Nghiên cứu xâm nhập mặn và giải pháp giảm thiểu ảnh hưởng đến cấp nước hạ du sông Trà Khúc

BẢN CAM KẾT

LỜI CẢM ƠN

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của Đề tài

2. Mục tiêu đề tài

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4. Nội dung nghiên cứu

5. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu

6. Kết quả đạt được

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU VÀ VÙNG NGHIÊN CỨU

1.1. Tổng quan nghiên cứu xâm nhập mặn trên thế giới

1.2. Tổng quan nghiên cứu xâm nhập mặn ở Việt Nam

1.3. Tổng quan về biển đổi khí hậu

1.4. Tổng quan về thủy lợi vùng nghiên cứu

1.5. Tổng quan điều kiện tự nhiên vùng nghiên cứu

1.51. Vị trí địa lý, ranh giới nghiên cứu

1.52. Đặc điểm địa hình

1.53. Tiềm năng đất đai thổ nhưỡng

1.54. Đặc điểm địa chất

1.55. Mạng lưới trạm khí tượng thủy văn và chất lượng tài liệu

1.551. Mạng lưới trạm khí tượng

1.552. Mạng lưới trạm thủy văn

1.553. Tình hình quan trắc, chất lượng và phương pháp xử lý tài liệu

1.6. Đặc điểm khí hậu

1.7. Mạng lưới sông ngòi

1.71. Sự hình thành mạng lưới sông

1.72. Đặc trưng hình thái lưu vực sông

1.73. Các đặc trưng thủy văn dòng chảy

1.74. Dòng chảy kiệt

1.8. Tổng quan tình hình dân sinh kinh tế vùng nghiên cứu

1.81. Cơ cấu phát triển kinh tế. Kết quả phát triển kinh tế

1.82. Sử dụng đất nông nghiệp

1.83. Kết quả sản xuất nông nghiệp

1.84. Những khó khăn và thách thức

2. CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH HIỆN TRẠNG XÂM NHẬP MẶN VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MẶN ĐẾN CẤP NƯỚC

2.1. Phân vùng mặn và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến xâm nhập mặn ở hạ lưu sông Trà Khúc

2.11. Phân vùng mặn

2.12. Độ xâm nhập mặn. Phân loại mặn

2.13. Lịch thời vụ và ảnh hưởng của mặn đến giai đoạn phát triển của cây trồng

2.2. Hiện trạng xâm nhập mặn

2.3. Nhân tố ảnh hưởng đến xâm nhập mặn ở hạ lưu sông Trà Khúc

2.31. Lưu lượng dòng chảy mùa kiệt

2.32. Biến đổi của dòng chảy kiệt

2.33. Các nhân tố ảnh hưởng tới dòng chảy kiệt

2.34. Dòng chảy kiệt trong điều kiện biến đổi khí hậu

2.4. Tình hình xâm nhập mặn hạ lưu sông Trà Khúc

2.41. Sông Trà Khúc

2.42. Ảnh hưởng xâm nhập mặn đến cấp nước vùng hạ lưu sông Trà Khúc

2.43. Hạ lưu Trà Khúc

2.44. Hạ lưu sông Vệ

3. CHƯƠNG 3: DỰ BÁO TÌNH HÌNH XÂM NHẬP MẶN, ĐỀ XUẤT VÀ LỰA CHỌN GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU ẢNH HƯỞNG CỦA MẶN ĐẾN CẤP NƯỚC VÙNG HẠ LƯU SÔNG TRÀ KHÚC KHI XÉT ĐẾN BIẾN

