Nghiên cứu và giải pháp giảm thiểu ô nhiễm nước mặt tại TP.HCM

LỜI CAM ĐOAN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Mục tiêu nghiên cứu

1.2. Đối tượng nghiên cứu

1.3. Nội dung nghiên cứu

1.4. Phương pháp nghiên cứu

1.5. Ý nghĩa của đề tài

2. TỔNG QUAN VỀ CÁC GIẢI PHÁP VÀ CÔNG CỤ KIỂM SOÁT Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC MẶT

2.1. Quản lý tài nguyên nước và kiểm soát ô nhiễm nguồn nước

2.2. Các nghiên cứu và giải pháp quản lý nguồn nước trên thế giới

2.2.1. Bảo vệ chất lượng nước và quản lý nguồn thải thông qua việc xử lý nước thải, tái sử dụng nguồn nước ở Mỹ

2.2.2. Giải pháp điển hình về quản lý lưu vực sông tại Cộng hoà Pháp

2.2.3. Chính sách quản lý hiệu quả và tiết kiệm nguồn nước tại Úc

2.2.4. Chính sách kiểm soát ô nhiễm môi trường của Nhật Bản

2.2.5. Kinh nghiệm bảo vệ môi trường tại Singapore

2.2.6. Các nghiên cứu quản lý nguồn nước tại Việt Nam

2.2.6.1. Các tỉnh thành tại Việt Nam

2.2.6.2. Tại thành phố Hồ Chí Minh

2.3. Hệ thống thông tin địa lý GIS, bản đồ chuyên đề, phần mềm MapInfo

2.3.1. Hệ thống thông tin địa lý GIS

2.3.2. Phần mềm MapInfo

2.4. Các phương pháp đánh giá bằng chỉ số chất lượng nước WQI (Water Quality Index)

2.4.1. Các mô hình WQI được áp dụng trên thế giới

2.4.2. Chỉ số chất lượng nước chung (UWQI-Universal Water Quality Index)

2.4.3. Chỉ số chất lượng nước của Bhargava (Ấn Độ)

2.4.4. Chỉ số chất lượng nước Malaysia

2.4.5. Mô hình WQI Việt Nam

2.4.6. Chỉ số chất lượng nước WQI theo nghiên cứu của PGS.TS Lê Trình

2.4.7. Chỉ số chất lượng nước WQI theo nghiên cứu của TS. Tôn Thất Lãng

2.4.8. Chỉ số chất lượng nước WQI theo Sổ tay hướng dẫn Tổng cục môi trường

3. PHÂN LOẠI VÀ ĐÁNH GIÁ CÁC NGUỒN GÂY Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC MẶT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

3.1. Đặc điểm phân bố các nguồn gây ô nhiễm chính đối với hệ thống sông, kênh rạch trên địa bàn Thành phố

3.1.1. Đặc điểm phân bố nguồn phát sinh nước thải sinh hoạt

3.1.2. Đặc điểm phân bố công nghiệp

3.1.3. Đặc điểm phân bố nông nghiệp

3.1.4. Đặc điểm phân bố nuôi trồng thủy sản

3.2. Hiện trạng thu gom và xử lý nước thải các nguồn gây ô nhiễm chính

3.2.1. Nước thải sinh hoạt

3.2.1.1. Hiện trạng thu gom

3.2.1.2. Hiện trạng xử lý nước thải sinh hoạt của thành phố

3.2.2. Nước thải công nghiệp

3.2.2.1. Các Khu chế xuất, Khu công nghiệp và Khu công nghệ cao

3.2.2.2. Các cụm công nghiệp

3.2.2.3. Các cơ sở công nghiệp phân tán

3.3. Đánh giá lưu lượng và tải lượng ô nhiễm của các nguồn thải gây ô nhiễm trên địa bàn Thành phố

3.3.1. Nước thải sinh hoạt

3.3.2. Nước thải công nghiệp

3.3.3. Nước thải nuôi trồng thủy sản

3.3.4. Nước thải chăn nuôi

3.3.5. Nước thải nông nghiệp

4. ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ DIỄN BIẾN CHẤT LƯỢNG NƯỚC MẶT CÁC SÔNG, KÊNH, RẠCH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ

