Luận án tiến sĩ: Tỷ lệ tiền tăng huyết áp và ảnh hưởng lên cơ quan đích ở người trưởng thành tỉnh Quảng Nam

• Tác giả: Tô Mười
• Người hướng dẫn: GS. Hoàng Khánh
• Trường học: Đại học Huế - Trường Đại học Y Dược
• Chuyên ngành: Nội khoa
• Đề tài: Nghiên cứu tỷ lệ tiền tăng huyết áp và ảnh hưởng lên cơ quan đích ở người trưởng thành tỉnh Quảng Nam
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Huế

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. TIỀN TĂNG HUYẾT ÁP
• 1.1.1. Dịch tễ học
• 1.1.2. Định nghĩa tiền THA
• 1.1.2.1. Phân loại tăng huyết áp theo JNC 7 năm 2003
• 1.1.2.2. Phân độ tăng huyết áp theo Hội Tim mạch Hàn Quốc năm 2013
• 1.1.2.3. Phân độ tăng huyết áp theo ASH/ISH năm 2014
• 1.1.2.4. Phân độ tăng huyết áp của Hội Tim mạch Đài Loan năm 2015
• 1.1.2.5. Phân độ THA của Hội Tim mạch học Việt Nam năm 2015
• 1.2. Các yếu tố nguy cơ tim mạch
• 1.3. Tiền sử gia đình có người bị tăng huyết áp
• 1.4. Uống nhiều bia, rượu
• 1.5. Chế độ ăn thiếu kali
• 1.6. Kém vận động thể lực (lối sống tĩnh tại)
• 1.7. Rối loạn lipid máu
• 1.8. Ảnh hưởng cơ quan đích của tiền tăng huyết áp
• 1.8.1. Ảnh hưởng đến tim mạch
• 1.8.2. Ảnh hưởng thần kinh
• 1.8.3. Ảnh hưởng đến thận
• 1.8.4. Ảnh hưởng đến đáy mắt
• 1.9. Điều trị tiền tăng huyết áp
• 1.10. Một số đặc điểm của tỉnh Quảng Nam
• 1.11. Các nghiên cứu liên quan đề tài
• 1.11.1. Các nghiên cứu trong nước
• 1.11.2. Các nghiên cứu nước ngoài
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn chọn đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Địa điểm nghiên cứu
• 2.5. Thời gian nghiên cứu
• 2.6. Phương pháp nghiên cứu
• 2.6.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.6.2. Cỡ mẫu và kỹ thuật chọn mẫu
• 2.6.3. Các biến nghiên cứu
• 2.6.4. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.6.5. Hạn chế của đề tài
• 2.6.6. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Tình trạng huyết áp và các yếu tố liên quan đến tiền tăng huyết áp ở người trưởng thành tỉnh Quảng Nam
• 3.1.1. Tình trạng huyết áp
• 3.1.2. Các yếu tố liên quan đến tiền tăng huyết áp
• 3.2. Liên quan giữa tiền tăng huyết áp và các tổn thương cơ quan đích
• 3.2.1. Mô tả đặc điểm tổn thương cơ quan đích
• 3.2.2. Liên quan giữa tiền THA và tổn thương cơ quan đích
• 3.3. Tình trạng huyết áp và các yếu tố liên quan đến tiền tăng huyết áp của mẫu nghiên cứu
• 3.3.1. Tình trạng huyết áp của mẫu nghiên cứu
• 3.3.2. Mối liên quan tiền THA với các yếu tố nguy cơ
• 3.3.3. Ảnh hưởng của tiền THA lên cơ quan đích
• 3.3.4. Mối liên quan giữa tiền tăng huyết áp với tổn thương tim mạch
• 3.3.5. Mối liên quan giữa tiền tăng huyết áp và đột quỵ
• 3.3.6. Mối liên quan của tiền tăng huyết áp và tổn thương thận
• 3.3.7. Mối liên quan của tiền tăng huyết áp và tổn thương đáy mắt
• CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC HÌNH - SƠ ĐỒ

I. Tổng quan về tiền tăng huyết áp

Tiền tăng huyết áp là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng, được định nghĩa khi huyết áp tâm thu (HATT) từ 120-139 mmHg hoặc huyết áp tâm trương (HATTr) từ 80-89 mmHg. Khái niệm này được giới thiệu lần đầu trong báo cáo JNC 7 năm 2003, nhằm cảnh báo về nguy cơ tiến triển thành tăng huyết áp thực sự. Nghiên cứu dịch tễ học cho thấy tỷ lệ tiền tăng huyết áp cao ở nhiều quốc gia, đặc biệt là ở nam giới. Ví dụ, tại Mexico, tỷ lệ này là 37.5%, trong khi ở Hàn Quốc là 36.8%. Tiền tăng huyết áp không chỉ là dấu hiệu cảnh báo mà còn liên quan đến các bệnh lý tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, và tổn thương thận.

