Luận án tiến sĩ: Phân tích cấu trúc hóa học và tác dụng bảo vệ gan của hai loài bàn tay ma

• Tác giả: Bùi Văn Trung
• Người hướng dẫn: GS. Phạm Hùng Việt
• Trường học: Học viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam
• Chuyên ngành: Hóa phân tích
• Đề tài: Nghiên Cứu Cấu Trúc Hóa Học Và Tác Dụng Bảo Vệ Gan Của Hai Loài Bàn Tay Ma
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ hóa học
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Tổng quan về bài thuốc Bàn tay ma
• 1.2. Tổng quan về hai loài dược liệu H. Chi Heliciopsis Sleum
• 1.3. Loài Bàn tay ma trắng - Heliciopsis terminalis (Kurz) Sleumer
• 1.4. Loài Bàn tay ma đen - Heliciopsis lobata (Merr.) Sleumer
• 1.5. So sánh hai loài Bàn tay ma qua các nghiên cứu đã công bố
• 1.6. Tri thức sử dụng cây thuốc Bàn tay ma
• 1.7. Mặt sá phương pháp đánh giá tác dụng bảo vệ gan
• 1.7.1. Đánh giá tác dụng bảo vệ tả bào gan trên mô hình in vitro
• 1.7.2. Đánh giá tác dụng bảo vệ gan trên mô hình in vivo
• 1.7.3. Phương hướng áp dụng các mô hình bảo vệ gan trong luận án
• 1.8. Chất đánh dấu của dược liệu và phương pháp xác định
• 1.8.1. Chất đánh dấu của dược liệu và đăng đăng
• 1.8.2. Phương pháp xác định chất đánh dấu của dược liệu
• 1.8.3. Phương pháp xác định chất đánh dấu có tác dụng bảo vệ gan trong dược liệu Bàn tay ma
• 1.9. Tóm tắt các vấn đề về tài luận án cần giải quyết
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Phương pháp nghiên cứu
• 2.1.1. Áp dụng các phương pháp phân tích hóa lý hiện đại để phân tích cấu trúc mặt sá thành phần hóa học của hai loài Bàn tay ma
• 2.1.2. Đánh giá tác dụng bảo vệ gan của hai loài Bàn tay ma
• 2.1.3. Xây dựng quy trình đánh tính và đánh lượng chất đánh dấu có tác dụng bảo vệ gan của hai loài Bàn tay ma
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Cấu trúc của mặt sá thành phần hóa học được phân lập từ dược liệu Bàn tay ma trắng và dược liệu Bàn tay ma đen
• 3.1.1. Phân tích xác định cấu trúc mặt sá thành phần hóa học từ loài Bàn tay ma trắng (H. terminalis)
• 3.1.2. Phân tích xác định cấu trúc mặt sá thành phần hóa học từ loài Bàn tay ma đen (H. lobata)
• 3.2. Tác dụng bảo vệ gan của hai loài dược liệu Bàn tay ma
• 3.2.1. Tác dụng bảo vệ gan của hai loài Bàn tay ma trên mô hình in vivo
• 3.2.2. Tác dụng bảo vệ tả bào gan của các hợp chất phân lập từ loài Bàn tay ma trắng (H. terminalis) và loài Bàn tay ma đen (H. lobata)
• 3.3. Mặt sá tác dụng liên quan ẩn khả năng bảo vệ gan của hợp chất 3,5-Dimethoxy-4-hydroxy-1-β-D-glucopyranoside
• 3.4. Đánh giá đặc tính của dược liệu Bàn tay ma đen
• 3.5. Xây dựng quy trình đánh tính và đánh lượng hợp chất 3,5-dimethoxy-4-hydroxy-1-β-D-glucopyranoside trong dược liệu Bàn tay ma
• 3.5.1. Xác định chất đánh dấu có tác dụng bảo vệ gan từ dược liệu Bàn tay ma đen
• 3.5.2. Xây dựng qui trình đánh tính 3,5-dimethoxy-4-hydroxy-1-β-D-glucopyranoside trong dược liệu Bàn tay ma
• 3.5.3. Xây dựng qui trình đánh lượng 3,5-dimethoxy-4-hydroxy-1-β-D-glucopyranoside trong dược liệu Bàn tay ma
• 3.5.4. Quy trình đánh tính và đánh lượng 3,5-dimethoxy-4-hydroxy-1-β-D-glucopyranoside trong dược liệu Bàn tay ma
• 3.5.5. Số báo xác định hàm lượng 3,5-dimethoxy-4-hydroxy-1-β-D-glucopyranoside trong mẫu HL11 đã tinh chất
• 3.5.6. Thẩm định quy trình đánh tính và đánh lượng 3,5-dimethoxy-4-hydroxy-1-β-D-glucopyranoside trong dược liệu Bàn tay ma
• 3.5.7. Đánh lượng 3,5-dimethoxy-4-hydroxy-1-β-D-glucopyranoside trong cao chiết nước dược liệu Bàn tay ma đen
• 3.6. Kết luận và kiến nghị
• DANH MỤC CÔNG BẢN LIÊN QUAN ĐÀN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH

