Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu thành phần loài mối và biện pháp phòng trừ tại miền Trung Việt Nam

Mối thuộc bộ Cánh đều (Isoptera) có vai trò quan trọng trong hệ sinh thái, đặc biệt trong việc phân giải cellulose và bổ sung chất dinh dưỡng cho đất. Tuy nhiên, một số loài mối gây hại nghiêm trọng cho các công trình kiến trúc, đê, đập và cây trồng. Nghiên cứu này tập trung vào việc điều tra thành phần loài mối tại các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, và Thừa Thiên Huế. Mục tiêu là xác định các loài mối gây hại chính và đề xuất các biện pháp phòng trừ hiệu quả. Khu vực nghiên cứu có sự đa dạng về sinh cảnh và địa hình, tạo điều kiện cho sự phát triển của nhiều loài mối khác nhau. Việc nghiên cứu thành phần loài mối không chỉ giúp hiểu rõ hơn về sự đa dạng sinh học mà còn cung cấp thông tin cần thiết cho việc quản lý và bảo vệ các công trình kiến trúc.

Nghiên cứu đã xác định được 83 loài mối tại khu vực nghiên cứu, trong đó có 7 loài lần đầu tiên được ghi nhận cho hệ thống mối Việt Nam. Phân loại loài mối dựa trên đặc điểm hình thái và sinh thái học. Các loài mối được phân bố không đồng đều theo các sinh cảnh và độ cao khác nhau. Đặc biệt, loài Coptotermes gestroi được xác định là loài gây hại chính cho các công trình kiến trúc. Sự phân bố của mối theo độ cao và sinh cảnh cho thấy sự thích nghi của chúng với môi trường sống. Việc hiểu rõ về thành phần loài và phân bố của mối là rất quan trọng để phát triển các biện pháp phòng trừ hiệu quả.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng Coptotermes gestroi có những đặc điểm sinh học và sinh thái đặc trưng, ảnh hưởng đến khả năng gây hại của chúng. Các thí nghiệm cho thấy mối thợ có sự phân công lao động theo tuổi, với tỷ lệ lột xác cao. Điều này cho thấy sự thích nghi của chúng trong việc tìm kiếm thức ăn và sinh sản. Các thông tin này là cơ sở để phát triển các biện pháp phòng trừ hiệu quả, như sử dụng bả ức chế tổng hợp kitin. Việc nghiên cứu đặc điểm sinh học của mối không chỉ giúp hiểu rõ hơn về hành vi của chúng mà còn cung cấp thông tin cần thiết cho việc quản lý và bảo vệ các công trình kiến trúc.

Nghiên cứu đã thử nghiệm và đề xuất các biện pháp phòng trừ mối hại cho công trình kiến trúc, trong đó có việc sử dụng bả ức chế tổng hợp kitin Mobahex-C16. Kết quả cho thấy bả này có hiệu lực cao trong việc tiêu diệt mối, đặc biệt là Coptotermes gestroi. Việc áp dụng các biện pháp này không chỉ giúp bảo vệ các công trình kiến trúc mà còn thân thiện với môi trường. Các biện pháp phòng trừ cần được triển khai đồng bộ và có sự giám sát chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả lâu dài.

Nghiên cứu đã cung cấp cái nhìn tổng quan về thành phần loài mối tại khu vực Quảng Bình, Quảng Trị, và Thừa Thiên Huế. Các kết quả cho thấy sự đa dạng sinh học của mối tại khu vực này và xác định được các loài gây hại chính. Việc áp dụng các biện pháp phòng trừ hiệu quả là cần thiết để bảo vệ các công trình kiến trúc. Khuyến nghị cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về sinh thái học của mối và phát triển các biện pháp phòng trừ bền vững, nhằm bảo vệ môi trường và các công trình kiến trúc.