4.1. Đánh giá tình hình quan trắc chất lượng nước mặt trên địa bàn thành phố trong thời gian qua

4.1.1. Hệ thống quan trắc chất lượng nước mặt khu vực sông Sài Gòn

4.1.2. Hệ thống các trạm quan trắc chất lượng nước kênh rạch nội thành. Phân tích và lựa chọn số liệu đánh giá

4.2. Sự cần thiết ứng dụng phương pháp chỉ số chất lượng nước (WQI) để đánh giá hiện trạng, diễn biến chất lượng nước trên địa bàn Thành phố

4.3. Đánh giá hiện trạng và diễn biến chất lượng nước mặt trên địa bàn Thành Phố

4.3.1. Khu vực dùng nước cho mục đích cấp nước sinh hoạt

4.3.2. Khu vực dùng nước cho mục đích khác và khu vực ngoại thành

4.3.3. Khu vực các tuyến rạch nội thành: kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè, Tham Lương – Vàm Thuật, Tân Hóa – Lò Gốm, Tàu Hủ – Bến Nghé, kênh Đôi – kênh Tẻ

4.4. Xây dựng bản đồ ô nhiễm trên các đoạn sông, kênh rạch bị ô nhiễm nặng trên địa bàn thành phố

5. ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC MẶT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

5.1. Giải pháp kiểm soát tại nguồn nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường nước sông Sài Gòn đoạn cấp nước ở phía Bắc Thành phố thuộc địa phận huyện Củ Chi, Hóc Môn

5.2. Ưu, nhược điểm của các công cụ kiểm soát ô nhiễm môi trường hiện đang được áp dụng

5.2.1. Công cụ kỹ thuật

5.2.2. Công cụ kinh tế

5.2.3. Công cụ kiểm tra, xử phạt

5.3. Đề xuất biện pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường nước tại nguồn

5.3.1. Xác định lưu lượng nước thải

5.3.2. Xác định vị trí lấy mẫu nước thải

5.3.3. Xây dựng kế hoạch kiểm tra

5.4. Giải pháp công trình giảm thiểu ô nhiễm môi trường nước đoạn sông Sài Gòn chảy qua khu vực nội thành Thành phố và các hệ thống kênh rạch trong khu vực nội thành

5.4.1. Đánh giá tiến độ thực hiện các chương trình tiêu thoát nước và xử lý nước thải của Thành phố

5.4.2. Đề xuất giải pháp công trình nhằm giảm thiểu ô nhiễm nước mặt

5.5. Giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường nước đoạn sông Sài Gòn khu vực còn lại

5.6. Công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức

5.7. Đánh giá kết quả thực hiện. Những vấn đề còn tồn tại và nguyên nhân

5.8. Đề xuất những giải pháp nâng cao nhận thức cộng đồng về BVMT và trách nhiệm giữ gìn vệ sinh môi trường và ý thức chấp hành pháp luật về BVMT

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Nghiên cứu ô nhiễm nước mặt

Luận văn tập trung vào nghiên cứu ô nhiễm nước mặt tại TP.HCM, đặc biệt là hệ thống sông Sài Gòn và các kênh rạch nội thành. Nghiên cứu đã phân tích các nguồn gây ô nhiễm chính như nước thải sinh hoạt, công nghiệp, nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản. Kết quả cho thấy tình trạng ô nhiễm ngày càng gia tăng, đặc biệt ở các khu vực ngoại thành và một số tuyến kênh nội thành như Nhiêu Lộc – Thị Nghè.

1.1. Phân tích nguồn ô nhiễm

Nghiên cứu xác định các nguồn ô nhiễm chính bao gồm nước thải sinh hoạt, công nghiệp và nông nghiệp. Các nguồn này đổ vào hệ thống sông rạch, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nước mặt. Đặc biệt, nước thải công nghiệp từ các cụm công nghiệp phân tán là nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm ở các khu vực ngoại thành.

1.2. Đánh giá hiện trạng

Sử dụng phương pháp đánh giá chất lượng nước WQI, nghiên cứu đã chỉ ra mức độ ô nhiễm ngày càng tăng tại các trạm quan trắc trên sông Sài Gòn và các kênh rạch nội thành. Kết quả cho thấy các chỉ số TSS, BOD5, COD vượt quá tiêu chuẩn cho phép, đặc biệt ở các khu vực cấp nước sinh hoạt.

