao giá trị cổ phiếu. Nghiên cứu của Barth và cộng sự (2008) chỉ ra rằng IFRS giúp giảm thiểu các hành vi quản trị lợi nhuận, trong khi các nghiên cứu khác cho thấy rằng IFRS làm tăng tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp Việt Nam, nơi mà việc xây dựng lòng tin từ các nhà đầu tư là rất cần thiết. Hơn nữa, việc áp dụng IFRS cũng giúp các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận với các thị trường quốc tế một cách dễ dàng hơn.
II. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng IFRS tại doanh nghiệp Việt Nam
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng IFRS tại các doanh nghiệp Việt Nam. Các nhân tố này bao gồm thái độ của các nhà quản lý, nhận thức về áp lực xã hội và nhận thức về sự kiểm soát. Thái độ tích cực đối với IFRS có thể thúc đẩy việc áp dụng chuẩn mực này, trong khi nhận thức về áp lực xã hội từ các bên liên quan cũng đóng vai trò quan trọng. Nghiên cứu của Ajzen (1991) về lý thuyết hành vi dự định cho thấy rằng thái độ và nhận thức về áp lực xã hội có thể ảnh hưởng đến ý định áp dụng IFRS. Điều này cho thấy rằng việc nâng cao nhận thức và đào tạo về IFRS là rất cần thiết để thúc đẩy quá trình áp dụng.
2.1. Thái độ và nhận thức về IFRS
Thái độ của các nhà quản lý đối với IFRS có ảnh hưởng lớn đến quyết định áp dụng chuẩn mực này. Nếu các nhà quản lý nhận thức được lợi ích của IFRS, họ sẽ có xu hướng ủng hộ việc áp dụng hơn. Nghiên cứu cho thấy rằng nhận thức về tính hữu ích của IFRS có thể làm tăng thái độ tích cực đối với việc áp dụng. Hơn nữa, việc đào tạo và cung cấp thông tin đầy đủ về IFRS cũng có thể giúp cải thiện thái độ của các nhà quản lý, từ đó thúc đẩy việc áp dụng chuẩn mực này tại doanh nghiệp.
2.2. Áp lực xã hội và sự kiểm soát
Nhận thức về áp lực xã hội từ các bên liên quan cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc áp dụng IFRS. Các doanh nghiệp có thể cảm thấy áp lực từ các nhà đầu tư, khách hàng và các cơ quan quản lý trong việc tuân thủ các chuẩn mực quốc tế. Ngoài ra, nhận thức về sự kiểm soát, bao gồm các nguồn lực và điều kiện cần thiết để áp dụng IFRS, cũng đóng vai trò quan trọng. Nếu doanh nghiệp cảm thấy có đủ nguồn lực và điều kiện để áp dụng IFRS, họ sẽ có xu hướng thực hiện việc này một cách hiệu quả hơn.
III. Thách thức trong việc áp dụng IFRS tại Việt Nam
Mặc dù việc áp dụng IFRS mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng tồn tại nhiều thách thức mà các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt. Một trong những thách thức lớn nhất là sự thiếu hụt về kiến thức và kỹ năng trong việc áp dụng IFRS. Nghiên cứu cho thấy rằng nhiều kế toán viên và kiểm toán viên tại Việt Nam chưa được đào tạo đầy đủ về IFRS, điều này có thể dẫn đến việc áp dụng không chính xác các chuẩn mực này. Hơn nữa, sự khác biệt giữa IFRS và các chuẩn mực kế toán hiện hành tại Việt Nam (VAS) cũng tạo ra khó khăn trong quá trình chuyển đổi.
3.1. Thiếu hụt kiến thức và kỹ năng
Sự thiếu hụt về kiến thức và kỹ năng trong việc áp dụng IFRS là một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt. Nhiều kế toán viên và kiểm toán viên chưa được đào tạo đầy đủ về IFRS, dẫn đến việc áp dụng không chính xác và không đồng nhất. Để giải quyết vấn đề này, cần có các chương trình đào tạo và hội thảo nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng cho các chuyên gia trong lĩnh vực kế toán và kiểm toán. Việc này không chỉ giúp cải thiện chất lượng báo cáo tài chính mà còn tạo ra sự tin tưởng từ các nhà đầu tư và các bên liên quan.
3.2. Khác biệt giữa IFRS và VAS
Sự khác biệt giữa IFRS và các chuẩn mực kế toán hiện hành tại Việt Nam (VAS) cũng tạo ra nhiều khó khăn trong quá trình chuyển đổi. Các doanh nghiệp cần phải điều chỉnh quy trình kế toán và báo cáo tài chính của mình để phù hợp với IFRS. Điều này có thể đòi hỏi thời gian và nguồn lực đáng kể, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Do đó, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý và các tổ chức chuyên môn để giúp các doanh nghiệp vượt qua những thách thức này.
