Luận án tiến sĩ về chọn giống lúa nàng tét chịu mặn cho 03 huyện ven biển tỉnh Tiền Giang

• Tác giả: Trần Thị Thanh Thúy
• Người hướng dẫn: PGS. Võ Công Thành
• Trường học: Trường Đại học Cần Thơ
• Chuyên ngành: Khoa học cây trồng
• Đề tài: Nghiên cứu chọn giống lúa nàng tét chịu mặn cho vùng ven biển Tiền Giang
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Cần Thơ

• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• ABSTRACT
• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Khái quát về đất mặn và ảnh hưởng của mặn đối với cây trồng
• 1.2. Cơ chế phản ứng của thực vật với điều kiện stress mặn
• 1.3. Ảnh hưởng của mặn đến sự sinh trưởng của cây lúa và sự thích nghi của cây lúa đối với điều kiện mặn
• 1.4. Một số kết quả nghiên cứu về thanh lọc giống lúa chống chịu mặn giai đoạn mạ
• 1.5. Một số đặc tính nông sinh học của cây lúa
• 1.6. Một số đặc tính về chất lượng của hạt gạo
• 1.7. Ứng dụng đột biến trong chọn tạo giống
• 1.8. Một số nghiên cứu chọn tạo giống cây trồng đột biến bằng sốc nhiệt
• 1.9. Cơ sở lý thuyết chọn lọc đến thế hệ M5/F5 và một số kết quả nghiên cứu xử lý đột biến trên lúa và chọn lọc thế hệ M1 đến M5 thành công
• 1.10. Sử dụng dấu phân tử SSR và kỹ thuật điện di SDS – PAGE trong chọn giống lúa chịu mặn và chất lượng
• 2. CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM VÙNG NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đặc điểm tự nhiên của tỉnh Tiền Giang
• 2.2. Thực trạng diện tích, sản lượng lúa gạo tại Tiền Giang
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Vật liệu nghiên cứu
• 3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.3.1. Nội dung 1: Chọn cá thể/dòng lúa mới từ vật liệu sau xử lý đột biến bằng phương pháp xử lý nhiệt độ gây sốc nhiệt và chọn dòng phân ly từ thế hệ M1 đến M4
• 3.3.2. Nội dung 2: Đánh giá, chọn dòng lúa NTĐB ưu tú ở thế hệ M5 (vụ thuận, tháng 8 – 12/2019)
• 3.3.3. Nội dung 3: Đánh giá sự sinh trưởng, năng suất của các dòng lúa NTĐB ưu tú thế hệ M5 trong điều kiện thí nghiệm chậu trong nhà lưới trên 2 nhóm đất nhiễm mặn khác nhau của tỉnh Tiền Giang
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.5. Phương pháp xử lý số liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Kết quả chọn cá thể/dòng lúa mới từ thế hệ M1 đến M4
• 4.2. Kết quả đánh giá, chọn dòng triển vọng ở thế hệ M5
• 4.2.1. Kết quả thanh lọc mặn trong dung dịch dinh dưỡng Yoshida của 7 dòng lúa NTĐB thế hệ M5
• 4.2.2. Kết quả kiểm tra gen chống chịu mặn các dòng lúa NTĐB thế hệ M5 bằng dấu phân tử
• 4.2.3. Kết quả đánh giá sự sinh trưởng, năng suất và chất lượng của các dòng lúa NTĐB thế hệ M5 (vụ thuận, tháng 8-12/2019)
• 4.3. Sự sinh trưởng, năng suất của các dòng lúa NTĐB triển vọng thế hệ M5 trên 2 nhóm đất nhiễm mặn khác nhau tại Tiền Giang
• 4.3.1. Diễn biến độ chua (pH) và độ mặn (EC) dung dịch đất trong quá trình thực hiện thí nghiệm
• 4.3.2. Tỷ lệ sống sót (%)
• 4.3.3. Chỉ tiêu nông học
• 4.3.4. Thành phần năng suất và năng suất
• 4.3.5. Na+, K+ hấp thu và tỷ lệ Na/K trong thân lúa
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu

Nghiên cứu chọn giống lúa nàng tét chịu mặn cho vùng ven biển Tiền Giang là một công trình quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu và tình trạng đất mặn gia tăng. Việc phát triển giống lúa có khả năng chịu mặn không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn đảm bảo an ninh lương thực cho khu vực này. Giống lúa nàng tét được lựa chọn vì khả năng thích nghi tốt với điều kiện môi trường khắc nghiệt. Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá khả năng chịu mặn của các dòng lúa qua các thế hệ, từ M1 đến M5, nhằm tìm ra những dòng giống có tiềm năng cao nhất.

