## Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ của thế kỷ 21, tiếng Anh trở thành ngôn ngữ quan trọng và được giảng dạy rộng rãi tại Việt Nam từ bậc tiểu học đến đại học. Theo ước tính, hàng trăm trung tâm Anh ngữ như Apollo, British Council, Language Link đã được thành lập nhằm đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng tăng của học sinh, sinh viên. Tuy nhiên, việc học từ vựng vẫn là thách thức lớn đối với nhiều học viên, bởi “không có từ vựng, không thể truyền đạt được ý nghĩa” (Wilkins, 2015). Mục tiêu của nghiên cứu này là khảo sát nhận thức và thực hành của 5 giáo viên bản ngữ tại Trung tâm Anh ngữ Apollo Vu Tông Phan về việc sử dụng trò chơi trong giảng dạy từ vựng tiếng Anh cho học sinh nhỏ tuổi. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2018-2022 tại Hà Nội, nhằm cung cấp cái nhìn sâu sắc về hiệu quả và khó khăn khi áp dụng phương pháp này, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện kỹ năng từ vựng cho học sinh, đồng thời hỗ trợ giáo viên và sinh viên ngành ngoại ngữ phát triển phương pháp giảng dạy sáng tạo, hiệu quả hơn.
## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
### Khung lý thuyết áp dụng
- **Lý thuyết về từ vựng và giảng dạy từ vựng:** Từ vựng không chỉ là tập hợp các từ đơn lẻ mà còn bao gồm kiến thức về phát âm, ngữ pháp, nghĩa và mối quan hệ ngữ nghĩa giữa các từ (Seashore et al., 2014). Từ vựng là nền tảng cho bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết trong học ngoại ngữ (Richards & Renandya, 2002).
- **Lý thuyết về trò chơi trong giáo dục:** Trò chơi được định nghĩa là hoạt động có luật lệ, mục tiêu rõ ràng, tạo sự cạnh tranh hoặc hợp tác giữa người chơi (Jones, 1980; Rogers, 1981). Trò chơi giúp tạo môi trường học tập vui vẻ, giảm căng thẳng, tăng động lực và tương tác giữa học sinh (Wright et al., 2005; Vernon, 2009).
- **Khái niệm nhận thức (Perception):** Nhận thức là quá trình tổ chức và diễn giải thông tin giác quan để tạo ra ý nghĩa về môi trường xung quanh (Robbins, 1994; Kotler, 2000). Nhận thức của giáo viên ảnh hưởng trực tiếp đến phương pháp và hiệu quả giảng dạy trong lớp học (Barcelos, 2003).
### Phương pháp nghiên cứu
- **Nguồn dữ liệu:** Nghiên cứu được thực hiện với 5 giáo viên bản ngữ tại Trung tâm Anh ngữ Apollo Vu Tông Phan, Hà Nội.
- **Phương pháp phân tích:** Sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính với kỹ thuật phân tích chủ đề (Thematic Analysis) để khai thác sâu sắc nhận thức và thực hành của giáo viên qua phỏng vấn bán cấu trúc, quan sát lớp học qua nền tảng Zoom và phỏng vấn hồi cứu.
- **Timeline nghiên cứu:** Nghiên cứu được tiến hành trong giai đoạn 2018-2022, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích và tổng hợp kết quả.
## Kết quả nghiên cứu và thảo luận
### Những phát hiện chính
- **Nhận thức về trò chơi trong giảng dạy:** 60% giáo viên quen thuộc và đánh giá cao trò chơi như một phương pháp giúp học sinh vừa học vừa chơi, tăng hứng thú và cải thiện kỹ năng tiếng Anh. 40% còn lại chưa quen hoặc hiểu chưa đầy đủ về phương pháp này.
- **Lợi ích đối với học sinh:** 100% giáo viên cho rằng trò chơi giúp cải thiện phát âm, tăng khả năng ghi nhớ từ vựng, thúc đẩy tương tác giữa học sinh và giáo viên, đồng thời nâng cao động lực học tập. Ví dụ, một giáo viên cho biết “Học sinh nhớ từ vựng nhanh và lâu hơn khi chơi trò chơi”.
- **Lợi ích đối với giáo viên:** 60% giáo viên nhận thấy việc sử dụng trò chơi giúp họ thiết kế bài giảng sinh động hơn và phát triển kỹ năng công nghệ thông tin. Tuy nhiên, 40% còn lại gặp khó khăn về kỹ năng CNTT và quản lý thời gian.
- **Thách thức trong thực hiện:** Các khó khăn chính gồm tăng khối lượng công việc (100%), hạn chế kỹ năng CNTT (40%), học sinh thiếu động lực (40%), và khó khăn trong việc hiểu luật chơi (20%). Một số học sinh còn phụ thuộc vào người khác để hoàn thành trò chơi hoặc không tham gia tích cực.
### Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy nhận thức tích cực của giáo viên về việc sử dụng trò chơi trong giảng dạy từ vựng phù hợp với các nghiên cứu trước đây (Neyadi, 2007; Vernon, 2009). Việc trò chơi giúp tăng tương tác và động lực học tập được khẳng định qua các quan sát thực tế và phỏng vấn. Tuy nhiên, thách thức về kỹ năng CNTT và quản lý thời gian là rào cản phổ biến, nhất là trong bối cảnh giảng dạy trực tuyến do đại dịch COVID-19. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ giáo viên gặp phải từng khó khăn, hoặc bảng tổng hợp các lợi ích và thách thức theo từng nhóm đối tượng. So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả này phản ánh đúng xu hướng áp dụng công nghệ và phương pháp giảng dạy hiện đại trong giáo dục ngoại ngữ tại Việt Nam.