II. Giải pháp giảm thiểu ô nhiễm nước

Luận văn đề xuất các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm nước tập trung vào kiểm soát nguồn thải và nâng cao hiệu quả xử lý nước thải. Các giải pháp bao gồm việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng các nhà máy xử lý nước thải tập trung và tăng cường kiểm soát ô nhiễm tại nguồn.

2.1. Kiểm soát nguồn thải

Giải pháp kiểm soát nguồn thải tập trung vào việc xác định lưu lượng và vị trí xả thải. Nghiên cứu đề xuất xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ và áp dụng các công cụ kỹ thuật, kinh tế để giảm thiểu ô nhiễm từ các nguồn công nghiệp và sinh hoạt.

2.2. Xử lý nước thải đô thị

Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đưa vào vận hành các nhà máy xử lý nước thải đô thị tập trung. Điều này giúp giảm thiểu ô nhiễm tại các khu vực nội thành, đặc biệt là các tuyến kênh như Nhiêu Lộc – Thị Nghè và Tàu Hủ – Bến Nghé.

III. Ô nhiễm nước mặt tại TP

Luận văn đánh giá chi tiết tình trạng ô nhiễm nước mặt tại TP.HCM, đặc biệt là sự gia tăng ô nhiễm ở các khu vực ngoại thành và các tuyến kênh nội thành. Nghiên cứu sử dụng hệ thống GIS để xây dựng bản đồ khoanh vùng ô nhiễm, giúp xác định các khu vực cần ưu tiên xử lý.

3.1. Bản đồ khoanh vùng ô nhiễm

Sử dụng phần mềm MapInfo, nghiên cứu đã xây dựng bản đồ khoanh vùng ô nhiễm, chỉ rõ các khu vực có mức độ ô nhiễm cao. Điều này giúp các nhà quản lý có cái nhìn tổng quan và đưa ra các giải pháp phù hợp.

3.2. Tác động đến sức khỏe cộng đồng

Nghiên cứu cũng đề cập đến tác động của ô nhiễm nước mặt đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là các bệnh liên quan đến nguồn nước bị ô nhiễm. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của việc bảo vệ môi trường nước.

IV. Quản lý chất lượng nước

Luận văn đề xuất các giải pháp quản lý chất lượng nước thông qua việc áp dụng các công nghệ xử lý nước tiên tiến và tăng cường giám sát chất lượng nước. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh vai trò của cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường nước.

4.1. Công nghệ xử lý nước

Nghiên cứu đề xuất áp dụng các công nghệ xử lý nước hiện đại như hệ thống lọc sinh học và hóa học để cải thiện chất lượng nước thải trước khi xả ra môi trường.

4.2. Nâng cao nhận thức cộng đồng

Giải pháp nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường nước được đề xuất thông qua các chương trình giáo dục và tuyên truyền. Điều này giúp tăng cường ý thức trách nhiệm của người dân trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường.

V. Phát triển bền vững môi trường

Luận văn nhấn mạnh tầm quan trọng của phát triển bền vững môi trường thông qua việc kết hợp các giải pháp kỹ thuật và chính sách quản lý. Nghiên cứu đề xuất các chính sách môi trường nhằm kiểm soát ô nhiễm nước mặt một cách hiệu quả.

5.1. Chính sách môi trường

Nghiên cứu đề xuất các chính sách môi trường như tăng cường kiểm soát ô nhiễm và khuyến khích sử dụng công nghệ xử lý nước thải tiên tiến. Điều này giúp đảm bảo sự phát triển bền vững của TP.HCM.

5.2. Kiểm soát ô nhiễm nước

Giải pháp kiểm soát ô nhiễm nước bao gồm việc xây dựng các quy định chặt chẽ về xả thải và tăng cường giám sát chất lượng nước. Điều này giúp giảm thiểu tác động của ô nhiễm nước đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Luận Văn Thạc Sĩ Kỹ Thuật Môi Trường: Nghiên Cứu Và Đề Xuất Giải Pháp Giảm Thiểu Ô Nhiễm Nước Mặt Tại TP.HCM