Khảo Sát QRS Phân Đoạn Trên Bệnh Nhân Nhồi Máu Cơ Tim Cấp

Dân số thế giới đang già hóa nhanh chóng, kéo theo sự gia tăng các bệnh lý mạn tính, đặc biệt là bệnh tim mạch. Số lượng bệnh lý tim mạch đã tăng gấp đôi từ năm 1990 đến 2019. Gánh nặng kinh tế do NMCTC rất lớn, bao gồm chi phí điều trị, phục hồi chức năng và tàn tật. Tại Việt Nam, các bệnh lý không lây nhiễm đang chiếm ưu thế, trong đó bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sớm. Tỷ lệ bệnh tim thiếu máu cục bộ tăng nhanh nhất, và tỷ lệ hội chứng mạch vành cấp phải nhập viện cũng gia tăng. Nghiên cứu của Nguyễn Lân Việt cho thấy tỷ lệ bệnh tim thiếu máu cục bộ tăng từ 11,2% lên 24%.

Nhồi máu cơ tim cấp được định nghĩa bởi tổn thương cơ tim cấp tính, được phát hiện bởi bất thường trong nồng độ chất chỉ điểm sinh học cơ tim và bằng chứng của thiếu máu cục bộ cơ tim cấp tính. NMCTC được phân loại thành hai loại chính: NMCTC ST chênh lên (NMCTCSTCL) và NMCTC không ST chênh lên (NMCTCKSTCL). Sự phân loại này dựa trên sự hiện diện hoặc vắng mặt của đoạn ST chênh lên trên điện tâm đồ (ECG). Việc phân loại này rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến chiến lược điều trị.

Nhồi máu cơ tim cấp xảy ra do hiện tượng chết của tế bào cơ tim do tình trạng thiếu máu cục bộ cơ tim kéo dài. Điều này dẫn đến sụt giảm dự trữ glycogen nội bào, phá hoại màng sinh chất và bất thường hoạt động của ti thể. Hiện tượng hoại tử cơ tim lan dần từ lớp cơ tim dưới nội tâm mạc đến lớp cơ tim dưới ngoại tâm mạc nếu không được tái tưới máu kịp thời. Vỡ mảng xơ vữa mạch vành chiếm hơn 90% các trường hợp NMCTC, dẫn đến kết dính tiểu cầu, hoạt hóa đông máu và hình thành huyết khối nội mạch cấp tính.

Những năm gần đây chứng kiến sự phát triển vượt bậc các công cụ hữu ích trong việc chẩn đoán nhồi máu cơ tim, bao gồm: các dấu ấn sinh học huyết thanh với độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn, các kỹ thuật hình ảnh xâm lấn giúp xác định và đánh giá chính xác mức độ tổn thương động mạch vành. Chính vì vậy, vào năm 2018 Liên hiệp các tổ chức chuyên môn – Uỷ ban liên kết Hội tim Châu Âu/ Trường môn tim và Hội tim Hoa Kỳ/ Liên đoàn tim mạch Thế giới/ Tổ chức Y tế Thế giới đã đưa ra định nghĩa toàn cầu lần thứ tư về nhồi máu cơ tim.

Việc phân tầng nguy cơ ở bệnh nhân NMCTC là rất quan trọng để xác định những bệnh nhân có nguy cơ cao gặp các biến cố bất lợi và cần điều trị tích cực hơn. Các thang điểm như TIMI và GRACE được sử dụng rộng rãi để đánh giá nguy cơ tử vong và các biến cố tim mạch khác. Tuy nhiên, các thang điểm này có những hạn chế nhất định và cần được sử dụng kết hợp với các thông tin lâm sàng khác.

Hậu quả của việc thiếu máu cơ tim cục bộ sẽ dẫn đến sự hình thành các “đảo tế bào” gồm những tế bào cơ tim bình thường xen kẽ các dải mô xơ, quá trình dẫn truyền giữa các tế bào cơ tim lúc này diễn ra theo hướng zig zag, điện thế dẫn truyền sẽ đi từ “đảo tế bào” này sang “đảo tế bào” khác từ đó tạo nên hình ảnh sóng dạng đỉnh, lăn tăn trên phức bộ QRS, cơ sở hình thành nên sóng QRS phân đoạn.

Tiêu chuẩn xác định QRS phân đoạn trên phức bộ QRS hẹp và rộng đã được mô tả. Cần phân biệt QRS phân đoạn trong NMCTC với QRS phân đoạn trong các bệnh lý cơ tim khác. Các dạng sóng QRS phân đoạn trên sóng Q, sóng R, sóng S và các hình dạng RSR' và RSr' cũng cần được nhận diện.

Thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu về sóng QRS phân đoạn trên nhóm bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp. Các nghiên cứu này đã đánh giá tỷ lệ, hình dạng và giá trị tiên lượng của sóng QRS phân đoạn trong các bệnh lý tim mạch khác nhau, đặc biệt là NMCTC.

Hiện tại vẫn chưa có công trình nghiên cứu, khảo sát tỷ lệ biểu hiện, hình dạng của sóng QRS phân đoạn và đánh giá vai trò của sóng QRS phân đoạn trên nhóm dân số Việt Nam trong tiên đoán động mạch vành bị tổn thương trên nhóm bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp. Vì vậy, cần thiết tiến hành nghiên cứu để đánh giá vai trò của QRS phân đoạn trong tiên đoán tổn thương động mạch vành ở bệnh nhân NMCTC tại Việt Nam.

Nghiên cứu đã xác định tần suất và hình thái QRS phân đoạn trong nhóm dân số nghiên cứu. Các kết quả này cung cấp thông tin quan trọng về đặc điểm của QRS phân đoạn ở bệnh nhân NMCTC tại Việt Nam.

Nghiên cứu đã đánh giá mối liên quan giữa QRS phân đoạn và mức độ tổn thương động mạch vành. Các kết quả này giúp xác định giá trị tiên đoán tổn thương động mạch vành của sóng QRS phân đoạn.

Nghiên cứu đã xác định tỷ lệ, hình thái và giá trị tiên đoán tổn thương động mạch vành của sóng QRS phân đoạn ở bệnh nhân NMCTC. Các kết quả này có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện việc tiên lượng và quản lý bệnh nhân NMCTC.

Cần có thêm các nghiên cứu để xác nhận kết quả này và đánh giá tiềm năng ứng dụng lâm sàng của QRS phân đoạn. Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc đánh giá giá trị của QRS phân đoạn trong việc hướng dẫn điều trị và cải thiện kết cục lâm sàng ở bệnh nhân NMCTC.