1.1 Tình hình nghiên cứu

Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là ở các vùng ven biển như Tiền Giang. Việc chọn giống lúa có khả năng chịu mặn là một trong những giải pháp hiệu quả để ứng phó với tình trạng này. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng lúa có thể thích nghi với đất mặn thông qua các cơ chế sinh lý và di truyền. Do đó, việc nghiên cứu và phát triển giống lúa nàng tét chịu mặn là cần thiết để đảm bảo sản xuất nông nghiệp bền vững.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện thông qua các phương pháp chọn lọc và đánh giá dòng lúa. Các cá thể lúa được xử lý đột biến bằng phương pháp sốc nhiệt, sau đó được trồng và theo dõi qua các thế hệ. Kỹ thuật SDS-PAGE được sử dụng để phân tích chất lượng hạt và đánh giá khả năng chịu mặn của các dòng lúa. Các chỉ tiêu nông học như năng suất, chiều cao cây, và tỷ lệ Na/K trong thân lúa cũng được ghi nhận để đánh giá khả năng thích nghi của giống lúa trong điều kiện đất mặn.

2.1 Vật liệu nghiên cứu

Vật liệu nghiên cứu bao gồm các dòng lúa nàng tét và các giống lúa đối chứng như IR28 và Pokkali. Các dòng lúa này được chọn lọc từ các thế hệ M1 đến M5, với mục tiêu tìm ra những dòng có khả năng chịu mặn tốt nhất. Các chỉ tiêu sinh trưởng và phát triển của lúa được theo dõi trong điều kiện thí nghiệm tại nhà lưới, nơi có thể kiểm soát được các yếu tố môi trường như độ mặn và pH của đất.

III. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy hai dòng lúa nàng tét (NTĐB 4-18-2-2-6 và NTĐB 4-18-2-2-12) có khả năng chịu mặn từ 12 – 14‰, với năng suất cao và chất lượng tốt. Các dòng này không chỉ có thời gian sinh trưởng ngắn mà còn có hàm lượng amylose thấp, phù hợp với yêu cầu thị trường. Việc phát triển các dòng lúa này không chỉ giúp tăng năng suất mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững cho nông nghiệp ven biển Tiền Giang.

3.1 Đánh giá khả năng chịu mặn

Đánh giá khả năng chịu mặn của các dòng lúa cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa các dòng. Các dòng lúa nàng tét cho thấy khả năng sinh trưởng tốt hơn trong điều kiện đất mặn so với các giống đối chứng. Điều này cho thấy tiềm năng của giống lúa này trong việc phát triển nông nghiệp bền vững tại các vùng ven biển. Kết quả này cũng mở ra hướng đi mới cho việc nghiên cứu và phát triển giống lúa chịu mặn trong tương lai.

IV. Kết luận

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng giống lúa nàng tét có khả năng chịu mặn tốt và phù hợp với điều kiện canh tác tại vùng ven biển Tiền Giang. Việc phát triển và nhân rộng các dòng lúa này sẽ góp phần quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực và phát triển bền vững cho khu vực. Cần tiếp tục nghiên cứu và thử nghiệm ngoài đồng để đánh giá tính thích nghi và năng suất của các dòng lúa này trong điều kiện thực tế.

4.1 Đề xuất

Đề xuất tiếp tục nghiên cứu và phát triển các dòng lúa chịu mặn nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất nông nghiệp trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Cần có các chương trình hỗ trợ nông dân trong việc áp dụng các giống lúa mới, đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền về lợi ích của việc sử dụng giống lúa chịu mặn trong sản xuất nông nghiệp.