3.1. Cơ sở để đề xuất các kịch bản tính toán. Kịch bản biển đổi khí hậu, nước biển dâng

3.11. Nước biển dâng

3.2. Kịch bản phát triển kinh tế

3.3. Kịch bản phát triển thủy lợi

3.31. Tiểu vùng hạ Trà Khúc

3.32. Tiểu vùng hạ sông Vệ

3.4. Tài liệu nghiên cứu

3.41. Tài liệu khí tượng

3.42. Tài liệu thủy văn

3.43. Tài liệu địa hình

3.44. Tài liệu xâm nhập mặn

3.45. Tài liệu về thủy triều

3.46. Tài liệu về công trình thủy lợi Thạch Nham

3.5. Lựa chọn kịch bản tính toán

3.6. Công cụ tính toán

3.61. Giới thiệu về mô hình Mike 11

3.62. Phạm vi tính toán

3.63. Phương pháp tính toán

3.64. Tài liệu tính toán

3.7. Mô phỏng và kiểm định mô hình

3.71. Kiểm định mô hình

3.8. Kết quả tính toán các trường hợp

3.81. Kết quả tính toán với trường hợp dòng chảy kiệt 75%

3.82. Kết quả tính toán với trường hợp dòng chảy kiệt 85%

3.83. Kết quả tính toán với trường hợp dòng chảy kiệt 75% đến năm 2020 trong điều kiện biến đổi khí hậu và nước biển dâng

3.84. Kết quả tính toán với trường hợp dòng chảy kiệt 85% đến năm 2020 trong điều kiện biến đổi khí hậu và nước biển dâng

3.85. Kết quả tính toán với trường hợp dòng chảy kiệt 75% đến năm 2030 trong điều kiện biến đổi khí hậu và nước biển dâng

3.86. Kết quả tính toán với trường hợp dòng chảy kiệt 85% đến năm 2030 trong điều kiện biến đổi khí hậu và nước biển dâng

3.9. Nhận xét kết quả tính toán

3.91. Trường hợp dòng chảy kiệt 75%

3.911. Sông Trà khúc

3.912. Sông Vệ

3.92. Tính toán với dòng chảy kiệt 85%

3.921. Sông Trà khúc

3.93. Trường hợp dòng chảy kiệt 75% đến năm 2020 có xét đến biến đổi khí hậu nước

3.931. Sông Trà khúc

3.94. Trường hợp dòng chảy kiệt 85% đến năm 2020 có xét đến biển đổi khí hậu nước biển dâng

3.941. Sông Trà khúc

3.942. Sông Vệ

3.95. Tính toán với dòng chảy kiệt 75% đến năm 2030 có xét đến biển đổi khí hậu nước biển dâng

3.951. Sông Trà khúc

3.96. Tính toán với dòng chảy kiệt 85% đến năm 2030 có xét đến biển đổi khí hậu nước biển dâng

3.961. Sông Trà khúc

3.10. Dự báo xâm nhập mặn vùng hạ du sông Trà Khúc theo các kịch bản

3.101. Phương án 1

3.1011. Sông Trà khúc

3.102. Phương án 2

3.1021. Sông Trà khúc

3.103. Phương án 3

3.1031. Sông Trà khúc

3.1032. Sông Vệ

3.1033. Sông Trà khúc

3.11. Đề xuất giải pháp và lựa chọn giải pháp giải pháp giảm thiểu ảnh hưởng của mặn cấp nước vùng hạ lưu sông Trà Khúc

3.111. Giải pháp công trình

3.1111. Đề xuất giải pháp giảm thiểu

3.1112. Lựa chọn giải pháp

3.112. Giải pháp phi công trình. Chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý đối với vùng đất nhiễm mặn

3.113. Trồng và bảo vệ rừng

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Kiến nghị

MỤC LỤC BẢNG BIỂU

MỤC LỤC HÌNH VẼ

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

I. Giới thiệu về xâm nhập mặn

Xâm nhập mặn là hiện tượng nước mặn từ biển hoặc các nguồn nước mặn khác xâm nhập vào các nguồn nước ngọt, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước cấp cho nông nghiệp và sinh hoạt. Tình trạng này ngày càng gia tăng, đặc biệt ở các vùng hạ lưu sông như sông Trà Khúc. Xâm nhập mặn không chỉ làm giảm chất lượng nước mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng và sinh hoạt của người dân. Theo nghiên cứu, hiện tượng xâm nhập mặn ở sông Trà Khúc đã trở thành một vấn đề cấp bách cần được giải quyết. Việc tìm hiểu nguyên nhân và mức độ ảnh hưởng của xâm nhập mặn là cần thiết để đưa ra các giải pháp hiệu quả nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của nó đến cấp nước.

