Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu thu nhận protein và hydroxyapatite từ phế liệu cá tra ứng dụng trong thức ăn nuôi tôm thẻ chân trắng

Cá Tra (Pangasius hypophthalmus) là một trong những sản phẩm thủy sản chủ lực của Việt Nam. Mỗi năm, hàng triệu tấn cá Tra được thu hoạch, tuy nhiên, khoảng 60% trong số đó trở thành phế liệu cá Tra. Phế liệu này bao gồm đầu, vây, khung xương, nội tạng và thịt vụn. Việc tận dụng nguồn phế liệu này để sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng là rất cần thiết. Nghiên cứu này tập trung vào việc thu nhận protein từ cá Tra và hydroxyapatite từ phế liệu cá, nhằm giảm thiểu lãng phí và ô nhiễm môi trường. Theo các nghiên cứu trước đây, phế liệu cá chứa nhiều hợp chất dinh dưỡng có giá trị như protein, lipít và khoáng chất, có thể được sử dụng để sản xuất thức ăn cho tôm thẻ chân trắng.

Quy trình thu nhận dịch protein thủy phân và hydroxyapatite từ phế liệu cá Tra được thực hiện qua nhiều bước. Đầu tiên, phế liệu cá được xử lý bằng enzyme alcalase để thu nhận dịch protein. Kết quả cho thấy, dịch protein thu được có độ thủy phân (DH) gần 35%, với hàm lượng đạm tổng đạt 11,7%. Đồng thời, hydroxyapatite được thu nhận từ xương cá bằng phương pháp xử lý nhiệt, cho kích thước hạt từ 50 – 70 nm và tỷ lệ Ca/P là 1,83. Việc thu nhận đồng thời hai sản phẩm này không chỉ giúp tối ưu hóa giá trị dinh dưỡng mà còn hướng đến quy trình sản xuất “không-chất-thải”.

Nghiên cứu đã thử nghiệm bổ sung hỗn hợp dịch protein thủy phân và hydroxyapatite vào thức ăn cho tôm thẻ chân trắng trong giai đoạn 20 – 55 ngày tuổi. Kết quả cho thấy, khi bổ sung 5% hỗn hợp vào thức ăn, tôm tăng trưởng 123,5% về khối lượng và 112% về chiều dài so với nhóm không bổ sung. Điều này chứng tỏ rằng việc sử dụng protein từ cá Tra và hydroxyapatite không chỉ cải thiện tốc độ tăng trưởng của tôm mà còn không ảnh hưởng đến môi trường nước nuôi. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc phát triển thức ăn tôm có giá trị dinh dưỡng cao.

Nghiên cứu này không chỉ cung cấp thông tin về thành phần hóa học của phế liệu cá Tra mà còn mở ra hướng đi mới trong việc tận dụng nguồn nguyên liệu này. Việc thu nhận hydroxyapatite và protein từ cá Tra có thể giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tạo ra sản phẩm có giá trị cao cho ngành nuôi trồng thủy sản. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc tối ưu hóa quy trình sản xuất và mở rộng ứng dụng của các sản phẩm này trong các lĩnh vực khác nhau như thực phẩm và dược phẩm.