Luận án tiến sĩ về nghiên cứu chọn tạo giống dưa chuột Cucumis sativus lai F1 phục vụ ăn tươi tại vùng đồng bằng sông Hồng

• Tác giả: Trần Tố Tâm
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Thị Minh Hằng
• Trường học: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Di truyền và chọn giống cây trồng
• Đề tài: Luận án tiến sĩ về nghiên cứu chọn tạo giống dưa chuột Cucumis sativus lai F1 phục vụ ăn tươi tại vùng đồng bằng sông Hồng
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỤC LỤC
• 1.1. Trang
• 1.2. Lời cam đoan
• 1.3. Mục lục
• 1.4. Danh mục chữ viết tắt
• 1.5. Danh mục bảng
• 1.6. Danh mục hình
• 1.7. Trích yếu luận án
• 1.8. Thesis abstract
• 2. Tính cấp thiết của đề tài
• 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
• 4. Phạm vi nghiên cứu
• 5. Những đóng góp mới của đề tài
• 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 6.1. Ý nghĩa khoa học
• 6.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 7. Tổng quan tài liệu
• 7.1. Nguồn gốc, phân bố, phân loại thực vật và đặc điểm di truyền cây dưa chuột
• 7.1.1. Nguồn gốc và phân bố cây dưa chuột
• 7.1.2. Phân loại thực vật học cây dưa chuột
• 7.1.3. Đặc điểm di truyền cây dưa chuột
• 7.2. Tình hình nghiên cứu về chọn tạo giống dưa chuột ưu thế lai
• 7.2.1. Tình hình nghiên cứu về chọn tạo giống dưa chuột ưu thế lai trên thế giới
• 7.2.2. Tình hình nghiên cứu về chọn tạo giống dưa chuột ưu thế lai ở Việt Nam
• 7.3. Tình hình nghiên cứu về kỹ thuật sản xuất hạt dưa chuột lai F1
• 7.3.1. Tình hình nghiên cứu kỹ thuật sản xuất hạt dưa chuột lai F1 trên thế giới
• 7.3.2. Tình hình nghiên cứu kỹ thuật sản xuất hạt dưa chuột lai F1 ở Việt Nam
• 7.4. Tình hình nghiên cứu kỹ thuật sản xuất dưa chuột thương phẩm
• 7.4.1. Tình hình nghiên cứu kỹ thuật sản xuất dưa chuột thương phẩm trên thế giới
• 7.4.2. Tình hình nghiên cứu kỹ thuật sản xuất dưa chuột thương phẩm ở Việt Nam
• 8. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu
• 8.1. Địa điểm nghiên cứu
• 8.2. Thời gian nghiên cứu
• 8.3. Vật liệu nghiên cứu
• 8.4. Nội dung nghiên cứu
• 8.5. Phương pháp nghiên cứu
• 8.5.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm
• 8.5.2. Các chỉ tiêu theo dõi
• 8.5.3. Phương pháp phân tích một số chỉ tiêu sinh hóa
• 8.5.4. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
• 8.6. Kỹ thuật trồng trọt
• 9. Kết quả và thảo luận
• 9.1. Đánh giá các dòng dưa chuột tự phối đời I4-I6
• 9.1.1. Đánh giá mức độ phân ly của các dòng qua các thế hệ từ I4-I6
• 9.1.2. Nghiên cứu chọn lọc và đánh giá các dòng dưa chuột thế hệ I6
• 9.2. Đánh giá khả năng kết hợp của các dòng dưa chuột mới tạo ra
• 9.2.1. Lai tạo và tuyển chọn các tổ hợp lai mới có triển vọng
• 9.2.2. So sánh các tổ hợp lai
• 9.2.3. Khảo nghiệm sản xuất tổ hợp lai có triển vọng
• 9.3. Nghiên cứu xây dựng quy trình sản xuất hạt lai cho tổ hợp lai dưa chuột tuyển chọn
• 9.3.1. Nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ trồng đến năng suất, chất lượng hạt lai
• 9.3.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của liều lượng phân lân và kali đến năng suất và chất lượng hạt lai
• 9.3.3. Ảnh hưởng của tỷ lệ hàng bố/mẹ đến năng suất và chất lượng hạt lai
• 9.3.4. Nghiên cứu ảnh hưởng của nồng độ ethrel đến ra hoa cái của dòng bố
• 9.3.5. Nghiên cứu ảnh hưởng của nồng độ GA3 đến khả năng ra hoa đực của dòng mẹ
• 9.4. Nghiên cứu hoàn thiện quy trình thâm canh giống dưa chuột lai F1
• 9.4.1. Nghiên cứu ảnh hưởng của khoảng cách (mật độ) trồng đến năng suất và chất lượng giống lai F1
• 9.4.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của liều lượng phân bón đến sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng dưa chuột THL9
• 10. Kết luận và kiến nghị
• Danh mục công trình khoa học công bố có liên quan đến luận án
• Tài liệu tham khảo

