Luận văn thạc sĩ về đặc điểm rừng ngập mặn tại huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh

• Tác giả: Vũ Xuân Quý
• Người hướng dẫn: NGƯT. TS Trần Ngọc Hải
• Trường học: Trường Đại học Lâm Nghiệp
• Chuyên ngành: Quản lý tài nguyên rừng
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm rừng ngập mặn tại huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU VỀ RỪNG NGẬP MẶN
• 1.1. Trên thế giới
• 1.1.1. Nghiên cứu thực trạng, đặc điểm phân bố của rừng ngập mặn
• 1.1.2. Nghiên cứu về đặc điểm thành phần loài, cấu trúc của rừng ngập mặn
• 1.1.3. Nghiên cứu tác động ảnh hưởng đến diện tích và chất lượng rừng ngập mặn
• 1.2. Một số kết quả nghiên cứu rừng ngập mặn tại huyện Tiên Yên
• 1.2.1. Đánh giá, nhận xét
• 2. CHƯƠNG 2: MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• 2.3. Nội dung và phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Nội dung nghiên cứu
• 2.3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI HUYỆN TIÊN YÊN
• 3.1. Điều kiện tự nhiên
• 3.1.1. Vị trí địa lý
• 3.1.2. Địa chất, địa hình, khí hậu và thủy - hải văn
• 3.1.3. Thổ nhưỡng
• 3.2. Kinh tế - xã hội huyện Tiên Yên
• 3.3. Đánh giá, nhận xét về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng tới phân bố, diện tích, chất lượng và công tác quản lý rừng ngập mặn tại khu vực nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Thực trạng rừng ngập mặn tại huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh
• 4.1.1. Diện tích và phân bố rừng ngập mặn theo đơn vị hành chính
• 4.1.2. Diện tích và phân bố rừng ngập mặn theo mục đích sử dụng rừng
• 4.1.3. Diện tích và phân bố rừng ngập mặn theo chủ quản lý
• 4.2. Đặc điểm thành phần loài, cấu trúc quần xã thực vật của rừng ngập mặn
• 4.2.1. Đặc điểm thành phần loài, cấu trúc quần xã thực vật của rừng ngập mặn tự nhiên
• 4.2.2. Đặc điểm thành phần loài, cấu trúc quần xã thực vật trong thảm thực vật nhân tác
• 4.2.3. Thành phần loài cây trong quần xã thực vật rừng ngập mặn tại Tiên Yên
• 4.2.4. Đặc điểm cấu trúc của quần xã thực vật rừng ngập mặn
• 4.2.5. Đặc điểm cấu trúc của quần xã thực vật rừng tự nhiên ngập mặn
• 4.2.6. Đặc điểm rừng trồng ngập mặn
• 4.3. Những tác động ảnh hưởng đến diện tích và chất lượng rừng ngập mặn
• 4.4. Biến động về diện tích rừng ngập mặn theo các mốc thời gian
• 4.5. Nguyên nhân gây suy giảm diện tích và chất lượng rừng ngập mặn
• 4.6. Thực trạng quản lý rừng ngập mặn và đề xuất giải pháp quản lý rừng ngập mặn theo hướng bền vững
• 4.6.1. Thực trạng quản lý rừng ngập mặn
• 4.6.2. Đề xuất giải pháp quản lý rừng ngập mặn theo hướng bền vững
• KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về rừng ngập mặn tại Tiên Yên Quảng Ninh

Rừng ngập mặn (RNM) tại Tiên Yên, Quảng Ninh, là một trong những hệ sinh thái quan trọng nhất của vùng ven biển Việt Nam. Với tổng diện tích khoảng 6.000 ha, RNM không chỉ đóng vai trò bảo vệ bờ biển mà còn là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật quý hiếm. Theo FAO (2010), RNM trên thế giới ước tính khoảng 15,7 triệu ha, trong đó Đông Nam Á chiếm 30%. Tại Việt Nam, RNM được xem là tài nguyên có giá trị cao, cung cấp nhiều dịch vụ hệ sinh thái quan trọng như lưu trữ carbon và bảo vệ môi trường sống cho nhiều loài sinh vật.

1.1. Đặc điểm sinh thái của rừng ngập mặn

RNM tại Tiên Yên có cấu trúc đa dạng với nhiều loài cây như Rhizophora, Avicennia và Bruguiera. Hệ sinh thái này không chỉ cung cấp nơi cư trú cho các loài thủy sản mà còn giúp duy trì tính đa dạng sinh học. Theo nghiên cứu của Saenger (2002), RNM chiếm khoảng 1% diện tích rừng trên bề mặt thế giới.

