I. Nguyên nhân bệnh thán thư trên trà hoa vàng
Bệnh thán thư là một trong những bệnh phổ biến gây hại trên cây trà hoa vàng, đặc biệt tại khu vực Ba Chẽ, Quảng Ninh. Nguyên nhân chính gây bệnh được xác định là do nấm Colletotrichum camelliae. Nấm này phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, nhiệt độ cao, thường xuất hiện vào mùa mưa. Bệnh bắt đầu từ mép lá, lan dần vào giữa lá, gây hiện tượng khô cháy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng cây trồng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc canh tác không đúng kỹ thuật, thiếu biện pháp phòng trừ hợp lý là yếu tố làm bệnh lây lan nhanh.
1.1. Điều kiện môi trường thuận lợi
Bệnh thán thư phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, nhiệt độ từ 25-30°C. Tại Ba Chẽ, Quảng Ninh, khí hậu nhiệt đới gió mùa tạo điều kiện lý tưởng cho nấm Colletotrichum camelliae sinh sôi. Mùa mưa kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10 là thời điểm bệnh bùng phát mạnh nhất. Độ ẩm cao kết hợp với mật độ trồng dày đặc làm tăng nguy cơ lây lan bệnh.
1.2. Yếu tố canh tác
Việc canh tác không đúng kỹ thuật như bón phân không cân đối, tưới nước quá nhiều, và thiếu biện pháp vệ sinh đồng ruộng là nguyên nhân gián tiếp làm bệnh thán thư lây lan. Ngoài ra, việc sử dụng giống không kháng bệnh cũng làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Cần áp dụng các biện pháp canh tác hợp lý để hạn chế sự phát triển của nấm bệnh.
II. Diễn biến bệnh thán thư trên trà hoa vàng
Diễn biến bệnh thán thư trên cây trà hoa vàng tại Ba Chẽ, Quảng Ninh được ghi nhận qua các giai đoạn khác nhau. Bệnh thường bắt đầu từ mép lá, xuất hiện các đốm nâu nhỏ, sau đó lan rộng và gây khô cháy lá. Trong điều kiện thuận lợi, bệnh có thể lây lan sang chồi non và nụ hoa, gây thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ bệnh tăng nhanh trong mùa mưa, đặc biệt ở các vườn trồng có mật độ cao và thiếu biện pháp phòng trừ.
2.1. Giai đoạn đầu của bệnh
Ở giai đoạn đầu, bệnh thán thư xuất hiện các đốm nâu nhỏ trên lá, thường bắt đầu từ mép lá. Các đốm này có kích thước khoảng 1-2 mm, màu nâu đậm, xung quanh có viền vàng. Giai đoạn này thường khó phát hiện nếu không quan sát kỹ, nhưng là thời điểm quan trọng để áp dụng các biện pháp phòng trừ.
2.2. Giai đoạn bùng phát
Khi bệnh tiến triển, các đốm nâu lan rộng và hợp thành mảng lớn, gây hiện tượng khô cháy lá. Trong điều kiện ẩm ướt, bệnh có thể lây lan sang chồi non và nụ hoa, gây thiệt hại nghiêm trọng. Tỷ lệ bệnh có thể lên đến 70-80% ở các vườn trồng không được quản lý tốt.
III. Biện pháp phòng trừ bệnh thán thư
Để kiểm soát bệnh thán thư trên cây trà hoa vàng, cần áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp. Trong đó, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học như Carbendazim và Mancozeb đã được chứng minh có hiệu quả cao. Tuy nhiên, cần kết hợp với các biện pháp canh tác như vệ sinh đồng ruộng, bón phân cân đối, và sử dụng giống kháng bệnh để đạt hiệu quả bền vững.
3.1. Biện pháp hóa học
Các loại thuốc hóa học như Carbendazim và Mancozeb được sử dụng để phòng trừ bệnh thán thư. Nghiên cứu cho thấy hiệu lực của các loại thuốc này đạt trên 80% khi được phun đúng liều lượng và thời điểm. Tuy nhiên, cần tuân thủ nguyên tắc 4 đúng (đúng thuốc, đúng liều, đúng lúc, đúng cách) để tránh hiện tượng kháng thuốc.
3.2. Biện pháp canh tác
Việc áp dụng các biện pháp canh tác như vệ sinh đồng ruộng, bón phân cân đối, và sử dụng giống kháng bệnh là yếu tố quan trọng trong phòng trừ bệnh thán thư. Ngoài ra, cần duy trì mật độ trồng hợp lý và tưới nước đúng cách để hạn chế sự phát triển của nấm bệnh.