I. Giới thiệu

Nghiên cứu chọn tạo giống dưa chuột F1 phục vụ tiêu thụ tươi tại đồng bằng sông Hồng đã chỉ ra tầm quan trọng của việc cải thiện giống cây trồng trong nông nghiệp. Dưa chuột (Cucumis sativus L.) là một trong những loại rau quả phổ biến, có giá trị dinh dưỡng cao và được tiêu thụ rộng rãi. Đề tài này không chỉ tập trung vào việc phát triển giống dưa chuột mới mà còn hướng tới việc nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Việc chọn tạo giống không chỉ giúp tăng năng suất mà còn cải thiện khả năng chống chịu bệnh tật, từ đó đảm bảo nguồn cung ổn định cho thị trường. Theo nghiên cứu, việc lai tạo giống dưa chuột F1 có thể mang lại nhiều ưu điểm vượt trội như năng suất cao, chất lượng quả tốt và khả năng sinh trưởng mạnh mẽ.

II. Tình hình nghiên cứu về chọn tạo giống dưa chuột

Tình hình nghiên cứu về chọn tạo giống dưa chuột ưu thế lai trên thế giới và tại Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng việc lai tạo giữa các giống dưa chuột có thể tạo ra các giống mới với đặc tính vượt trội. Cụ thể, các giống dưa chuột lai F1 đã được chứng minh là có khả năng sinh trưởng tốt hơn, năng suất cao hơn và chất lượng quả tốt hơn so với các giống truyền thống. Tại Việt Nam, các nghiên cứu về giống dưa chuột F1 đã được thực hiện tại nhiều địa phương, đặc biệt là tại đồng bằng sông Hồng, nơi có điều kiện khí hậu thuận lợi cho sự phát triển của cây dưa chuột. Các giống dưa chuột mới không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước mà còn có khả năng xuất khẩu ra thị trường quốc tế.

III. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu được áp dụng trong đề tài này bao gồm việc đánh giá mức độ phân ly của các dòng dưa chuột tự phối từ thế hệ I4 - I6. Các thí nghiệm được bố trí theo kiểu khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh (RCBD), mỗi dòng được trồng trong một ô thí nghiệm với số lượng cây nhất định. Đánh giá khả năng kết hợp chung (GCA) và khả năng kết hợp riêng (SCA) cũng được thực hiện để xác định các tổ hợp lai có tiềm năng. Phương pháp kỹ thuật trồng dưa chuột cũng được nghiên cứu nhằm tối ưu hóa năng suất và chất lượng sản phẩm. Các chỉ tiêu sinh hóa và năng suất cũng được theo dõi chặt chẽ trong quá trình nghiên cứu.

IV. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các dòng dưa chuột F1 mới được chọn tạo có năng suất vượt trội so với các giống đối chứng. Cụ thể, tổ hợp lai THL9 đã đạt năng suất cao nhất với 50,6 tấn/ha trong vụ xuân hè và 48,4 tấn/ha trong vụ thu đông. Bên cạnh đó, chất lượng quả của các giống này cũng được đánh giá cao, đáp ứng tiêu chuẩn cho tiêu thụ tươi. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật như bón phân hợp lý và điều chỉnh mật độ trồng có ảnh hưởng tích cực đến năng suất và chất lượng dưa chuột. Các kết quả này không chỉ có giá trị trong nghiên cứu khoa học mà còn có ứng dụng thực tiễn cao trong sản xuất nông nghiệp.

V. Kết luận và kiến nghị

Nghiên cứu chọn tạo giống dưa chuột F1 phục vụ tiêu thụ tươi tại đồng bằng sông Hồng đã đạt được những kết quả khả quan. Việc phát triển các giống dưa chuột mới không chỉ nâng cao năng suất mà còn cải thiện chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Đề nghị cần tiếp tục mở rộng nghiên cứu về các giống dưa chuột khác, cũng như áp dụng các công nghệ mới trong sản xuất để nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông dân. Đồng thời, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng trong việc chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực cho ngành nông nghiệp.