Luận án tiến sĩ lâm nghiệp: Đa dạng thực vật và cấu trúc rừng tại rừng quốc gia Yên Tử, Quảng Ninh

• Tác giả: Phan Thanh Lâm
• Người hướng dẫn: PGS. Hoàng Văn Sâm
• Trường học: Trường Cao đẳng Nông Lâm Đông Bắc
• Chuyên ngành: Lâm nghiệp
• Đề tài: Nghiên cứu tính đa dạng thực vật và cấu trúc rừng tại Rừng Quốc gia Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Một số khái niệm có liên quan
• 1.2. Những nghiên cứu trên thế giới
• 1.3. Các nghiên cứu về thảm thực vật
• 1.4. Nghiên cứu về hệ thực vật
• 1.5. Nghiên cứu về cấu trúc rừng
• 1.6. Những nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.7. Nghiên cứu về thảm thực vật
• 1.8. Nghiên cứu về hệ thực vật
• 1.9. Nghiên cứu về cấu trúc rừng
• 1.10. Các nghiên cứu về Rừng Quốc gia Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh
• 1.11. Thảo luận và xác định vấn đề nghiên cứu của đề tài
• 1.12. Phân loại thảm thực vật rừng
• 1.13. Nghiên cứu về đa dạng loài
• 1.14. Phương pháp nghiên cứu
• 1.15. Định hướng nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN - KINH TẾ XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 2.1. Điều kiện tự nhiên
• 2.2. Vị trí địa lý
• 2.3. Địa chất, thổ nhưỡng
• 2.4. Tài nguyên thiên nhiên
• 2.5. Điều kiện kinh tế xã hội
• 2.6. Thực trạng phát triển kinh tế
• 2.7. Thực trạng cơ sở hạ tầng
• 2.8. Công tác quản lý ĐDSH tại Rừng Quốc gia Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh
• 2.9. Hệ thống tổ chức quản lý Rừng Quốc gia Yên Tử
• 2.10. Các chương trình, chính sách, dự án tại Rừng Quốc gia Yên Tử
• 2.11. Nhận xét chung
• 3. CHƯƠNG 3: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Nội dung nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp
• 3.4. Phương pháp chuyên gia
• 3.5. Phương pháp điều tra thực địa
• 3.6. Phương pháp xử lý số liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Tính đa dạng hệ thực vật Rừng Quốc gia Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh
• 4.2. Đa dạng mức độ ngành
• 4.3. Chỉ số đa dạng của các taxon thực vật
• 4.4. Đa dạng bậc dưới ngành
• 4.5. Đa dạng về dạng sống
• 4.6. Đa dạng về giá trị của hệ thực vật
• 4.7. Đa dạng thảm thực vật tại rừng Quốc gia Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh
• 4.8. Đa dạng thảm thực vật và đặc điểm cấu trúc thảm thực vật Yên Tử
• 4.9. Kiểu rừng kín lá rộng thường xanh mưa ẩm nhiệt đới
• 4.10. Kiểu rừng kín hỗn giao cây lá rộng, lá kim ẩm á nhiệt đới núi thấp (Rkh)
• 4.11. Sự khác nhau về đa dạng sinh học giữa các kiểu thảm thực vật
• 4.12. Sự biến đổi về thành phần loài thực vật theo đai cao
• 4.13. Đặc điểm phân bố số cây theo đường kính (N/D1.3) và số cây theo chiều cao (N/Hvn)
• 4.14. Đặc điểm tái sinh tự nhiên ở các kiểu thảm thực vật tại Rừng Quốc gia Yên Tử
• 4.15. Chất lượng và nguồn gốc cây tái sinh
• 4.16. Phân bố cây tái sinh theo cấp chiều cao
• 4.17. Chỉ số đa dạng tầng cây tái sinh của các kiểu thảm thực vật
• 4.18. Các yếu tố ảnh hưởng tới đa dạng sinh học tại Rừng quốc gia Yên Tử
• 4.19. Công tác quản lý, bảo tồn ĐDSH
• 4.20. Hoạt động của người dân bản địa
• 4.21. Hoạt động của khách tham quan, du lịch
• 4.22. Tổng hợp các mối đe dọa đến thảm thực vật và hệ thực vật Yên Tử
• 4.23. Đề xuất một số giải pháp bảo tồn và phát triển tài nguyên thực vật tại Rừng Quốc gia Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đa dạng thực vật

