Luận án tiến sĩ lâm nghiệp: Nghiên cứu cơ sở khoa học phục hồi rừng ngập mặn tại Vườn Quốc Gia Xuân Thủy, Nam Định

• Tác giả: Trần Thị Mai Sen
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Kim Cúc
• Trường học: Trường Đại học Lâm nghiệp
• Chuyên ngành: Lâm học
• Đề tài: Nghiên cứu khoa học phục hồi rừng ngập mặn tại Vườn Quốc Gia Xuân Thủy, Nam Định
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• 1. PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
• 1.4.1. Ý nghĩa khoa học
• 1.4.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1.5. Điểm mới của luận án
• 1.6. Bố cục của luận án
• 2. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 2.1. Giới thiệu chung về rừng ngập mặn
• 2.2. Nghiên cứu về cấu trúc và tái sinh rừng ngập mặn
• 2.2.1. Nghiên cứu về cấu trúc và tái sinh rừng ngập mặn trên thế giới
• 2.2.2. Nghiên cứu về cấu trúc và tái sinh rừng ngập mặn ở Việt Nam
• 2.3. Nghiên cứu về phục hồi rừng ngập mặn
• 2.3.1. Nghiên cứu về phục hồi rừng ngập mặn trên thế giới
• 2.3.2. Nghiên cứu phục hồi rừng ngập mặn ở Việt Nam
• 2.4. Một số kết quả nghiên cứu về rừng ngập mặn tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy
• 2.5. Thảo luận chung
• 3. NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
• 3.1. Nội dung nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2.1. Quan điểm và phương pháp luận nghiên cứu
• 3.2.2. Phương pháp thu thập số liệu
• 3.2.3. Phương pháp phân tích số liệu
• 3.3. Đặc điểm khu vực nghiên cứu
• 3.3.1. Đặc điểm khí hậu
• 3.3.2. Đặc điểm thuỷ văn
• 3.3.3. Một số nhân tố sinh thái khác
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Hiện trạng, biến động diện tích, chất lượng của rừng ngập mặn
• 4.1.1. Hiện trạng rừng ngập mặn tại khu vực nghiên cứu
• 4.1.2. Biến động diện tích và chất lượng rừng ngập mặn
• 4.2. Đặc điểm cấu trúc của các quần xã thực vật ngập mặn chủ yếu
• 4.2.1. Đặc điểm cấu trúc tầng cây cao
• 4.2.2. Đặc điểm tái sinh tự nhiên của các quần xã thực vật ngập mặn chủ yếu
• 4.3. Ảnh hưởng một số nhân tố tới sự phong phú/phân bố của các loài cây ngập mặn
• 4.3.1. Khả năng thiết lập tái sinh của một số loài cây ngập mặn chủ yếu
• 4.3.2. Sự thay đổi kích thước và khối lượng trụ mầm/quả ở 3 loài cây ngập mặn
• 4.3.3. Đặc điểm phát triển rễ và lá của cây tái sinh ở 3 loài cây ngập mặn
• 4.3.4. Sự thiết lập tái sinh của 3 loài cây ngập mặn
• 4.3.5. Mô hình đánh giá nhân tố ảnh hưởng tới sự thiết lập tái sinh của 3 loài cây ngập mặn
• 4.4. Đề xuất một số giải pháp phục hồi và phát triển rừng ngập mặn
• 4.4.1. Cơ sở đề xuất giải pháp
• 4.4.2. Giải pháp phục hồi và phát triển rừng ngập mặn
• KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH SÁCH CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

I. Nghiên cứu khoa học và phục hồi rừng ngập mặn

Nghiên cứu khoa học về phục hồi rừng ngập mặn tại Vườn Quốc Gia Xuân Thủy, Nam Định tập trung vào việc đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp phục hồi hệ sinh thái rừng ngập mặn. Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học trong khu vực. Các phương pháp nghiên cứu bao gồm phân tích cấu trúc rừng, đánh giá khả năng tái sinh tự nhiên, và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phục hồi. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc quản lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường.

1.1. Hiện trạng rừng ngập mặn

Hiện trạng rừng ngập mặn tại Vườn Quốc Gia Xuân Thủy được đánh giá thông qua các chỉ số thực vật như NDVI và EVI. Kết quả cho thấy sự biến động diện tích và chất lượng rừng trong giai đoạn 2005-2019. Các yếu tố như khí hậu, thủy văn, và tác động con người đã ảnh hưởng đáng kể đến hệ sinh thái rừng ngập mặn. Nghiên cứu cũng chỉ ra sự suy giảm đa dạng sinh học và cần thiết phải có các biện pháp bảo tồn thiên nhiên hiệu quả.

1.2. Khả năng tái sinh tự nhiên

Khả năng tái sinh tự nhiên của các loài cây ngập mặn chủ yếu như Trang, Đước vòi, và Mắm biển được nghiên cứu chi tiết. Các yếu tố như độ mặn, chế độ phơi bãi, và chế độ sóng ảnh hưởng đến quá trình thiết lập tái sinh. Kết quả cho thấy sự phát triển của cây con phụ thuộc nhiều vào điều kiện môi trường. Nghiên cứu này cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp phục hồi rừng ngập mặn dựa trên năng lực tự tái sinh của rừng.

II. Bảo tồn và phát triển bền vững

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền vững cho hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Vườn Quốc Gia Xuân Thủy. Các giải pháp bao gồm việc trồng rừng, quản lý tài nguyên thiên nhiên, và bảo vệ môi trường. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp giữa khoa học và thực tiễn để đạt được hiệu quả cao trong công tác bảo tồn và phục hồi rừng ngập mặn.

2.1. Giải pháp phục hồi rừng ngập mặn

Các giải pháp phục hồi rừng ngập mặn được đề xuất dựa trên kết quả nghiên cứu về khả năng tái sinh tự nhiên của các loài cây ngập mặn. Giải pháp bao gồm việc trồng cây theo đám, sử dụng hàng rào lưới để xúc tiến tái sinh, và quản lý chế độ phơi bãi. Các giải pháp này nhằm tăng cường khả năng phục hồi của hệ sinh thái rừng ngập mặn và đảm bảo sự phát triển bền vững.

2.2. Quản lý tài nguyên thiên nhiên

Quản lý tài nguyên thiên nhiên là yếu tố then chốt trong việc bảo tồn và phát triển rừng ngập mặn. Nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả như giám sát diện tích rừng, kiểm soát tác động con người, và bảo vệ đa dạng sinh học. Các biện pháp này giúp duy trì và phát triển bền vững hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Vườn Quốc Gia Xuân Thủy.

III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học và thực tiễn lớn trong việc bảo tồn đa dạng sinh học và phục hồi hệ sinh thái rừng ngập mặn. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc đề xuất các giải pháp phục hồi rừng ngập mặn tại Vườn Quốc Gia Xuân Thủy. Nghiên cứu cũng góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

3.1. Ý nghĩa khoa học

Nghiên cứu bổ sung các dẫn liệu khoa học về đặc điểm cấu trúc và tái sinh của rừng ngập mặn. Kết quả nghiên cứu giúp hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phục hồi rừng ngập mặn. Đây là cơ sở quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực sinh thái học và bảo tồn thiên nhiên.

3.2. Ý nghĩa thực tiễn

Nghiên cứu cung cấp các giải pháp thực tiễn để phục hồi và phát triển rừng ngập mặn tại Vườn Quốc Gia Xuân Thủy. Các giải pháp này có thể áp dụng rộng rãi tại các khu vực có điều kiện tương tự, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.