Nghiên Cứu Tuyển Chọn Cây Đầu Dòng Và Kỹ Thuật Nhân Giống Chè Shan Vùng Núi Cao Tỉnh Bắc Kạn

• Tác giả: Hoàng Văn Chung
• Người hướng dẫn: TS. Lê Tất Khương
• Trường học: Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Trồng trọt
• Đề tài: Nghiên Cứu Tuyển Chọn Cây Đầu Dòng Và Kỹ Thuật Nhân Giống Chè Shan Vùng Núi Cao Bắc Kạn
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2011
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 0.4. Phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Những đóng góp mới của luận án
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Cơ sở khoa học và thực tiễn của đề tài
• 1.1.1. Cơ sở khoa học
• 1.1.2. Cơ sở thực tiễn
• 1.2. Tình hình sản xuất chè trên thế giới và trong nước
• 1.2.1. Tình hình sản xuất chè trên thế giới
• 1.2.2. Tình hình sản xuất chè ở Việt Nam
• 1.3. Tình hình nghiên cứu chè trên thế giới
• 1.3.1. Tình hình nghiên cứu chè trong nước
• 1.3.2. Tình hình nghiên cứu về giống chè
• 1.3.3. Tình hình nghiên cứu về nhân giống vô tính chè
• 1.4. Kết quả nghiên cứu đặc điểm sinh trưởng phát triển của cây chè
• 1.5. Những kết luận rút ra từ tổng quan nghiên cứu tài liệu
• 1.5.1. Về nghiên cứu chọn lọc cây đầu dòng
• 1.5.2. Về nghiên cứu đặc điểm sinh trưởng phát triển của cây chè Shan
• 2. CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Vật liệu nghiên cứu
• 2.2. Thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu
• 2.4.2. Phương pháp điều tra tuyển chọn cây chè Shan đầu dòng
• 2.4.3. Nghiên cứu đánh giá, khả năng nhân giống vô tính bằng phương pháp giâm cành của các cây chè Shan đầu dòng
• 2.4.4. Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật giâm cành chè Shan vùng núi cao tỉnh Bắc Kạn
• 2.4.5. Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật trồng mới chè Shan theo phương thức trồng rừng
• 2.4.6. Thử nghiệm một số kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất phát triển chè Shan ở Bắc Kạn
• 2.4.7. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng đến sản xuất chè ở Bằng Phúc
• 3.1.1. Vị trí địa lý
• 3.1.2. Điều kiện địa hình, đất đai
• 3.1.3. Những kết luận rút ra từ kết quả điều tra điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng đến sản xuất chè ở Bằng Phúc
• 3.2. Tình hình sản xuất và chế biến chè ở Bằng Phúc
• 3.2.1. Tình hình diện tích và phân loại chè ở Bằng Phúc
• 3.2.2. Tập quán canh tác và chế biến chè ở Bằng Phúc
• 3.2.3. Những kết luận rút ra từ kết quả điều tra tình hình sản xuất, chế biến chè ở Bằng Phúc
• 3.3. Kết quả tuyển chọn cây chè Shan đầu dòng ở Bằng Phúc
• 3.3.1. Đặc điểm hình thái của các cây chè Shan đầu dòng
• 3.3.2. Đặc điểm sinh trưởng của các cây chè Shan đầu dòng
• 3.3.3. Khả năng cho năng suất của các cây chè Shan đầu dòng
• 3.3.4. Chất lượng chè nguyên liệu và chè thành phẩm của những cây chè Shan đầu dòng
• 3.4. Kết quả nghiên cứu khả năng nhân giống của các cây chè Shan đầu dòng
• 3.4.1. Kết quả nghiên cứu một số biện pháp nâng cao tỷ lệ sống, tỷ lệ xuất vườn cho vườn ươm giâm cành chè Shan ở vùng núi cao
• 3.4.2. Kết quả nghiên cứu xác định thời vụ giâm cành thích hợp cho chè Shan ở Bằng Phúc huyện Chợ Đồn tỉnh Bắc Kạn
• 3.4.3. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân bón đến tỷ lệ sống, tỷ lệ xuất vườn và chất lượng cây xuất vườn của chè giâm cành
• 3.4.4. Kết quả nghiên cứu liều lượng bón phân và số lần bón phân thích hợp cho chè Shan giâm cành
• 3.5. Kết quả nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật trồng mới chè Shan theo phương thức trồng rừng
• 3.5.1. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của chiều cao cây con đến sinh trưởng nương chè trồng mới theo phương thức trồng rừng
• 3.5.2. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của trồng chè trên một số nền canh tác khác nhau đến sinh trưởng của cây chè Shan thời kỳ kiến thiết cơ bản
• 3.6. Thử nghiệm một số kết quả nghiên cứu vào sản xuất, phát triển chè Shan ở Bắc Kạn
• 3.6.1. Ứng dụng kết quả nghiên cứu và xây dựng mô hình nhân giống chè Shan bằng hình thức giâm cành
• 3.6.2. Kết quả thử nghiệm trồng chè trên các nền canh tác khác nhau tại xã Bằng Phúc Huyện Chợ Đồn tỉnh Bắc Kạn
• 3.6.3. Xây dựng vườn cây đầu dòng phục vụ cho kế hoạch phát triển chè Shan ở Bắc Kạn
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về nghiên cứu và tuyển chọn cây đầu dòng chè Shan

