Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ và biện pháp phòng trị bệnh sán lá gan Fasciola spp ở trâu bò tỉnh Quảng Ninh

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài

1.2. Vị trí của sán lá Fasciola trong hệ thống phân loại động vật học

1.3. Đặc điểm hình thái của sán lá Fasciola

1.4. Đặc điểm vòng đời của sán lá Fasciola

1.5. Đặc điểm của bệnh sán lá Fasciola gây ra ở trâu, bò

1.6. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước

1.6.1. Tình hình nghiên cứu trong nước

1.6.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài

2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA ĐIỂM, NỘI DUNG, VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu

2.2. Đối tượng nghiên cứu

2.3. Thời gian nghiên cứu

2.4. Địa điểm nghiên cứu

2.5. Vật liệu nghiên cứu

2.6. Động vật và các loại mẫu nghiên cứu

2.7. Dụng cụ và hoá chất

2.8. Nội dung nghiên cứu

2.8.1. Điều tra về điều kiện tự nhiên, xã hội và tình hình phát triển chăn nuôi trâu, bò ở tỉnh Quảng Ninh

2.8.2. Điều tra các yếu tố ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển sán lá Fasciola và bệnh do chúng gây ra

2.8.3. Nghiên cứu tình hình nhiễm sán lá gan ở trâu, bò tại một số huyện, thị xã thuộc tỉnh Quảng Ninh

2.8.4. Nghiên cứu về ký chủ trung gian của sán lá gan

2.8.5. Nghiên cứu biện pháp phòng trị bệnh sán lá gan cho trâu, bò

2.9. Phương pháp nghiên cứu

2.9.1. Điều tra về điều kiện tự nhiên, xã hội và tình hình phát triển chăn nuôi trâu, bò ở tỉnh Quảng Ninh trong 5 năm gần đây

2.9.2. Điều tra các yếu tố ảnh hưởng đến sự lưu tồn và phát triển của Fasciola spp. ở các địa điểm nghiên cứu

2.9.3. Phương pháp mổ khám, thu thập và định loại sán lá Fasciola spp.

2.9.4. Phương pháp nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh sán lá Fasciola spp.

2.9.5. Phương pháp nghiên cứu trứng và ấu trùng sán lá Fasciola spp. ở ngoại cảnh và trong ký chủ trung gian

2.9.6. Phương pháp xác định hiệu lực của thuốc tẩy sán lá Fasciola spp.

2.9.7. Phương pháp xử lý số liệu

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

3.1. Điều tra về điều kiện tự nhiên, xã hội và tình hình phát triển chăn nuôi trâu, bò ở tỉnh Quảng Ninh

3.1.1. Điều kiện tự nhiên

3.1.2. Tình hình phát triển chăn nuôi trâu, bò của tỉnh Quảng Ninh

3.2. Điều tra các yếu tố ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển sán lá Fasciola spp. và bệnh do chúng gây ra

3.2.1. Điều tra phương thức chăn nuôi trâu, bò tại địa điểm nghiên cứu

3.2.2. Tình hình sử dụng các bãi chăn thả trâu, bò tại địa điểm nghiên cứu

3.2.3. Thực trạng công tác vệ sinh thú y cho trâu, bò tại địa điểm nghiên cứu

3.2.4. Thực trạng công tác xử lý và sử dụng phân trâu, bò tại các địa điểm nghiên cứu

3.2.5. Thực trạng công tác phòng trị bệnh sán lá gan lớn cho trâu, bò tại địa điểm nghiên cứu

3.2.6. Các yếu tố khác

3.3. Nghiên cứu tình hình nhiễm sán lá gan ở trâu, bò tại một số huyện, thị xã thuộc tỉnh Quảng Ninh

3.3.1. Kết quả xác định thành phần loài sán lá gan trâu, bò ở một số huyện, thị xã thuộc tỉnh Quảng Ninh

3.3.2. Nghiên cứu tình hình nhiễm sán lá gan ở trâu, bò qua xét nghiệm phân tại một số huyện, thị xã thuộc tỉnh Quảng Ninh

3.3.3. Tỷ lệ và cường độ nhiễm sán lá gan lớn ở trâu, bò qua mổ khám

3.4. Nghiên cứu về ký chủ trung gian của sán lá gan

3.4.1. Xác định loài ốc nước ngọt - ký chủ trung gian của sán lá gan

3.4.2. Tần suất xuất hiện của ốc nước ngọt - ký chủ trung gian của sán lá gan tại các địa điểm nghiên cứu

3.5. Nghiên cứu biện pháp phòng trị bệnh sán lá gan cho trâu, bò

3.5.1. Xác định hiệu lực tẩy sán lá gan của thuốc han - dertil B và albendazol trên trâu, bò

3.5.2. Đề xuất biện pháp phòng chống bệnh sán lá gan cho trâu, bò tại các địa điểm nghiên cứu của tỉnh Quảng Ninh

