Nghiên cứu hoạt động sinh kế người dân trong biến đổi khí hậu tại xã Tân Long, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

1.2.1. Mục tiêu chung

1.2.2. Mục tiêu cụ thể

1.3. Ý nghĩa của đề tài

1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học

1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn

2. PHẦN 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU

2.1. Một số vấn đề cơ bản về biến đổi khí hậu

2.1.1. Khái niệm khí hậu, thời tiết, biến đổi khí hậu

2.1.2. Nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu

2.1.2.1. Nguyên nhân do tự nhiên

2.1.2.2. Nguyên nhân do con người

2.1.3. Biểu hiện của biến đổi khí hậu

2.1.3.1. Nhiệt độ tăng

2.1.3.2. Nước biển dâng

2.1.3.3. Những biểu hiện khác

2.1.4. Ảnh hưởng, hậu quả của biến đổi khí hậu

2.1.4.1. Tác động lên môi trường

2.1.4.2. Tác động đối với con người

2.2. Một số vấn đề cơ bản về sinh kế

2.2.1. Khái niệm sinh kế

2.2.2. Các nguồn vốn sinh kế

2.2.3. Khung sinh kế bền vững

3. PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1.1. Đối tượng nghiên cứu

3.1.2. Phạm vi nghiên cứu

3.2. Địa điểm thực tập và thời gian nghiên cứu

3.3. Nội dung nghiên cứu

3.4. Phương pháp nghiên cứu

3.4.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu

3.4.2. Phương pháp xử lý, phân tích số liệu

3.4.3. Phương pháp đối chiếu và so sánh

3.4.4. Phương pháp thống kê mô tả

4. PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

4.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu

4.1.1. Điều kiện tự nhiên

4.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội

4.2. Hoạt động sinh kế của người dân trong bối cảnh biến đổi khí hậu trên địa bàn xã Tân Long

4.2.1. Nguồn lực con người của hộ điều tra

4.2.2. Nguồn tài nguyên của hộ điều tra

4.2.3. Các hoạt động sinh kế của người dân của hộ điều tra

4.2.4. Hiệu quả sử dụng tài nguyên trong hộ

4.2.5. Ảnh hưởng của thời tiết đến hoạt động sản xuất của hộ điều tra

4.2.6. Các yếu tố gây nguy hại đến hoạt động sản xuất

4.2.7. Thiệt hại của hộ do các yếu tố ảnh hưởng

4.2.8. Những thay đổi trong hoạt động sinh kế khi phải đối mặt với BĐKH

4.2.9. Một số giải pháp ứng phó, thích nghi với biến đổi khí hậu

4.2.9.1. Giải pháp về kỹ thuật

4.2.9.2. Giải pháp về đất đai

4.2.9.3. Giải pháp về việc làm

4.2.9.4. Giải pháp về giáo dục và truyền thông

4.2.9.5. Giải pháp về phát triển nguồn lực

4.2.9.6. Giải pháp về vốn

5. PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Biến đổi khí hậu và tác động đến sinh kế

Biến đổi khí hậu (BĐKH) là một trong những thách thức lớn nhất đối với hoạt động sinh kế của người dân tại xã Tân Long, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích các tác động của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp, đời sống người dân, và tài nguyên thiên nhiên. Các hiện tượng như bão, lũ, hạn hán đã gây thiệt hại nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, làm giảm năng suất cây trồng và đe dọa an ninh lương thực. Chiến lược thích ứng và phát triển bền vững được đề xuất để giảm thiểu các tác động tiêu cực.

1.1. Tác động đến nông nghiệp

Nông nghiệp là ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ biến đổi khí hậu. Sự gia tăng nhiệt độ và thay đổi lượng mưa đã làm giảm năng suất cây trồng, đặc biệt là chè - cây trồng chủ lực của xã Tân Long. Hạn hán kéo dài và lũ lụt bất thường đã gây thiệt hại lớn đến diện tích canh tác. Nghiên cứu chỉ ra rằng, người dân cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến và chuyển đổi cơ cấu cây trồng để thích ứng với điều kiện khí hậu mới.

1.2. Ảnh hưởng đến đời sống người dân

Biến đổi khí hậu không chỉ ảnh hưởng đến nông nghiệp mà còn tác động trực tiếp đến đời sống người dân. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ đã gây thiệt hại về nhà cửa, cơ sở hạ tầng và sức khỏe cộng đồng. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp về giáo dục và truyền thông để nâng cao nhận thức của cộng đồng địa phương về biến đổi khí hậu và cách ứng phó hiệu quả.

II. Hoạt động sinh kế trong bối cảnh biến đổi khí hậu

Hoạt động sinh kế của người dân tại xã Tân Long chủ yếu dựa vào nông nghiệp và khai thác tài nguyên thiên nhiên. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đã làm thay đổi đáng kể các hoạt động này. Nghiên cứu chỉ ra rằng, người dân cần đa dạng hóa hoạt động sinh kế để giảm thiểu rủi ro. Các giải pháp như phát triển ngành nghề phi nông nghiệp, tăng cường vốn tài chính, và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên được đề xuất để hỗ trợ phát triển bền vững.

2.1. Đa dạng hóa sinh kế

Để thích ứng với biến đổi khí hậu, người dân cần đa dạng hóa hoạt động sinh kế. Nghiên cứu đề xuất phát triển các ngành nghề như chăn nuôi, thủy sản, và dịch vụ du lịch sinh thái. Việc này không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn giảm sự phụ thuộc vào nông nghiệp, từ đó giảm thiểu rủi ro do biến đổi khí hậu gây ra.

2.2. Sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên

Tài nguyên thiên nhiên là nguồn lực quan trọng cho hoạt động sinh kế của người dân. Tuy nhiên, việc khai thác quá mức đã dẫn đến suy thoái tài nguyên. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên thông qua các biện pháp như bảo vệ rừng, quản lý nguồn nước, và áp dụng các kỹ thuật canh tác thân thiện với môi trường.

III. Chiến lược thích ứng và phát triển bền vững

Nghiên cứu đề xuất các chiến lược thích ứng và phát triển bền vững để giúp người dân tại xã Tân Long đối phó với biến đổi khí hậu. Các giải pháp bao gồm cải thiện kỹ thuật nông nghiệp, tăng cường vốn tài chính, và nâng cao nhận thức cộng đồng. Chính sách môi trường và sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chiến lược này.

3.1. Cải thiện kỹ thuật nông nghiệp

Việc áp dụng các kỹ thuật nông nghiệp tiên tiến như tưới tiêu hiệu quả, sử dụng giống cây chịu hạn, và quản lý dịch hại tổng hợp sẽ giúp người dân tăng năng suất cây trồng và giảm thiểu thiệt hại do biến đổi khí hậu. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cho người dân.

3.2. Tăng cường vốn tài chính

Vốn tài chính là yếu tố quan trọng giúp người dân đầu tư vào các hoạt động sinh kế mới và cải thiện điều kiện sống. Nghiên cứu đề xuất các chương trình tín dụng ưu đãi, hỗ trợ vốn từ chính quyền địa phương, và khuyến khích tiết kiệm trong cộng đồng địa phương để tăng cường vốn tài chính cho người dân.

Nghiên cứu hoạt động sinh kế của người dân trong bối cảnh biến đổi khí hậu tại xã Tân Long, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên