I. Giới thiệu về ong Braconidae và sâu hại hành Spodoptera
Ong Braconidae là một họ côn trùng quan trọng trong việc kiểm soát sinh học sâu hại. Chúng ký sinh trên nhiều loài sâu, đặc biệt là sâu thuộc giống Spodoptera. Tại Việt Nam, sâu keo da láng (Spodoptera exigua) gây hại nghiêm trọng cho cây hành, làm giảm năng suất đáng kể. Nghiên cứu này nhằm xác định thành phần và đặc điểm sinh học của ong ký sinh Braconidae trên sâu hại hành tại Hải Dương và Hưng Yên năm 2022. Việc hiểu rõ về đặc điểm sinh học của ong ký sinh sẽ giúp phát triển các biện pháp kiểm soát sâu hại hiệu quả hơn.
1.1. Tình hình sâu hại hành tại Hải Dương và Hưng Yên
Sâu keo da láng đã trở thành một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với cây hành tại Hải Dương và Hưng Yên. Mật độ sâu hại có thể lên đến 30% năng suất cây trồng. Nông dân tại các huyện như Kinh Môn và Khoái Châu đang phải đối mặt với thiệt hại lớn do sâu hại này. Việc nghiên cứu các loài ong ký sinh như M. pallidipes có thể giúp giảm thiểu thiệt hại do sâu hại gây ra.
II. Thành phần sinh học của ong Braconidae
Nghiên cứu đã xác định được 4 loài sinh vật có ích trên sâu keo da láng và 3 loài trên sâu khoang. Ong ký sinh M. pallidipes là loài phổ biến nhất, với tỷ lệ ký sinh cao nhất tại Hải Dương là 11,02% và tại Hưng Yên là 19,74%. Thời gian phát triển của ong non M. pallidipes trung bình là 9,25 ngày, cho thấy khả năng sinh sản và phát triển nhanh chóng của loài này. Điều này cho thấy tiềm năng của ong ký sinh trong việc kiểm soát sâu hại.
2.1. Đặc điểm sinh học của ong ký sinh M. pallidipes
Ong trưởng thành cái M. pallidipes có thời gian sống trung bình 3,55 ngày khi tiếp xúc với vật chủ và 8,58 ngày khi không tiếp xúc. Thời gian sống dài nhất đạt được khi ăn mật ong nguyên chất, lên đến 11,13 ngày. Ong trưởng thành thường ký sinh trên sâu non tuổi 2 và 3, với tỷ lệ ký sinh từ 45-65%. Điều này cho thấy sự lựa chọn ký sinh của ong phụ thuộc vào độ tuổi của sâu hại, từ đó có thể phát triển các biện pháp bảo vệ cây trồng hiệu quả hơn.
III. Ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu
Nghiên cứu này không chỉ cung cấp thông tin về thành phần và đặc điểm sinh học của ong Braconidae mà còn mở ra hướng đi mới trong việc kiểm soát sâu hại. Việc áp dụng các biện pháp sinh học như nhân nuôi ong ký sinh có thể giúp nông dân giảm thiểu thiệt hại do sâu hại gây ra. Điều này phù hợp với chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững, bảo vệ môi trường và sản xuất thực phẩm an toàn.
3.1. Đề xuất biện pháp bảo vệ thực vật
Dựa trên kết quả nghiên cứu, việc khuyến khích nông dân sử dụng ong ký sinh như M. pallidipes để kiểm soát sâu hại là rất cần thiết. Các biện pháp như tạo môi trường sống thuận lợi cho ong ký sinh, kết hợp với các phương pháp canh tác hữu cơ sẽ giúp nâng cao hiệu quả bảo vệ cây trồng. Điều này không chỉ giúp tăng năng suất mà còn bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường.