1.2. Vai trò của rừng ngập mặn trong bảo vệ môi trường

RNM đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác hại của sóng, bão lụt và xói mòn bờ biển. Chúng cũng giúp điều hòa khí hậu và giảm thiểu ô nhiễm môi trường cửa sông. Nghiên cứu của IUCN (2012) chỉ ra rằng diện tích RNM tại Việt Nam đã giảm mạnh do các hoạt động phát triển kinh tế.

II. Thách thức trong bảo tồn rừng ngập mặn tại Tiên Yên

Mặc dù RNM tại Tiên Yên có nhiều giá trị, nhưng hiện nay đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Sự phát triển của nuôi trồng thủy sản và các dự án công nghiệp đã dẫn đến sự suy giảm diện tích RNM. Theo báo cáo của IUCN, diện tích RNM tại Việt Nam đã giảm 4/5 trong vòng 60 năm qua. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái này.

2.1. Nguyên nhân suy giảm diện tích rừng ngập mặn

Các nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm diện tích RNM bao gồm việc chuyển đổi đất sang nuôi trồng thủy sản và xây dựng cơ sở hạ tầng. Nhiều diện tích RNM đã bị khai thác để phục vụ cho các dự án phát triển kinh tế, dẫn đến tình trạng xói mòn và ô nhiễm môi trường.

2.2. Tác động của biến đổi khí hậu đến rừng ngập mặn

Biến đổi khí hậu đang gây ra những tác động tiêu cực đến RNM, đặc biệt là hiện tượng nước biển dâng. Theo dự báo, nước biển dâng sẽ ảnh hưởng mạnh đến các khu vực ven biển, làm gia tăng nguy cơ ngập úng và xói mòn bờ biển.

III. Phương pháp nghiên cứu đặc điểm rừng ngập mặn

Nghiên cứu đặc điểm RNM tại Tiên Yên được thực hiện thông qua các phương pháp khảo sát thực địa và phân tích số liệu. Các nhà nghiên cứu đã thu thập thông tin về thành phần loài, cấu trúc quần xã thực vật và các yếu tố sinh thái ảnh hưởng đến sự phát triển của RNM. Phương pháp này giúp đánh giá chính xác tình trạng và chất lượng của RNM tại khu vực nghiên cứu.

3.1. Khảo sát thực địa và thu thập số liệu

Khảo sát thực địa được thực hiện để thu thập thông tin về diện tích, cấu trúc và thành phần loài của RNM. Các số liệu này được phân tích để đánh giá tình trạng hiện tại của RNM tại Tiên Yên.

3.2. Phân tích các yếu tố sinh thái ảnh hưởng

Nghiên cứu cũng tập trung vào việc phân tích các yếu tố sinh thái như độ mặn, nhiệt độ và dòng chảy hải lưu. Những yếu tố này có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và phân bố của các loài cây ngập mặn.

IV. Kết quả nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu cho thấy RNM tại Tiên Yên có sự đa dạng cao về loài và cấu trúc quần xã thực vật. Tuy nhiên, chất lượng RNM đang bị suy giảm do các tác động từ con người và biến đổi khí hậu. Các kết quả này có thể được ứng dụng trong việc xây dựng các chính sách bảo tồn và phát triển bền vững RNM tại khu vực.

4.1. Đánh giá chất lượng rừng ngập mặn

Chất lượng RNM tại Tiên Yên đã giảm sút đáng kể, với nhiều loài cây bị suy giảm về số lượng và chất lượng. Nghiên cứu cho thấy cần có các biện pháp khôi phục và bảo vệ RNM để đảm bảo sự phát triển bền vững.

4.2. Đề xuất giải pháp bảo tồn rừng ngập mặn

Các giải pháp bảo tồn RNM bao gồm việc tăng cường quản lý và bảo vệ các khu vực RNM, khôi phục các diện tích đã bị suy giảm và nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của RNM trong bảo vệ môi trường.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của rừng ngập mặn

Rừng ngập mặn tại Tiên Yên có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế địa phương. Tuy nhiên, để bảo tồn và phát triển bền vững RNM, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng. Việc nghiên cứu và áp dụng các biện pháp bảo tồn sẽ giúp RNM phục hồi và phát triển trong tương lai.

5.1. Tầm quan trọng của rừng ngập mặn trong phát triển bền vững

RNM không chỉ có giá trị sinh thái mà còn mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng địa phương. Việc bảo tồn RNM sẽ góp phần vào sự phát triển bền vững của khu vực.

5.2. Hướng đi tương lai cho rừng ngập mặn tại Tiên Yên

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và triển khai các dự án bảo tồn RNM, đồng thời nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của hệ sinh thái này. Các chính sách hỗ trợ phát triển bền vững RNM cần được xây dựng và thực hiện hiệu quả.