Nguyên tắc và giải pháp đồng quản lý hiệu quả tại Vườn Quốc Gia Ba Bể, Bắc Kạn

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Nhận thức chung về đồng quản lý

1.2. Nghiên cứu đồng quản lý tài nguyên rừng trên thế giới

1.3. Nghiên cứu đồng quản lý tài nguyên rừng ở Việt Nam

1.4. Nhận xét đánh giá chung

1.5. Điều kiện tự nhiên của khu vực Vườn quốc gia Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn

1.5.1. Vị trí địa lý, phạm vi ranh giới và diện tích

1.5.2. Đặc điểm địa hình

1.5.3. Đặc điểm khí hậu, thuỷ văn

1.5.4. Địa chất, đất đai

1.5.5. Thảm thực vật rừng

1.5.6. Tài nguyên thực vật rừng

1.5.7. Điều kiện kinh tế xã hội

1.5.7.1. Đặc điểm dân tộc, dân số và lao động

1.5.7.2. Đặc điểm kinh tế

1.5.7.3. Tình hình kinh tế xã hội xã Nam Mẫu

1.5.7.3.1. Vị trí địa lý

1.5.7.3.2. Cơ sở hạ tầng

1.5.7.3.3. Tình hình dân sinh

1.5.7.3.4. Đánh giá, nhận xét chung

2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Nội dung nghiên cứu

2.2. Phạm vi và địa điểm nghiên cứu

2.3. Phương pháp nghiên cứu

2.3.1. Cách tiếp cận và phương hướng giải quyết vấn đề

2.3.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể

2.3.3. Phương pháp kế thừa tài liệu

2.3.4. Thu thập tài liệu, thông tin ngoại nghiệp

2.3.5. Phân tích số liệu và viết báo cáo

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

3.1. Thực trạng công tác quản lý và sử dụng tài nguyên rừng, những nguy cơ và thách thức

3.2. Sự phụ thuộc của người dân vào rừng

3.3. Cơ cấu tổ chức và lực lượng quản lý

3.4. Kết quả công tác quản lý bảo vệ rừng tại VQG Ba Bể (2010 – 2012)

3.5. Thuận lợi, khó khăn, cơ hội, thách thức trong công tác quản lý bảo vệ rừng tại Vườn Quốc Gia Ba Bể tỉnh Bắc Kạn

3.6. Phân tích thể chế, kiến thức bản địa của cộng đồng người dân địa phương trong công tác bảo vệ và phát triển rừng

3.6.1. Kiến thức và thể chế trong hoạt động hái lượm

3.6.2. Kiến thức và thể chế trong săn bắt

3.6.3. Kiến thức và thể chế trong hoạt động sản xuất nương rẫy

3.6.4. Tập quán canh tác lúa nước và chăn nuôi

3.6.5. Trong khai thác sử dụng lâm sản

3.6.6. Kiến thức bản địa về nghề dệt thổ cẩm

3.6.7. Hệ thống quản lý thôn làng

3.7. Cơ sở khoa học và thực tiễn đồng quản lý rừng tại Vườn quốc gia Ba Bể tỉnh Bắc Kạn

3.7.1. Cơ sở khoa học và thực tiễn

3.7.2. Cơ sở pháp lý về đồng quản lý

3.8. Đánh giá vai trò tiềm năng hợp tác và những mâu thuẫn tiềm tàng của các bên liên quan đến đồng quản lý TNR tại Vườn quốc gia Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn

3.8.1. Phân tích mối quan tâm của các bên liên quan

3.8.2. Vai trò của các bên liên quan

3.8.3. Phân tích mâu thuẫn và khả năng hợp tác giữa các bên liên quan

3.9. Nghiên cứu, đề xuất một số nguyên tắc và giải pháp thực hiện đồng quản lý rừng tại Vườn quốc gia Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn

3.9.1. Đề xuất một số nguyên tắc thực hiện đồng quản lý rừng

3.9.2. Đề xuất một số giải pháp thực hiện đồng quản lý rừng

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về Vườn Quốc Gia Ba Bể

Vườn Quốc Gia Ba Bể, nằm ở tỉnh Bắc Kạn, là một trong những khu bảo tồn thiên nhiên quan trọng của Việt Nam. Với diện tích 10.048 ha, VQG Ba Bể không chỉ nổi bật với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật quý hiếm. Địa hình phức tạp và khí hậu đa dạng đã tạo nên một hệ sinh thái phong phú, góp phần vào việc bảo tồn đa dạng sinh học. Tuy nhiên, sự phát triển kinh tế và áp lực từ cộng đồng địa phương đã đặt ra nhiều thách thức cho công tác quản lý tài nguyên tại đây. Việc áp dụng các nguyên tắc đồng quản lý là cần thiết để bảo tồn và phát triển bền vững tài nguyên thiên nhiên tại VQG Ba Bể.