Nghiên cứu tập trung vào việc tuyển chọn cây đầu dòng chè Shan tại vùng núi cao Bắc Kạn. Mục tiêu là xác định các cây có năng suất và chất lượng tốt để làm cây mẹ phục vụ nhân giống. Cây đầu dòng chè Shan được chọn dựa trên các tiêu chí như hình thái, sinh trưởng, và khả năng cho năng suất. Kết quả cho thấy, 18 cây chè Shan đầu dòng đã được tuyển chọn với đường kính gốc từ 15,7-50,6cm, chiều cao từ 5,5-10,0m, và năng suất từ 11,3-18,8 kg búp/cây/năm. Đây là nền tảng quan trọng để phát triển vùng chè Shan bền vững.

1.1. Đặc điểm hình thái và sinh trưởng của cây chè Shan

Các cây chè Shan đầu dòng được đánh giá dựa trên đặc điểm hình thái như thân, cành, lá, và búp. Kết quả cho thấy, các cây này có bộ khung tán khỏe, tán cây rộng, và sức sinh trưởng mạnh. Đặc biệt, thời gian sinh trưởng búp và số lứa hái trong năm của các cây này cũng được ghi nhận, giúp đánh giá khả năng cho năng suất cao.

1.2. Khả năng nhân giống của cây chè Shan đầu dòng

Nghiên cứu cũng tập trung vào kỹ thuật nhân giống chè Shan bằng phương pháp giâm cành. Kết quả cho thấy, tỷ lệ ra rễ và nảy mầm của các cây đầu dòng đạt từ 67,7-88,7%. Điều này khẳng định hiệu quả của phương pháp giâm cành trong việc nhân giống chè Shan, đảm bảo cây con giữ được đặc tính tốt của cây mẹ.

II. Kỹ thuật nhân giống và trồng mới chè Shan

Nghiên cứu đã xác định các kỹ thuật nhân giống chè Shan phù hợp với điều kiện vùng núi cao Bắc Kạn. Phương pháp giâm cành được áp dụng với thời vụ từ 15/11 đến 15/12 hàng năm, đạt tỷ lệ sống từ 82,0-93,3%. Ngoài ra, việc sử dụng phân bón NPK trong vườn ươm cũng được nghiên cứu, giúp cây con sinh trưởng tốt và tỷ lệ xuất vườn cao. Đây là bước đột phá trong việc nâng cao hiệu quả nhân giống chè Shan.

2.1. Thời vụ và kỹ thuật giâm cành

Thời vụ giâm cành từ 15/11 đến 15/12 được xác định là phù hợp nhất cho chè Shan Bắc Kạn. Kỹ thuật này giúp tăng tỷ lệ ra rễ và nảy mầm, đảm bảo chất lượng cây con. Ngoài ra, việc sử dụng các loại phân bón phù hợp cũng được nghiên cứu, giúp cây con sinh trưởng tốt và tỷ lệ xuất vườn cao.

2.2. Kỹ thuật trồng mới chè Shan theo phương thức trồng rừng

Nghiên cứu cũng đề xuất kỹ thuật trồng chè Shan theo phương thức trồng rừng, phù hợp với điều kiện địa hình và tập quán canh tác của đồng bào vùng cao. Kết quả cho thấy, trồng xen chè Shan với ngô, sắn, hoặc rừng tái sinh giúp tăng tỷ lệ sống của cây chè so với trồng trên đất trống.

III. Ứng dụng và phát triển vùng chè Shan Bắc Kạn

Nghiên cứu đã ứng dụng thành công các kết quả vào thực tiễn sản xuất tại Bắc Kạn. Mô hình nhân giống chè Shan bằng giâm cành đã được xây dựng tại các huyện Chợ Đồn, Chợ Mới, và Ba Bể. Kết quả thử nghiệm trồng chè trên các nền canh tác khác nhau cũng cho thấy hiệu quả cao, góp phần phát triển vùng chè Shan bền vững. Đây là cơ sở quan trọng để mở rộng diện tích và nâng cao chất lượng sản phẩm chè Shan.

3.1. Xây dựng mô hình nhân giống chè Shan

Mô hình nhân giống chè Shan bằng giâm cành đã được triển khai tại các huyện Chợ Đồn, Chợ Mới, và Ba Bể. Kết quả cho thấy, tỷ lệ sống và xuất vườn của cây chè đạt từ 82,0-93,3%, khẳng định hiệu quả của phương pháp này trong việc nhân giống chè Shan.

3.2. Thử nghiệm trồng chè trên các nền canh tác khác nhau

Nghiên cứu đã thử nghiệm trồng chè Shan trên các nền canh tác khác nhau như đất trống, đất trồng xen ngô, sắn, và rừng tái sinh. Kết quả cho thấy, trồng xen giúp tăng tỷ lệ sống của cây chè, góp phần phát triển vùng chè Shan bền vững.