1.1 Nguyên nhân xâm nhập mặn

Nguyên nhân chính dẫn đến xâm nhập mặn bao gồm sự thay đổi khí hậu, tăng trưởng dân số, và sự phát triển kinh tế không bền vững. Biến đổi khí hậu đã làm tăng mức nước biển, dẫn đến việc nước mặn xâm nhập vào các hệ thống sông ngòi. Hơn nữa, việc khai thác nước ngầm quá mức và sự suy giảm lưu lượng dòng chảy cũng góp phần làm gia tăng tình trạng này. Các hoạt động nông nghiệp không hợp lý, như việc sử dụng nước không hiệu quả, cũng làm trầm trọng thêm tình trạng xâm nhập mặn. Đánh giá các nguyên nhân này sẽ giúp đưa ra các biện pháp quản lý hiệu quả hơn trong tương lai.

II. Ảnh hưởng của xâm nhập mặn đến cấp nước

Tình trạng xâm nhập mặn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến nguồn nước cấp cho hạ lưu sông Trà Khúc. Đầu tiên, nước mặn làm giảm chất lượng nước, ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân và hiệu suất sản xuất nông nghiệp. Nhiều vùng đất nông nghiệp đã bị nhiễm mặn, làm giảm năng suất cây trồng và gây thiệt hại kinh tế cho người dân. Hơn nữa, tình trạng này còn đe dọa đến sự phát triển bền vững của khu vực. Chính vì vậy, việc nghiên cứu và đánh giá tác động của xâm nhập mặn đến cấp nước là rất quan trọng để có thể đưa ra các giải pháp giảm thiểu hiệu quả.

2.1 Tác động đến nông nghiệp

Nông nghiệp là lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ xâm nhập mặn. Nước mặn không chỉ làm giảm khả năng sinh trưởng của cây trồng mà còn làm mất đi màu mỡ của đất. Kết quả là, nhiều vùng đất canh tác không thể duy trì sản xuất, dẫn đến tình trạng đói nghèo và thiếu hụt thực phẩm. Một nghiên cứu cho thấy rằng, trong những năm gần đây, nhiều hộ nông dân đã phải chuyển đổi cây trồng do không thể tiếp tục canh tác trên những mảnh đất bị nhiễm mặn. Việc chuyển đổi này không chỉ tốn kém mà còn đòi hỏi thời gian và công sức lớn từ phía nông dân.

III. Giải pháp giảm thiểu xâm nhập mặn

Để giảm thiểu tác động của xâm nhập mặn đến cấp nước vùng hạ lưu sông Trà Khúc, cần triển khai một số giải pháp đồng bộ. Trước hết, cần tăng cường quản lý tài nguyên nước, bao gồm việc xây dựng các công trình ngăn mặn và cải thiện hệ thống thủy lợi. Bên cạnh đó, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng sang những loại cây chịu mặn hơn cũng là một giải pháp khả thi. Ngoài ra, cần có các chính sách hỗ trợ cho người dân trong việc ứng phó với xâm nhập mặn, nhằm đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững cho vùng hạ lưu. Việc bảo vệ môi trường cũng cần được chú trọng, nhằm duy trì hệ sinh thái tự nhiên và giảm thiểu tác động của xâm nhập mặn.

3.1 Giải pháp công trình

Giải pháp công trình bao gồm việc xây dựng các đập và hệ thống kênh dẫn nước để ngăn chặn xâm nhập mặn. Đập Đức Lợi là một ví dụ điển hình, giúp ngăn mặn và bảo vệ nguồn nước cho nông nghiệp. Cần thiết phải có các nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi triển khai các công trình này để đảm bảo tính hiệu quả và bền vững. Việc cải thiện hệ thống thủy lợi cũng giúp tăng cường khả năng cung cấp nước ngọt cho vùng hạ lưu, đồng thời giảm thiểu tác động của xâm nhập mặn đến các nguồn nước ngọt.

Nghiên cứu khả năng xâm nhập mặn và giải pháp giảm thiểu ảnh hưởng đến cấp nước vùng hạ du sông Trà Khúc