1.1. Đặc điểm tự nhiên và xã hội

VQG Ba Bể có địa hình chia cắt mạnh với nhiều dãy núi và thung lũng, tạo nên một môi trường sống đa dạng cho các loài sinh vật. Khu vực này còn là nơi cư trú của nhiều đồng bào dân tộc thiểu số như Tày, H’Mông, Dao, với đời sống chủ yếu phụ thuộc vào rừng. Sự phụ thuộc này không chỉ tạo ra áp lực lên tài nguyên rừng mà còn ảnh hưởng đến bảo tồn thiên nhiên. Việc hiểu rõ đặc điểm tự nhiên và xã hội của khu vực là cơ sở để xây dựng các chính sách quản lý hiệu quả.

II. Nguyên tắc đồng quản lý tại VQG Ba Bể

Đồng quản lý tại VQG Ba Bể được xây dựng trên cơ sở hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm chính quyền địa phương, cộng đồng dân cư và các tổ chức phi chính phủ. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo quyền lợi của người dân trong việc sử dụng tài nguyên rừng, đồng thời bảo vệ môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học. Việc chia sẻ quyền quyết định và trách nhiệm giữa các bên sẽ tạo ra một môi trường hợp tác, giúp nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý tài nguyên. Các nguyên tắc này cần được cụ thể hóa trong các chính sách và quy định để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.

2.1. Quyền lợi và trách nhiệm của các bên

Mỗi bên tham gia vào quá trình đồng quản lý cần được xác định rõ quyền lợi và trách nhiệm. Chính quyền địa phương có trách nhiệm bảo vệ tài nguyên, trong khi cộng đồng dân cư cần được hưởng lợi từ việc sử dụng bền vững tài nguyên rừng. Sự công bằng trong phân chia lợi ích sẽ tạo động lực cho cộng đồng tham gia tích cực vào công tác bảo vệ rừng. Điều này không chỉ giúp nâng cao nhận thức của người dân về giá trị của tài nguyên thiên nhiên mà còn góp phần vào việc phát triển kinh tế địa phương.

III. Giải pháp thực hiện đồng quản lý hiệu quả

Để thực hiện đồng quản lý hiệu quả tại VQG Ba Bể, cần có các giải pháp cụ thể như tăng cường giáo dục cộng đồng, xây dựng các mô hình quản lý mẫu và phát triển các chương trình hỗ trợ kinh tế cho người dân. Việc tổ chức các khóa đào tạo về quản lý tài nguyên và bảo tồn thiên nhiên sẽ giúp nâng cao năng lực cho cộng đồng. Đồng thời, cần thiết lập các cơ chế giám sát và đánh giá để đảm bảo các hoạt động quản lý được thực hiện đúng theo các nguyên tắc đã đề ra. Sự tham gia của các tổ chức phi chính phủ cũng rất quan trọng trong việc hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho các hoạt động này.

3.1. Tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức

Giáo dục cộng đồng về giá trị của bảo tồn thiên nhiên và quản lý tài nguyên là một trong những giải pháp quan trọng. Các chương trình giáo dục cần được thiết kế phù hợp với đặc điểm văn hóa và phong tục tập quán của từng cộng đồng. Việc nâng cao nhận thức sẽ giúp người dân hiểu rõ hơn về vai trò của họ trong việc bảo vệ tài nguyên rừng, từ đó tạo ra sự đồng thuận và hợp tác trong công tác quản lý.

Luận Văn Thạc Sĩ: Đề Xuất Nguyên Tắc và Giải Pháp Đồng Quản Lý Tại Vườn Quốc Gia Ba Bể, Bắc Kạn