Nghiên cứu đặc điểm và biện pháp phòng chống ấu trùng Cysticercus Tenuicollis ở lợn và dê tại tỉnh Thái Nguyên

• Tác giả: Nguyễn Thu Trang
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Thị Kim Lan
• Trường học: Đại học Thái Nguyên - Trường Đại học Nông Lâm
• Chuyên ngành: Ký sinh trùng và vi sinh vật học Thú y
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm bệnh do ấu trùng Cysticercus tenuicollis gây ra ở lợn và dê tại tỉnh Thái Nguyên, đề xuất biện pháp phòng chống
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
• 1.2. Sơ lược quá trình nghiên cứu về thành phần loài sán dây ký sinh ở chó
• 1.3. Đặc điểm hình thái, cấu tạo chung của sán dây
• 1.4. Đặc điểm sinh học của sán dây T. hydatigena và ấu trùng C.
• 1.5. Kỹ thuật sinh học phân tử trong định danh sán dây và ấu trùng sán dây
• 1.6. Một số đặc điểm bệnh ấu trùng C. tenuicollis và bệnh sán dây T.
• 1.7. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước
• 1.7.1. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.7.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
• 1.8. Khái quát một số đặc điểm của tỉnh Thái Nguyên
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, vật liệu, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Vật liệu nghiên cứu
• 2.1.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Nội dung nghiên cứu
• 2.2.1. Đặc điểm hình thái, phân tử của ấu trùng C. tenuicollis và sán dây T.
• 2.2.2. Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ bệnh ấu trùng C. tenuicollis ở lợn và dê tại các huyện, thành thuộc tỉnh Thái Nguyên
• 2.2.3. Nghiên cứu bệnh ấu trùng C. tenuicollis trên lợn và bệnh sán dây T. hydatigena trên chó
• 2.2.4. Nghiên cứu sử dụng kháng nguyên chẩn đoán bệnh ấu trùng C.
• 2.2.5. Nghiên cứu và đề xuất biện pháp phòng chống bệnh do ấu trùng C. tenuicollis gây ra trên lợn và dê
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Phương pháp định danh sán dây T. hydatigena và ấu trùng C.
• 2.3.2. Phương pháp nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh ấu trùng C.
• 2.3.3. Phương pháp nghiên cứu bệnh ấu trùng C. tenuicollis trên lợn và bệnh sán dây T. hydatigena trên chó
• 2.3.4. Phương pháp thu kháng nguyên và sử dụng kháng nguyên chẩn đoán bệnh ấu trùng C.
• 2.3.5. Phương pháp nghiên cứu biện pháp phòng chống bệnh ấu trùng C. tenuicollis ở lợn và dê tại tỉnh Thái Nguyên
• 2.3.6. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Đặc điểm hình thái phân tử của ấu trùng C. tenuicollis thu thập ở lợn, dê và sán dây T. hydatigena thu thập ở chó nuôi tại tỉnh Thái Nguyên
• 3.2. Mô tả hình thái của ấu trùng C. tenuicollis và sán dây T. hydatigena thu thập tại Thái Nguyên
• 3.3. Thẩm định loài đối với ấu trùng C. tenuicollis và sán dây T. hydatigena bằng phân tích phân tử
• 3.4. Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ bệnh ấu trùng C. tenuicollis ở lợn và dê tại một số huyện, thành phố thuộc tỉnh Thái Nguyên
• 3.5. Tình hình nhiễm ấu trùng C. tenuicollis ở lợn và dê tại một số huyện, thành phố thuộc tỉnh Thái Nguyên. Xác định tương quan giữa tỷ lệ nhiễm sán dây T. hydatigena ở chó với tỷ lệ nhiễm ấu trùng C. tenuicollis ở lợn và dê
• 3.6. Nghiên cứu bệnh ấu trùng C. tenuicollis ở lợn và bệnh sán dây T.
• 3.7. Nghiên cứu bệnh ấu trùng C. tenuicollis trên lợn gây nhiễm
• 3.8. Nghiên cứu bệnh ấu trùng C. tenuicollis trên lợn ở ngoài thực địa
• 3.9. Nghiên cứu bệnh do sán dây T. hydatigena gây ra trên chó gây nhiễm
• 3.10. Nghiên cứu sử dụng kháng nguyên trong chẩn đoán bệnh ấu trùng C.
• 3.11. Một số chỉ tiêu đánh giá kháng nguyên dùng để chẩn đoán bệnh do ấu trùng C. tenuicollis gây ra ở lợn. Thử nghiệm kháng nguyên trong chẩn đoán bệnh ấu trùng C. tenuicollis ở lợn và dê trên thực địa
• 3.12. Nghiên cứu và đề xuất biện pháp phòng chống bệnh do ấu trùng C. tenuicollis gây ra
• 3.13. Nghiên cứu hiệu lực của một số thuốc tẩy sán dây T. hydatigena cho chó
• 3.14. Thử nghiệm thuốc diệt ấu trùng C. tenuicollis trên lợn
• 3.15. Đề xuất biện pháp phòng chống bệnh ấu trùng C. tenuicollis cho lợn và dê ở tỉnh Thái Nguyên
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• 1. Tài liệu tiếng Việt
• 2. Tài liệu tiếng Anh
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• PHỤ LỤC 1: MỘT SỐ HÌNH ẢNH CỦA ĐỀ TÀI
• PHỤ LỤC 2: TRÌNH TỰ GEN CỦA SÁN DÂY T. hydatigena VÀ ẤU TRÙNG C. tenuicollis TẠI THÁI NGUYÊN
• PHỤ LỤC 3: KẾT QUẢ XỬ LÝ THỐNG KÊ SỐ LIỆU CỦA ĐỀ TÀI

