Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu thành phần hóa học và tác dụng sinh học của cây mũi mác Tadehagi triquetrum tại Bắc Kạn

• Tác giả: Nông Thị Anh Thư
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Bích Thu
• Trường học: Trường Đại học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Dược liệu - Dược học cổ truyền
• Đề tài: Nghiên Cứu Hóa Học Và Tác Dụng Sinh Học Của Cây Mũi Mác Tadehagi Triquetrum Ở Bắc Kạn
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• 1. CHƯƠNG 1: THỰC VẬT HỌC
• 1.1. Vị trí phân loại của chi Desmodium Desv. và chi Tadehagi H.
• 1.2. Đặc điểm thực vật chi Desmodium Desv. và chi Tadehagi H.
• 2. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 3. THÀNH PHẦN HÓA HỌC
• 4. TÁC DỤNG SINH HỌC, CÔNG DỤNG
• 5. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 5.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 5.2. Nguyên liệu nghiên cứu
• 5.3. Động vật thực nghiệm
• 5.4. Thuốc thử, dung môi, hoá chất
• 5.5. Trang thiết bị nghiên cứu
• 6. ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
• 7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 7.1. Về thực vật
• 7.2. Xử lý số liệu
• 8. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 8.1. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ THỰC VẬT
• 8.1.1. Đặc điểm hình thái thực vật cây Mũi mác
• 8.1.2. Đặc điểm vi học
• 8.1.3. Thẩm định tên khoa học của mẫu nghiên cứu
• 8.2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC
• 8.2.1. Định tính các nhóm chất hữu cơ
• 8.2.2. Chiết xuất, phân lập và xác định cấu trúc của các hợp chất
• 8.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TÁC DỤNG SINH HỌC
• 8.3.1. Tác dụng chống oxy hóa trên in vitro
• 8.3.2. Tác dụng chống viêm
• 8.3.3. Tác dụng phục hồi tổn thương gan
• 9. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
• 10. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về cây mũi mác Tadehagi triquetrum

Cây mũi mác, hay còn gọi là Tadehagi triquetrum, thuộc họ Đậu (Fabaceae), là một loài thực vật có giá trị dược liệu cao. Tại Bắc Kạn, cây thường mọc hoang ở rìa rừng và được người dân tộc Tày sử dụng để chữa trị nhiều bệnh lý như viêm, thấp khớp và vàng da. Cây có vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, kiện tỳ tiêu thực, lợi niệu và sát trùng. Theo Y học cổ truyền, cây được dùng để điều trị các chứng cảm mạo, viêm họng, viêm gan vàng da, và nhiều bệnh khác. Việc nghiên cứu về thành phần hóa học và tác dụng sinh học của cây mũi mác là cần thiết để khẳng định giá trị dược liệu của nó.

1.1. Đặc điểm thực vật

Cây mũi mác có chiều cao từ 1-1,5 m, với lá có một lá chét hình tam giác và cụm hoa màu hồng. Quả đậu có lông xám tro, số đốt thay đổi từ 4-5 đến 8-9. Đặc điểm hình thái này giúp phân biệt cây mũi mác với các loài khác trong chi Tadehagi. Việc xác định đúng tên khoa học và đặc điểm thực vật của cây là bước đầu tiên trong nghiên cứu, giúp tạo cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về thành phần hóa học và tác dụng sinh học.

II. Thành phần hóa học của Tadehagi triquetrum

Nghiên cứu về thành phần hóa học của cây mũi mác cho thấy cây chứa nhiều hợp chất hữu cơ có giá trị. Các nhóm chất như flavonoid, alcaloid, và terpenoid đã được xác định trong cây. Việc chiết xuất và phân lập các hợp chất này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về cấu trúc hóa học mà còn mở ra khả năng ứng dụng trong y học. Các hợp chất này có thể có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ gan và chống viêm, điều này đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu in vitro và in vivo. Việc phân tích các hợp chất sinh học trong cây mũi mác không chỉ có giá trị trong nghiên cứu khoa học mà còn có thể ứng dụng trong sản xuất dược phẩm.

2.1. Phân tích hóa học

Phân tích hóa học của cây mũi mác cho thấy sự hiện diện của nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học. Các phương pháp như sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) và phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) đã được sử dụng để xác định cấu trúc của các hợp chất. Kết quả cho thấy cây mũi mác có khả năng sản sinh ra các hợp chất có tác dụng chống oxy hóa mạnh, điều này có thể giải thích cho việc cây được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị các bệnh lý liên quan đến viêm và tổn thương gan.

III. Tác dụng sinh học của Tadehagi triquetrum

Nghiên cứu về tác dụng sinh học của cây mũi mác đã chỉ ra rằng cây có nhiều tác dụng có lợi cho sức khỏe. Các thử nghiệm cho thấy cây có khả năng chống oxy hóa, chống viêm và bảo vệ tế bào gan. Tác dụng chống oxy hóa được đánh giá thông qua khả năng dọn gốc tự do DPPH và superoxyd. Kết quả cho thấy cao chiết từ cây mũi mác có khả năng ức chế sự hình thành gốc tự do, từ đó bảo vệ tế bào khỏi tổn thương. Ngoài ra, tác dụng chống viêm của cây cũng được chứng minh qua các thử nghiệm trên mô hình động vật, cho thấy cây có thể giảm viêm và cải thiện tình trạng sức khỏe.

3.1. Tác dụng chống oxy hóa

Tác dụng chống oxy hóa của cây mũi mác được đánh giá qua các thử nghiệm in vitro. Kết quả cho thấy cao chiết ethanol và cao phân đoạn ethyl acetat từ cây có khả năng dọn gốc tự do DPPH và superoxyd hiệu quả. Điều này cho thấy cây mũi mác có tiềm năng lớn trong việc phát triển các sản phẩm dược phẩm có tác dụng bảo vệ tế bào và chống lão hóa. Việc nghiên cứu sâu hơn về cơ chế tác dụng của các hợp chất trong cây có thể mở ra hướng đi mới trong việc phát triển các liệu pháp điều trị bệnh.

IV. Kết luận và kiến nghị

Nghiên cứu về hóa học và tác dụng sinh học của cây mũi mác Tadehagi triquetrum đã cung cấp những thông tin quý giá về giá trị dược liệu của cây. Kết quả nghiên cứu cho thấy cây không chỉ có giá trị trong y học cổ truyền mà còn có tiềm năng lớn trong phát triển dược phẩm hiện đại. Để khai thác hiệu quả nguồn dược liệu này, cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn về thành phần hóa học và tác dụng sinh học của cây. Việc bảo tồn và phát triển cây mũi mác cũng cần được chú trọng để đảm bảo nguồn dược liệu cho tương lai.

4.1. Đề xuất nghiên cứu tiếp theo

Đề xuất nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc xác định rõ hơn các cơ chế tác dụng của các hợp chất trong cây mũi mác. Ngoài ra, việc nghiên cứu ứng dụng thực tiễn của cây trong điều trị các bệnh lý cụ thể cũng cần được thực hiện. Các nghiên cứu này không chỉ giúp khẳng định giá trị của cây mũi mác mà còn góp phần vào việc phát triển các sản phẩm dược phẩm an toàn và hiệu quả.