Luận văn thạc sĩ: Nghiên cứu nguyên nhân hư hỏng và biện pháp sửa chữa đập đất vừa và nhỏ tại miền Trung Tây Nguyên

Hồ chứa nước là một trong những công trình thủy lợi quan trọng tại Việt Nam, đặc biệt tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên. Theo thống kê, khoảng 80% hồ chứa nằm ở khu vực này. Sự cố hư hỏng của các đập đất, mặc dù nhỏ, có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Ví dụ, sự cố vỡ hồ chứa ở Đắk Lak năm 1978 đã làm chết hơn 30 người. Tình trạng thấm qua thân đập là một vấn đề phổ biến và nghiêm trọng, với nhiều hồ chứa phải xử lý thấm. Theo GS-TSKH Phan Sỹ Kỳ, 15,06% sự cố hư hỏng của công trình là do thấm gây ra. Điều này cho thấy việc nghiên cứu các nguyên nhân hư hỏng và đề xuất biện pháp sửa chữa là rất cần thiết.

Khu vực miền Trung và Tây Nguyên đã chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của các hồ chứa nước. Đến năm 2002, cả nước đã xây dựng 1.959 hồ chứa nước với dung tích từ 0,2 triệu m3 trở lên. Tình hình xây dựng hồ chứa ở miền Trung và Tây Nguyên chiếm 80% tổng số hồ chứa của cả nước. Tuy nhiên, chất lượng thi công và quản lý kỹ thuật còn nhiều hạn chế, dẫn đến tình trạng hư hỏng và thấm. Địa hình và khí hậu khắc nghiệt cũng là yếu tố ảnh hưởng đến sự an toàn của các hồ chứa. Việc nghiên cứu hiện trạng và đề xuất giải pháp sửa chữa cho các đập đất là rất cần thiết.

Tình hình làm việc của đập đất hiện nay cho thấy nhiều hư hỏng thường gặp, chủ yếu do thấm và lũ lớn. Các nguyên nhân gây mất an toàn cho hồ chứa bao gồm dòng thấm qua thân và nền đập, xói ngầm, sạt trượt mái, và các hư hỏng về cống lấy nước. Theo số liệu điều tra, có 366 hồ chứa cần xử lý thấm, cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Việc xử lý các vấn đề này không chỉ tốn kém mà còn rất khó khăn, đòi hỏi các giải pháp kỹ thuật phù hợp.

Để đảm bảo an toàn cho các đập đất, cần phải áp dụng các giải pháp chống thấm hiệu quả. Việc nghiên cứu và áp dụng các công nghệ chống thấm hiện đại là rất cần thiết. Các giải pháp như tường Ximăng – Bentonit đã được áp dụng cho nhiều hồ chứa lớn. Đặc biệt, việc thiết kế khoan phụt màn chống thấm cho đập Diên Trường là một trong những giải pháp cụ thể được đề xuất. Việc lựa chọn mô hình toán và phương pháp tính toán cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho các đập đất.

Nghiên cứu về hư hỏng và biện pháp sửa chữa đập đất miền Trung Tây Nguyên đã chỉ ra rằng việc đảm bảo an toàn cho các hồ chứa nước là một nhiệm vụ cấp bách. Đề xuất các giải pháp kỹ thuật phù hợp và áp dụng công nghệ chống thấm hiện đại sẽ giúp nâng cao độ an toàn cho các đập đất. Đồng thời, cần có sự đầu tư vào công tác quản lý và bảo trì các công trình này để giảm thiểu rủi ro. Kiến nghị tiếp theo là cần có sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong việc nghiên cứu, đánh giá và triển khai các giải pháp an toàn cho hồ chứa nước.