I. Giới thiệu về nghiên cứu
Nghiên cứu khả năng kháng nấm của nanochitosan trong bảo quản thanh long là một chủ đề quan trọng trong lĩnh vực công nghệ thực phẩm. Thanh long là loại trái cây có giá trị dinh dưỡng cao và đang được xuất khẩu nhiều. Tuy nhiên, bệnh thán thư do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra đã làm giảm chất lượng và năng suất của loại trái cây này. Việc sử dụng nanochitosan như một chất bảo quản tự nhiên có khả năng kháng nấm là một giải pháp tiềm năng. Nghiên cứu này không chỉ cung cấp thông tin về khả năng kháng nấm của nanochitosan mà còn đánh giá hiệu quả bảo quản của nó trên thanh long trong điều kiện thực tế.
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam có điều kiện thuận lợi để trồng thanh long, nhưng việc bảo quản sau thu hoạch gặp nhiều khó khăn do nấm mốc. Nanochitosan được nghiên cứu vì tính kháng nấm và an toàn cho người tiêu dùng. Việc phát triển phương pháp bảo quản hiệu quả sẽ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh và giá trị xuất khẩu của thanh long. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu kéo dài thời gian bảo quản thanh long lên đến 35 ngày ở nhiệt độ 15 ± 2°C, từ đó góp phần nâng cao giá trị kinh tế cho nông sản Việt Nam.
II. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện thông qua việc tạo chế phẩm nanochitosan bằng phương pháp gel ion với Sodium Tripolyphosphate (STPP). Các thí nghiệm được tiến hành để xác định ngưỡng gây bệnh của nấm Colletotrichum gloeosporioides trên thanh long. Khả năng ức chế của nanochitosan được khảo sát trong điều kiện in vitro và in vivo. Kết quả cho thấy nanochitosan có khả năng ức chế sự phát triển của nấm mốc, với hiệu quả cao nhất đạt được ở kích thước 157nm và nồng độ 0,14%. Điều này chứng tỏ rằng nanochitosan có thể là một giải pháp hiệu quả trong việc bảo quản thanh long.
2.1. Tạo chế phẩm nanochitosan
Chế phẩm nanochitosan được tạo ra bằng phương pháp gel ion, cho phép tạo ra các hạt có kích thước nhỏ và đồng đều. Kết quả cho thấy kích thước hạt ảnh hưởng đến khả năng kháng nấm. Hạt nanochitosan kích thước 157nm cho hiệu quả ức chế cao nhất, đạt 82,59% trong điều kiện in vitro. Điều này cho thấy rằng việc tối ưu hóa kích thước hạt là rất quan trọng trong việc phát triển các sản phẩm bảo quản thực phẩm.
III. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy nanochitosan có khả năng kháng nấm Colletotrichum gloeosporioides rất tốt. Trong điều kiện in vivo, hiệu quả ức chế đạt 95,4% với nồng độ 0,14%. Chất lượng thanh long được bảo quản bằng nanochitosan cũng được cải thiện rõ rệt, với tỷ lệ hao hụt khối lượng chỉ 10,55% sau 35 ngày bảo quản. Các chỉ số sinh lý và hóa sinh như pH, hàm lượng chất khô hòa tan và vitamin C cũng ít biến đổi hơn so với mẫu không xử lý. Điều này chứng tỏ rằng nanochitosan không chỉ có khả năng kháng nấm mà còn giúp duy trì chất lượng của thanh long trong thời gian dài.
3.1. Đánh giá chất lượng thanh long
Chất lượng thanh long sau khi bảo quản bằng nanochitosan cho thấy sự cải thiện đáng kể. Các chỉ số như pH, hàm lượng vitamin C và đường khử đều ổn định hơn so với mẫu đối chứng. Điều này cho thấy nanochitosan không chỉ giúp kháng nấm mà còn duy trì các giá trị dinh dưỡng của thanh long. Việc sử dụng nanochitosan trong bảo quản thực phẩm có thể mở ra hướng đi mới cho ngành nông sản Việt Nam.
IV. Kết luận và kiến nghị
Nghiên cứu đã chứng minh rằng nanochitosan có khả năng kháng nấm Colletotrichum gloeosporioides và duy trì chất lượng của thanh long trong thời gian bảo quản. Việc áp dụng nanochitosan trong bảo quản thực phẩm không chỉ an toàn mà còn hiệu quả, góp phần nâng cao giá trị xuất khẩu của nông sản Việt Nam. Cần tiếp tục nghiên cứu để tối ưu hóa quy trình sản xuất và ứng dụng nanochitosan trong các loại trái cây khác.
4.1. Đề xuất nghiên cứu tiếp theo
Cần mở rộng nghiên cứu về khả năng kháng nấm của nanochitosan trên các loại trái cây khác và trong các điều kiện bảo quản khác nhau. Việc nghiên cứu sâu hơn về cơ chế hoạt động của nanochitosan cũng sẽ giúp phát triển các sản phẩm bảo quản thực phẩm hiệu quả hơn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