1.1. Dịch tễ học tiền tăng huyết áp

Tiền tăng huyết áp là một thách thức lớn đối với sức khỏe toàn cầu. Nghiên cứu của Mariana Rodríguez (2015) tại Mexico cho thấy tỷ lệ tiền tăng huyết áp là 37.5%, với nam giới chiếm tỷ lệ cao hơn (46.7%) so với nữ giới (33.2%). Tại Hàn Quốc, tỷ lệ này là 36.8%, và ở Nhật Bản, nghiên cứu của Ishikawa và cộng sự (2008) cho thấy tỷ lệ tiền tăng huyết áp là 34.8% ở nam và 31.8% ở nữ. Các nghiên cứu này nhấn mạnh sự cần thiết của việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời để ngăn ngừa tiến triển thành tăng huyết áp và các biến chứng liên quan.

1.2. Định nghĩa và phân loại tiền tăng huyết áp

Theo JNC 7, tiền tăng huyết áp được định nghĩa khi HATT từ 120-139 mmHg hoặc HATTr từ 80-89 mmHg. Khái niệm này nhằm cảnh báo về nguy cơ tiến triển thành tăng huyết áp thực sự. Các phân loại khác như của Hội Tim mạch Hàn Quốc (2013) và ASH/ISH (2014) cũng tương tự, nhưng có thêm phân độ chi tiết hơn. Ví dụ, Hội Tim mạch Hàn Quốc chia tiền tăng huyết áp thành hai độ: Độ 1 (120-129/80-84 mmHg) và Độ 2 (130-139/85-89 mmHg).

II. Tác động của tiền tăng huyết áp lên cơ quan đích

Tiền tăng huyết áp không chỉ là yếu tố nguy cơ tiến triển thành tăng huyết áp mà còn gây tổn thương lên các cơ quan đích như tim, thận, mắt, và hệ thần kinh. Nghiên cứu cho thấy, người bị tiền tăng huyết áp có nguy cơ cao mắc các bệnh lý như bệnh mạch vành, đột quỵ, và suy thận. Các tổn thương này thường xuất hiện sớm và có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

2.1. Tổn thương tim mạch

Tiền tăng huyết áp có liên quan chặt chẽ đến các tổn thương tim mạch, bao gồm phì đại thất trái, thiếu máu cơ tim, và bệnh mạch vành. Nghiên cứu cho thấy, người bị tiền tăng huyết áp có nguy cơ cao gấp đôi mắc các bệnh lý tim mạch so với người có huyết áp bình thường. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát huyết áp và các yếu tố nguy cơ khác như rối loạn lipid máu và đái tháo đường.

2.2. Tổn thương thận và mắt

Tiền tăng huyết áp cũng gây tổn thương lên thận và mắt. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, người bị tiền tăng huyết áp có nguy cơ cao mắc suy thận và bệnh võng mạc tăng huyết áp. Tổn thương thận thường biểu hiện qua việc giảm mức lọc cầu thận và tăng protein niệu. Trong khi đó, tổn thương mắt có thể dẫn đến giảm thị lực và mù lòa nếu không được điều trị kịp thời.

III. Nghiên cứu tỷ lệ tiền tăng huyết áp tại Quảng Nam

Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định tỷ lệ tiền tăng huyết áp và các yếu tố nguy cơ liên quan ở người trưởng thành tại tỉnh Quảng Nam. Kết quả cho thấy, tỷ lệ tiền tăng huyết áp tại đây tương đối cao, đặc biệt ở nhóm người có lối sống không lành mạnh như hút thuốc, uống rượu bia, và ăn mặn. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên quan giữa tiền tăng huyết áp và các tổn thương cơ quan đích, nhấn mạnh sự cần thiết của các biện pháp phòng ngừa và điều trị sớm.

3.1. Tỷ lệ tiền tăng huyết áp và yếu tố nguy cơ

Nghiên cứu tại Quảng Nam cho thấy tỷ lệ tiền tăng huyết áp ở người trưởng thành là 36.4%, tương đương với các nghiên cứu quốc tế. Các yếu tố nguy cơ chính bao gồm hút thuốc lá, uống rượu bia, ăn mặn, và béo phì. Những yếu tố này có thể kiểm soát được thông qua việc thay đổi lối sống và tăng cường giáo dục sức khỏe cộng đồng.

3.2. Tác động lên cơ quan đích

Nghiên cứu cũng khảo sát các tổn thương cơ quan đích ở người bị tiền tăng huyết áp. Kết quả cho thấy, tỷ lệ tổn thương tim mạch, thận, và mắt ở nhóm này cao hơn đáng kể so với nhóm có huyết áp bình thường. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.