Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu tính đa dạng thực vật trong các mô hình nông lâm kết hợp tại huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ

• Tác giả: Nguyễn Bình Liêm
• Người hướng dẫn: TS. Lê Đồng Tấn
• Trường học: Học viện Khoa học và Công nghệ
• Chuyên ngành: Sinh thái học
• Đề tài: Nghiên cứu tính đa dạng thực vật trong các mô hình nông lâm kết hợp tại huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Khái niệm và định nghĩa về nông lâm kết hợp
• 1.2. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA NÔNG LÂM KẾT HỢP
• 1.3. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ CANH TÁC NÔNG LÂM KẾT HỢP
• 1.4. CÁC HỆ CANH TÁC NÔNG LÂM KẾT HỢP
• 1.5. NHỮNG VẤN ĐỀ TỒN TẠI CHƯA ĐƯỢC NGHIÊN CỨU
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 2.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.3.1. Phương pháp điều tra
• 2.3.2. Phương pháp kế thừa và phương pháp chuyên gia
• 2.3.3. Phương pháp đánh giá hiệu quả của các mô hình
• 2.3.4. Phương pháp xử lí số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN
• 3.1.1. Vị trí địa lý
• 3.1.2. Địa hình
• 3.1.3. Địa chất, thổ nhưỡng
• 3.1.4. Khí hậu, thuỷ văn
• 3.2. ĐIỀU KIỆN KINH TẾ, XÃ HỘI
• 3.2.1. Dân số và lao động
• 3.2.2. Cơ sở hạ tầng, y tế, văn hóa, giáo dục
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. PHÂN LOẠI VÀ ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔ HÌNH NÔNG LÂM KẾT HỢP
• 4.1.1. Phân loại mô hình nông lâm kết hợp
• 4.1.2. Hiện trạng các mô hình nông lâm kết hợp
• 4.1.3. Mô hình Rừng +Vườn + Ao + Chuồng
• 4.2. TÍNH ĐA DẠNG THỰC VẬT
• 4.2.1. Đa dạng của hệ thực vật và thảm thực vật
• 4.2.2. Các loài quý hiếm
• 4.2.3. Đa dạng thảm thực vật
• 4.2.4. ĐA DẠNG THỰC VẬT TRONG MÔ HÌNH NÔNG LÂM KẾT HỢP
• 4.2.4.1. Đa dạng thực vật trong mô hình Vườn + Rừng
• 4.2.4.2. Đa dạng thực vật trong mô hình Vườn + Chuồng + Rừng
• 4.2.4.3. Đa dạng thực vật trong mô hình Rừng + Vườn + Ao + Chuồng
• 4.3. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ - SINH THÁI
• 4.3.1. Hiệu quả kinh tế
• 4.3.2. Hiệu quả sinh thái - môi trường
• 4.4. TRI THỨC BẢN ĐỊA TRONG SỬ DỤNG ĐẤT CỦA MÔ HÌNH NÔNG LÂM KẾT HỢP
• 4.5. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP BẢO VỆ VÀ TĂNG CƯỜNG TÍNH ĐA DẠNG THỰC VẬT
• 4.5.1. Quản lý hiện trạng sử dụng đất của các mô hình nông lâm kết hợp
• 4.5.2. Bảo vệ đa dạng thực vật
• 4.5.3. Giải pháp có liên quan đến hoạt động của mô hình nông lâm kết hợp
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tính đa dạng thực vật

Tính đa dạng thực vật là trọng tâm của nghiên cứu này, tập trung vào việc phân tích thành phần và đặc điểm của hệ thực vật trong các mô hình nông lâm kết hợp tại Phù Ninh, Phú Thọ. Nghiên cứu đã chỉ ra sự phong phú về số lượng loài, họ và chi thực vật, đặc biệt là các loài quý hiếm. Điều này không chỉ phản ánh sự giàu có của hệ sinh thái mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn thực vật trong bối cảnh biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường.

1.1. Đa dạng hệ thực vật

Nghiên cứu đã xác định được sự đa dạng của hệ thực vật với nhiều loài thuộc các họ và chi khác nhau. Các loài thực vật được phân bố theo từng khu vực cụ thể, phản ánh sự thích nghi với điều kiện tự nhiên của Phù Ninh. Đặc biệt, các loài quý hiếm được ghi nhận đã làm nổi bật giá trị đa dạng sinh học của khu vực.

1.2. Thảm thực vật

Thảm thực vật trong các mô hình nông lâm kết hợp được đánh giá là đa dạng và có khả năng phục hồi cao. Các loài cây trồng và cây rừng được kết hợp một cách hợp lý, tạo nên hệ sinh thái bền vững. Điều này không chỉ hỗ trợ phát triển bền vững mà còn góp phần quản lý tài nguyên thiên nhiên hiệu quả.

II. Mô hình nông lâm kết hợp

Các mô hình nông lâm kết hợp tại Phù Ninh được nghiên cứu và phân loại dựa trên cấu trúc và hiệu quả kinh tế - sinh thái. Các mô hình như Vườn + Rừng, Vườn + Chuồng + Rừng, và Rừng + Vườn + Ao + Chuồng đã được đánh giá về khả năng tăng cường đa dạng sinh học và bảo tồn thực vật. Nghiên cứu chỉ ra rằng, các mô hình này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường.

2.1. Phân loại mô hình

Nghiên cứu đã phân loại các mô hình nông lâm kết hợp dựa trên cấu trúc và mục tiêu sử dụng đất. Các mô hình được chia thành truyền thống và cải tiến, trong đó các mô hình cải tiến cho thấy hiệu quả cao hơn về mặt kinh tế và sinh thái.

2.2. Hiệu quả kinh tế sinh thái

Các mô hình nông lâm kết hợp được đánh giá về hiệu quả kinh tế và sinh thái. Kết quả cho thấy, các mô hình này không chỉ tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần bảo tồn thực vật và quản lý tài nguyên thiên nhiên một cách bền vững.

III. Bảo tồn và phát triển bền vững

Nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp nhằm bảo tồn thực vật và tăng cường đa dạng sinh học trong các mô hình nông lâm kết hợp. Các giải pháp bao gồm việc quản lý hiện trạng sử dụng đất, bảo vệ các loài quý hiếm, và tăng cường hiệu quả của các mô hình. Những đề xuất này không chỉ hỗ trợ phát triển bền vững mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân địa phương.

3.1. Quản lý tài nguyên thiên nhiên

Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý tài nguyên thiên nhiên trong các mô hình nông lâm kết hợp. Các giải pháp được đề xuất nhằm tối ưu hóa việc sử dụng đất và nguồn nước, đảm bảo sự bền vững của hệ sinh thái.

3.2. Bảo vệ đa dạng thực vật

Các biện pháp bảo tồn thực vật được đề xuất bao gồm việc bảo vệ các loài quý hiếm, tăng cường trồng rừng, và phục hồi các hệ sinh thái bị suy thoái. Những biện pháp này không chỉ góp phần bảo tồn thực vật mà còn hỗ trợ phát triển bền vững.