Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu đặc tính chịu hạn và ảnh hưởng của phân bón đến sinh trưởng cây mạch môn Ophiopogon japonicus

• Tác giả: Nguyễn Thị Thanh Hải
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Đình Vinh
• Trường học: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Khoa học cây trồng
• Đề tài: Nghiên Cứu Đặc Tính Chịu Hạn Và Ảnh Hưởng Của Phân Bón Đến Cây Mạch Môn Ophiopogon Japonicus
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC GIẢI THÍCH TỪ VÀ CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH
• TRÍCH YẾU LUẬN ÁN
• 1. CHƯƠNG 1: TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Giới thiệu chung về cây mạch môn
• 2.2. Nguồn gốc và vị trí phân loại
• 2.3. Đặc điểm thực vật học
• 2.4. Yêu cầu sinh thái của cây mạch môn
• 2.5. Giá trị cây mạch môn
• 2.6. Khả năng thích ứng của cây mạch môn trong điều kiện biến đổi khí hậu
• 2.7. Nghiên cứu về kỹ thuật trồng mạch môn tại Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2. Vật liệu nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Đánh giá khả năng chịu hạn của một số mẫu giống mạch môn
• 4.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của phân bón, liều lượng bón K2O, SiO2 và nấm rễ cộng sinh AMF thích hợp đến khả năng sinh trưởng, năng suất của cây mạch môn trong điều kiện không tưới nước tại Hạ Hòa, Phú Thọ
• 4.2.1. Nghiên cứu ảnh hưởng của lượng bón kali đến khả năng sinh trưởng, phát triển của cây mạch môn trong điều kiện không tưới nước
• 4.2.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của lượng bón silic đến khả năng sinh trưởng, phát triển của cây mạch môn trong điều kiện không tưới nước
• 4.2.3. Nghiên cứu ảnh hưởng của lượng bón nấm rễ cộng sinh AMF đến khả năng sinh trưởng, phát triển của cây mạch môn trong điều kiện không tưới nước
• 4.2.4. Phân tích thành phần chính PCA tác động của bón bổ sung kali, silic và nấm rễ AMF đến hàm lượng dinh dưỡng khoáng và thành phần hoạt chất trong cây mạch môn
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BÁ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về cây mạch môn Ophiopogon japonicus

Cây mạch môn (Ophiopogon japonicus) là một loại cây dược liệu quý, được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và công nghiệp dược phẩm. Cây có khả năng thích ứng tốt với nhiều điều kiện sinh thái khác nhau, đặc biệt là trong điều kiện khô hạn. Nghiên cứu về đặc tính chịu hạn của cây mạch môn không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn góp phần bảo tồn nguồn gen quý hiếm. Theo nghiên cứu, cây mạch môn có khả năng tích lũy nước và duy trì hoạt động sinh lý trong điều kiện hạn hán, điều này cho thấy tiềm năng của cây trong việc phát triển bền vững trong nông nghiệp. Việc tìm hiểu sâu về đặc tính sinh lý và hình thái của cây mạch môn sẽ giúp xác định các biện pháp canh tác hiệu quả hơn.

1.1 Đặc điểm sinh học của cây mạch môn

Cây mạch môn có đặc điểm sinh học nổi bật với bộ rễ phát triển mạnh mẽ, giúp cây hấp thụ nước và dinh dưỡng từ đất. Cấu trúc lá của cây có khả năng giảm thiểu sự thoát hơi nước, nhờ đó cây có thể tồn tại trong điều kiện khô hạn. Nghiên cứu cho thấy, cây mạch môn có thể tăng cường khả năng chịu hạn thông qua việc tăng cường hàm lượng proline và áp suất thẩm thấu trong tế bào. Điều này không chỉ giúp cây duy trì sự sống mà còn tăng cường khả năng sinh trưởng trong điều kiện khắc nghiệt.

II. Đặc tính chịu hạn của cây mạch môn

Đặc tính chịu hạn của cây mạch môn (Ophiopogon japonicus) được thể hiện qua nhiều chỉ tiêu sinh lý và hình thái. Nghiên cứu cho thấy, cây có khả năng tăng cường hàm lượng nước liên kết và proline trong tế bào, giúp cây duy trì hoạt động sinh lý trong điều kiện khô hạn. Các chỉ tiêu như chiều dài rễ, thể tích rễ và diện tích rễ cũng được cải thiện, cho thấy cây có khả năng tìm kiếm nước và dinh dưỡng tốt hơn. Việc xác định các gen chịu hạn như OjERF cũng là một bước quan trọng trong việc phát triển các giống cây mạch môn có khả năng chịu hạn tốt hơn.

2.1 Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng chịu hạn

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến khả năng chịu hạn của cây mạch môn, bao gồm điều kiện đất trồng, lượng nước tưới và loại phân bón sử dụng. Nghiên cứu cho thấy, việc bón phân kali có tác động tích cực đến khả năng chịu hạn của cây, giúp tăng cường hàm lượng polysaccharide trong rễ. Bên cạnh đó, việc sử dụng nấm rễ cộng sinh AMF cũng đã được chứng minh là có tác dụng cải thiện khả năng hút nước và dinh dưỡng, từ đó nâng cao năng suất cây trồng trong điều kiện khô hạn.

III. Ảnh hưởng của phân bón đến cây mạch môn

Phân bón đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng suất và chất lượng của cây mạch môn. Nghiên cứu cho thấy, việc bón phân kali, silic và nấm rễ cộng sinh AMF có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của cây. Cụ thể, bón 90 kg K2O trên nền 30 kg N + 30 kg P2O5/ha/năm đã làm tăng khả năng sinh trưởng và năng suất của cây mạch môn. Bón silic cũng giúp tăng hàm lượng saponin và flavonoid trong rễ, góp phần nâng cao giá trị dược liệu của cây.

3.1 Tác động của phân bón kali

Phân bón kali không chỉ giúp tăng cường khả năng chịu hạn mà còn nâng cao hàm lượng hoạt chất trong cây mạch môn. Nghiên cứu cho thấy, việc bón kali giúp tăng cường khả năng tích lũy polysaccharide trong rễ, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Điều này cho thấy, việc áp dụng đúng liều lượng phân bón kali là rất cần thiết để tối ưu hóa năng suất cây trồng trong điều kiện khô hạn.

3.2 Tác động của phân bón silic và nấm rễ cộng sinh

Bón silic đã được chứng minh là có tác dụng tích cực đến sự phát triển của cây mạch môn, đặc biệt là trong việc tăng cường hàm lượng flavonoid và saponin. Nấm rễ cộng sinh AMF cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện khả năng hút nước và dinh dưỡng, giúp cây phát triển tốt hơn trong điều kiện khô hạn. Việc kết hợp các loại phân bón này sẽ tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển bền vững của cây mạch môn.