I. Giới thiệu

Bài nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích cấu trúc hóa học và đánh giá tác dụng bảo vệ gan của hai loài bàn tay ma: Heliciopsis terminalis và Heliciopsis lobata. Hai loài này được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền tại Việt Nam để điều trị các bệnh liên quan đến gan. Mặc dù có nhiều nghiên cứu về các loại thảo dược khác, nhưng nghiên cứu về tác dụng của thực vật này vẫn còn hạn chế. Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định các thành phần hóa học và đánh giá tác dụng sinh học của chúng đối với gan.

1.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu

Nghiên cứu này không chỉ giúp làm rõ cấu trúc hóa học của hai loài bàn tay ma, mà còn cung cấp thông tin quan trọng về tác dụng sinh học của chúng. Việc xác định các hợp chất có khả năng bảo vệ gan có thể mở ra hướng đi mới trong việc phát triển các loại thuốc từ thiên nhiên. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh ngày càng nhiều người mắc các bệnh về gan do lối sống không lành mạnh.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện thông qua các phương pháp phân tích hóa lý hiện đại để xác định thành phần hóa học của hai loài bàn tay ma. Các mẫu được thu thập từ vùng Tây Bắc Việt Nam và được xử lý để chiết xuất các hợp chất. Sau đó, các hợp chất này được phân tích bằng các kỹ thuật như NMR, HPLC và MS để xác định cấu trúc. Đánh giá tác dụng bảo vệ gan được thực hiện trên các mô hình in vitro và in vivo, sử dụng các chỉ số sinh học như ALT, AST và TBARs.

2.1. Quy trình chiết xuất và phân tích

Quy trình chiết xuất được thực hiện bằng cách sử dụng dung môi phù hợp để thu được các hợp chất có hoạt tính sinh học. Sau khi chiết xuất, các mẫu được phân tích bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) để xác định hàm lượng các hợp chất chính. Kỹ thuật NMR được sử dụng để xác định cấu trúc hóa học của các hợp chất, từ đó giúp hiểu rõ hơn về tác dụng của thực vật này đối với gan.

III. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy hai loài bàn tay ma chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học, trong đó có các glycosid và flavonoid. Các thử nghiệm trên mô hình in vitro cho thấy các hợp chất này có khả năng làm giảm tổn thương tế bào gan do các tác nhân gây hại. Đặc biệt, hợp chất 3,5-Dimethoxy-4-hydroxy-1-β-D-glucopyranoside cho thấy tác dụng bảo vệ gan rõ rệt, làm giảm nồng độ enzyme gan ALT và AST trong máu.

3.1. Đánh giá tác dụng bảo vệ gan

Các kết quả từ mô hình in vivo cho thấy rằng việc sử dụng cao chiết từ hai loài bàn tay ma có thể cải thiện tình trạng gan của chuột thí nghiệm. Các chỉ số sinh học cho thấy sự giảm đáng kể của các enzyme gan, cho thấy khả năng bảo vệ gan của các hợp chất chiết xuất từ hai loài này. Điều này mở ra triển vọng cho việc phát triển các sản phẩm từ thiên nhiên có tác dụng bảo vệ gan.

IV. Kết luận

Nghiên cứu đã xác định được cấu trúc hóa học và tác dụng bảo vệ gan của hai loài bàn tay ma. Các hợp chất có trong hai loài này không chỉ có giá trị trong y học cổ truyền mà còn có tiềm năng trong việc phát triển các sản phẩm bảo vệ gan. Kết quả nghiên cứu này cần được tiếp tục khai thác để phát triển các ứng dụng thực tiễn trong y học.

4.1. Hướng nghiên cứu tiếp theo

Cần thực hiện thêm các nghiên cứu lâm sàng để xác định hiệu quả và độ an toàn của các hợp chất chiết xuất từ hai loài bàn tay ma trên người. Ngoài ra, việc nghiên cứu sâu hơn về cơ chế tác động của các hợp chất này đối với gan cũng là một hướng đi quan trọng trong tương lai.