I. Nghiên cứu đặc điểm ấu trùng Cysticercus Tenuicollis

Nghiên cứu tập trung vào đặc điểm hình thái và sinh học của ấu trùng Cysticercus Tenuicollis ở lợn và dê tại Thái Nguyên. Kết quả cho thấy, ấu trùng ký sinh chủ yếu trên bề mặt các cơ quan trong xoang bụng, gây tổn thương nghiêm trọng. Đặc điểm hình thái được mô tả chi tiết, bao gồm kích thước, cấu trúc và vị trí ký sinh. Nghiên cứu cũng sử dụng phương pháp sinh học phân tử để xác định loài, đảm bảo độ chính xác cao.

1.1. Đặc điểm hình thái

Ấu trùng Cysticercus Tenuicollis có hình dạng bọc nước, kích thước không đồng đều, bám trên màng treo ruột, gan, lách và thận. Cấu trúc đầu sán được quan sát rõ ràng, với các móc bám đặc trưng. Điều này giúp phân biệt với các bọc nước bình thường trong quá trình giết mổ.

1.2. Phân tích sinh học phân tử

Phương pháp PCR và giải trình tự gen CO1 được sử dụng để xác định loài. Kết quả cho thấy sự tương đồng cao với Cysticercus Tenuicollis được công bố trước đây. Điều này khẳng định tính chính xác của nghiên cứu và mở ra hướng ứng dụng trong chẩn đoán bệnh.

II. Tình hình dịch tễ bệnh tại Thái Nguyên

Nghiên cứu đánh giá tình hình dịch tễ của bệnh do ấu trùng Cysticercus Tenuicollis gây ra ở lợn và dê tại Thái Nguyên. Kết quả cho thấy tỷ lệ nhiễm cao ở các huyện như Đại Từ, Phú Lương và Võ Nhai. Tỷ lệ nhiễm tăng theo tuổi và mùa vụ, phản ánh sự ảnh hưởng của điều kiện môi trường và thói quen chăn nuôi.

2.1. Tỷ lệ nhiễm theo địa phương

Tỷ lệ nhiễm cao nhất được ghi nhận ở huyện Đại Từ (35%), tiếp theo là Phú Lương (30%) và Võ Nhai (25%). Điều này liên quan đến việc nuôi chó thả rông và kiểm soát giết mổ kém.

2.2. Yếu tố ảnh hưởng

Tuổi và mùa vụ là hai yếu tố chính ảnh hưởng đến tỷ lệ nhiễm. Lợn và dê trên 1 tuổi có tỷ lệ nhiễm cao hơn do thời gian tiếp xúc với mầm bệnh lâu hơn. Mùa mưa cũng làm tăng nguy cơ nhiễm do điều kiện vệ sinh kém.

III. Biện pháp phòng chống hiệu quả

Nghiên cứu đề xuất các biện pháp phòng chống hiệu quả, bao gồm sử dụng thuốc tẩy sán, cải thiện vệ sinh chuồng trại và kiểm soát giết mổ. Kết quả thử nghiệm thuốc cho thấy hiệu quả cao trong việc diệt ấu trùng và giảm tỷ lệ nhiễm. Các biện pháp này phù hợp với điều kiện chăn nuôi tại Thái Nguyên và có thể áp dụng rộng rãi.

3.1. Sử dụng thuốc tẩy sán

Các loại thuốc như Praziquantel và Albendazole được thử nghiệm cho hiệu quả diệt ấu trùng lên đến 90%. Điều này giúp giảm thiểu thiệt hại do bệnh gây ra.

3.2. Cải thiện vệ sinh và kiểm soát giết mổ

Việc cải thiện vệ sinh chuồng trại và kiểm soát chặt chẽ quá trình giết mổ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm. Các biện pháp này cần được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng chăn nuôi.