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

I. Đặc điểm dịch tễ bệnh sán lá gan Fasciola spp ở trâu bò tỉnh Quảng Ninh

Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ của bệnh sán lá gan do Fasciola spp gây ra ở trâu bò tại tỉnh Quảng Ninh cho thấy tỷ lệ nhiễm bệnh cao, đặc biệt ở các vùng chăn thả tự do. Các yếu tố như điều kiện thời tiết, môi trường ẩm ướt, và phương thức chăn nuôi truyền thống đóng vai trò quan trọng trong sự lây lan của bệnh. Kết quả điều tra cho thấy tỷ lệ nhiễm sán lá gan ở trâu bò dao động từ 30-50%, với cường độ nhiễm cao ở những con có tuổi đời lớn. Các khu vực có nhiều ao hồ, sông suối là nơi lý tưởng cho sự phát triển của ký chủ trung gian, ốc nước ngọt, làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

1.1. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan theo tuổi và mùa vụ

Nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ nhiễm bệnh sán lá gan tăng dần theo tuổi của trâu bò, với tỷ lệ cao nhất ở nhóm trên 5 tuổi. Điều này cho thấy sự tích lũy nhiễm trùng theo thời gian. Ngoài ra, bệnh có xu hướng gia tăng vào mùa mưa, khi điều kiện môi trường thuận lợi cho sự phát triển của ấu trùng sán và ký chủ trung gian. Kết quả này nhấn mạnh sự cần thiết của việc theo dõi và kiểm soát bệnh theo mùa vụ.

1.2. Ảnh hưởng của phương thức chăn nuôi

Phương thức chăn nuôi truyền thống, đặc biệt là chăn thả tự do, là yếu tố chính làm tăng nguy cơ nhiễm sán lá gan Fasciola. Việc sử dụng chung bãi chăn thả và thiếu biện pháp vệ sinh chuồng trại làm tăng sự lây lan của bệnh. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các hộ chăn nuôi áp dụng biện pháp vệ sinh và tẩy sán định kỳ có tỷ lệ nhiễm thấp hơn đáng kể.

II. Biện pháp phòng trị bệnh sán lá gan Fasciola spp

Nghiên cứu đề xuất các biện pháp phòng trị hiệu quả để kiểm soát bệnh sán lá gan ở trâu bò tại tỉnh Quảng Ninh. Các biện pháp bao gồm sử dụng thuốc tẩy sán định kỳ, cải thiện vệ sinh chuồng trại, và quản lý chặt chẽ bãi chăn thả. Thuốc albendazol và han-dertil B được đánh giá có hiệu quả cao trong việc giảm tỷ lệ nhiễm sán. Ngoài ra, việc giáo dục người chăn nuôi về các biện pháp phòng bệnh cũng được nhấn mạnh để đảm bảo sức khỏe đàn gia súc.

2.1. Hiệu quả của thuốc tẩy sán

Kết quả thử nghiệm cho thấy albendazol và han-dertil B có hiệu quả cao trong việc giảm tỷ lệ nhiễm sán lá gan Fasciola. Sau khi sử dụng thuốc, tỷ lệ nhiễm giảm từ 50% xuống còn dưới 10%. Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc tẩy sán định kỳ trong quản lý bệnh.

2.2. Cải thiện vệ sinh chuồng trại

Việc cải thiện vệ sinh chuồng trại và xử lý phân trâu bò đúng cách giúp giảm thiểu sự lây lan của bệnh sán lá gan. Nghiên cứu khuyến nghị sử dụng hố ủ phân và hạn chế tiếp xúc giữa gia súc với nguồn nước bị ô nhiễm để ngăn chặn sự phát triển của ấu trùng sán.

III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của nghiên cứu

Nghiên cứu cung cấp những thông tin khoa học quan trọng về đặc điểm dịch tễ và biện pháp phòng trị bệnh sán lá gan ở trâu bò tại tỉnh Quảng Ninh. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần nâng cao hiểu biết về bệnh mà còn đưa ra các giải pháp thực tiễn để kiểm soát và phòng ngừa bệnh, từ đó góp phần phát triển ngành chăn nuôi và kinh tế địa phương.

3.1. Đóng góp khoa học

Nghiên cứu đã xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ và cường độ nhiễm sán lá gan Fasciola, đồng thời cung cấp dữ liệu về thành phần loài sán và đặc điểm dịch tễ bệnh. Đây là cơ sở quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực thú y.

3.2. Ứng dụng thực tiễn

Các biện pháp phòng trị được đề xuất trong nghiên cứu đã được áp dụng thực tế tại tỉnh Quảng Ninh, giúp giảm thiểu tỷ lệ nhiễm bệnh và cải thiện sức khỏe đàn trâu bò. Điều này góp phần nâng cao năng suất chăn nuôi và thu nhập cho người dân địa phương.