Nghiên cứu về đa dạng thực vật tại Rừng Quốc gia Yên Tử, Quảng Ninh đã xác định được sự phong phú của hệ thực vật với 987 loài thuộc 588 chi và 174 họ. Các loài thực vật này phân bố đa dạng theo các đai cao, phản ánh sự thích nghi với điều kiện môi trường khác nhau. Nghiên cứu cũng bổ sung 02 loài mới cho hệ thực vật Việt Nam và 03 họ, 24 chi, 98 loài mới cho khu vực Yên Tử. Điều này khẳng định giá trị biodiversity của khu vực này.

1.1. Phân loại thảm thực vật

Nghiên cứu đã phân loại thảm thực vật tại Rừng Quốc gia Yên Tử thành các kiểu rừng khác nhau, bao gồm rừng kín lá rộng thường xanh mưa ẩm nhiệt đới và rừng kín hỗn giao cây lá rộng, lá kim ẩm á nhiệt đới núi thấp. Sự đa dạng của thảm thực vật phản ánh sự phức tạp của hệ sinh thái rừng và các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự phân bố loài.

1.2. Đặc điểm sinh học

Các loài thực vật tại Yên Tử có đặc điểm sinh học đa dạng, từ dạng sống đến giá trị sử dụng. Nghiên cứu đã chỉ ra sự phân bố của các loài theo đai cao, với sự biến đổi rõ rệt về thành phần loài và mật độ cây tái sinh. Điều này cho thấy sự nhạy cảm của hệ thực vật với các yếu tố môi trường và tác động của con người.

II. Cấu trúc rừng

Nghiên cứu về cấu trúc rừng tại Rừng Quốc gia Yên Tử đã xác định các đặc điểm về mật độ cây, phân bố đường kính và chiều cao của cây. Kết quả cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa các kiểu thảm thực vật, phản ánh sự đa dạng trong forest structure và quá trình tái sinh tự nhiên. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe của hệ sinh thái rừng và đề xuất các biện pháp quản lý rừng hiệu quả.

2.1. Tái sinh tự nhiên

Nghiên cứu đã phân tích đặc điểm tái sinh tự nhiên tại Rừng Quốc gia Yên Tử, bao gồm tổ thành và mật độ cây tái sinh. Kết quả cho thấy sự biến đổi về chất lượng và nguồn gốc cây tái sinh giữa các kiểu thảm thực vật, phản ánh sự ảnh hưởng của các yếu tố môi trường và tác động của con người.

2.2. Phân bố cây theo đai cao

Sự phân bố số cây theo đường kính và chiều cao đã được nghiên cứu chi tiết, cho thấy sự biến đổi rõ rệt theo đai cao. Điều này phản ánh sự thích nghi của các loài thực vật với điều kiện môi trường khác nhau và là cơ sở để đánh giá tác động môi trường đến forest structure.

III. Bảo tồn đa dạng sinh học

Nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp bảo tồn đa dạng sinh học tại Rừng Quốc gia Yên Tử, tập trung vào việc quản lý và phát triển bền vững tài nguyên thực vật. Các giải pháp bao gồm tăng cường công tác quản lý rừng, hạn chế tác động của du lịch và khai thác lâm sản, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của biodiversity.

3.1. Quản lý rừng bền vững

Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các biện pháp quản lý rừng bền vững, bao gồm giám sát chặt chẽ các hoạt động khai thác và du lịch. Điều này giúp giảm thiểu tác động môi trường và bảo vệ hệ sinh thái rừng một cách hiệu quả.

3.2. Giáo dục cộng đồng

Nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của đa dạng sinh học và bảo tồn đa dạng sinh học là một trong những giải pháp quan trọng. Nghiên cứu đề xuất các chương trình giáo dục và truyền thông để thúc đẩy sự tham gia của người dân địa phương trong công tác bảo tồn.