## Đề xuất và khuyến nghị
- **Tăng cường đào tạo kỹ năng CNTT cho giáo viên:** Tổ chức các khóa tập huấn định kỳ nhằm nâng cao khả năng sử dụng công cụ số và thiết kế trò chơi phù hợp, mục tiêu đạt 80% giáo viên thành thạo trong vòng 6 tháng.
- **Phát triển kho trò chơi đa dạng và dễ sử dụng:** Xây dựng bộ sưu tập trò chơi phù hợp với từng cấp độ học sinh, giúp giảm thời gian chuẩn bị bài giảng, hoàn thành trong 1 năm, do trung tâm và ban giám hiệu phối hợp thực hiện.
- **Khuyến khích học sinh tham gia tích cực:** Áp dụng hệ thống thưởng sao, quà tặng nhằm tăng động lực học tập, theo dõi và đánh giá hiệu quả hàng tháng bởi giáo viên chủ nhiệm.
- **Hỗ trợ kỹ thuật và quản lý lớp học:** Cung cấp hỗ trợ kỹ thuật trực tiếp trong quá trình giảng dạy, đồng thời xây dựng hướng dẫn chi tiết về cách tổ chức và giải thích luật chơi cho học sinh, thực hiện ngay trong học kỳ tới.
- **Nghiên cứu tiếp theo:** Mở rộng quy mô nghiên cứu với số lượng giáo viên và học sinh lớn hơn, áp dụng phương pháp định lượng để đánh giá tác động lâu dài của trò chơi trong giảng dạy từ vựng.
## Đối tượng nên tham khảo luận văn
- **Giáo viên tiếng Anh tại các trung tâm ngoại ngữ:** Nhận được hướng dẫn thực tiễn về cách áp dụng trò chơi trong giảng dạy từ vựng, cải thiện hiệu quả bài giảng và tăng tương tác với học sinh.
- **Sinh viên ngành sư phạm ngoại ngữ:** Học hỏi kinh nghiệm thực tế và nhận thức sâu sắc về phương pháp giảng dạy hiện đại, chuẩn bị tốt cho công việc giảng dạy tương lai.
- **Nhà quản lý giáo dục và trung tâm đào tạo:** Có cơ sở để xây dựng chính sách đào tạo, hỗ trợ giáo viên và phát triển chương trình học phù hợp với xu hướng công nghệ.
- **Các nhà nghiên cứu giáo dục:** Tham khảo dữ liệu và phương pháp nghiên cứu để phát triển các đề tài liên quan đến phương pháp giảng dạy sáng tạo và ứng dụng công nghệ trong giáo dục.
## Câu hỏi thường gặp
1. **Tại sao sử dụng trò chơi trong giảng dạy từ vựng lại hiệu quả?**
Trò chơi tạo môi trường học tập vui vẻ, giảm căng thẳng, tăng động lực và giúp học sinh ghi nhớ từ vựng lâu hơn thông qua tương tác và lặp lại (Vernon, 2009).
2. **Những khó khăn phổ biến khi áp dụng trò chơi là gì?**
Giáo viên thường gặp khó khăn về kỹ năng CNTT, tăng khối lượng công việc, trong khi học sinh có thể thiếu động lực hoặc không hiểu luật chơi rõ ràng.
3. **Làm thế nào để khuyến khích học sinh tham gia trò chơi?**
Áp dụng hệ thống thưởng, giải thích luật chơi rõ ràng và tạo không khí cạnh tranh lành mạnh giúp học sinh hứng thú và tích cực tham gia.
4. **Có những loại trò chơi nào phù hợp để dạy từ vựng?**
Các trò chơi như đố chữ, ghép từ, trò chơi đoán từ, trò chơi tìm kiếm thông tin rất phù hợp và được sử dụng phổ biến trong giảng dạy từ vựng.
5. **Làm sao giáo viên có thể nâng cao kỹ năng sử dụng trò chơi?**
Tham gia các khóa đào tạo CNTT, chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp và sử dụng các nguồn tài nguyên trực tuyến để thiết kế trò chơi phù hợp.
## Kết luận
- Giáo viên tại Apollo có nhận thức tích cực về việc sử dụng trò chơi trong giảng dạy từ vựng, coi đây là phương pháp hiệu quả để nâng cao kỹ năng và động lực học tập của học sinh.
- Trò chơi giúp cải thiện phát âm, tăng tương tác và khả năng ghi nhớ từ vựng của học sinh trong thời gian ngắn.
- Thách thức lớn nhất là kỹ năng CNTT hạn chế và khối lượng công việc tăng lên đối với giáo viên.
- Cần có các giải pháp đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật và phát triển kho trò chơi đa dạng để tối ưu hóa hiệu quả giảng dạy.
- Nghiên cứu tiếp theo nên mở rộng quy mô và áp dụng phương pháp định lượng để đánh giá tác động lâu dài của trò chơi trong giáo dục từ vựng.
**Hành động tiếp theo:** Các trung tâm và giáo viên nên phối hợp triển khai các khóa đào tạo kỹ năng CNTT, xây dựng kho trò chơi phù hợp và áp dụng hệ thống thưởng nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy từ vựng qua trò chơi.