Nghiên Cứu Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Hành Vi Quản Trị Lợi Nhuận Trên Báo Cáo Tài Chính Của Các Công Ty Niêm Yết Thuộc Nhóm Ngành Xây Dựng Tại Việt Nam

• Tác giả: Lê Thị Phương Trinh
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Phúc Sinh
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Tp. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Nghiên Cứu Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Hành Vi Quản Trị Lợi Nhuận Trong Ngành Xây Dựng Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ Kinh Tế
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY
• 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 1.2. Nghiên cứu về mô hình đo lường hành vi QTLN
• 1.3. Nghiên cứu về động cơ dẫn đến hành vi QTLN
• 1.4. Nghiên cứu về kỹ thuật QTLN
• 1.5. Nghiên cứu về các nhân tố đặc điểm của công ty ảnh hưởng đến hành vi QTLN
• 1.6. Nghiên cứu về hành vi QTLN theo từng nhóm ngành
• 1.7. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.8. Nhận xét và xác định khoản trống nghiên cứu
• 1.8.1. Nhận xét chung
• 1.8.2. Xác định khe hổng nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Các vấn đề cơ bản về QTLN
• 2.2. Khái niệm về QTLN
• 2.3. Phân loại hành vi QTLN
• 2.4. Cơ sở của hành vi QTLN – cơ sở dồn tích
• 2.5. Động cơ dẫn đến hành vi QTLN
• 2.6. Các kỹ thuật để QTLN
• 2.7. Các lý thuyết nền tảng được vận dụng để nghiên cứu hành vi QTLN doanh nghiệp
• 2.7.1. Lý thuyết ủy nhiệm
• 2.8. Một số mô hình đo lường hành vi QTLN của doanh nghiệp
• 2.8.1. Mô hình Healy (1985)
• 2.8.2. Mô hình DeAngelo (1986)
• 2.8.3. Mô hình Jones (1991)
• 2.8.4. Mô hình Modified Jones (1995)
• 2.8.5. Mô hình Kothari, Leone and Wasley (2005)
• 2.8.6. Mô hình đo lường hành vi QTLN được lựa chọn áp dụng
• 2.9. Phát triển các giả thuyết nghiên cứu
• 2.9.1. Quy mô công ty
• 2.9.2. Thời gian niêm yết của công ty
• 2.9.3. Đòn bẩy tài chính
• 2.9.4. Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập
• 2.9.5. Chất lượng kiểm toán
• 2.9.6. Quyền sở hữu của cổ đông lớn
• 2.9.7. Tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3. Mô hình hồi quy
• 3.4. Mô hình đo lường hành vi QTLN theo Kothari, Leone and Wasley (2005) – Mô hình hồi quy giai đoạn 1
• 3.5. Mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi QTLN trên cơ sở dồn tích – Mô hình hồi quy giai đoạn 2
• 3.6. Chọn mẫu và thu thập dữ liệu
• 3.7. Thu thập dữ liệu
• 3.8. Phương pháp phân tích dữ liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Kết quả nghiên cứu giai đoạn 1
• 4.2. Kết quả nghiên cứu giai đoạn 2
• 4.3. Thống kê mô tả
• 4.4. Phân tích tương quan
• 4.5. Phân tích hồi quy
• 4.6. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 5. CHƯƠNG 5: KIẾN NGHỊ VÀ HÀM Ý QUẢN LÝ
• 5.1. Đối với cơ quan nhà nước
• 5.2. Đối với công ty kiểm toán độc lập
• 5.3. Đối với công ty cổ phần niêm yết
• 5.4. Đối với nhà đầu tư
• 5.5. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Quản Trị Lợi Nhuận Ngành Xây Dựng

Nghiên cứu về Quản Trị Lợi Nhuận (QTLN) trong ngành xây dựng Việt Nam ngày càng trở nên quan trọng. Sự phức tạp của các dự án xây dựng, cùng với các quy định kế toán, tạo điều kiện cho các nhà quản lý điều chỉnh báo cáo tài chính. Điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư và gây ra những hệ lụy tiêu cực cho thị trường. Việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi quản trị này là vô cùng cần thiết. Theo một nghiên cứu của Bộ Xây dựng, thông tin tài chính của các công ty xây dựng ngày càng công khai và số lượng công ty xây dựng niêm yết trên thị trường chứng khoán ngày càng tăng.Tuy nhiên, theo số liệu từ Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE) cũng cho thấy, số lượng công ty ngành xây dựng báo lỗ cho năm tài chính 2018 là 51 công ty. Do vậy, cần có những nghiên cứu sâu rộng hơn để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận.

1.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu hành vi quản trị

Nghiên cứu hành vi quản trị mang ý nghĩa quan trọng đối với các nhà đầu tư, nhà quản lý và các cơ quan quản lý nhà nước. Việc hiểu rõ các động cơ và kỹ thuật QTLN giúp đánh giá chính xác hơn tình hình tài chính của doanh nghiệp. Điều này góp phần nâng cao tính minh bạch của thị trường và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Sự thiếu minh bạch này có thể làm sai lệch thông tin trên báo cáo tài chính, ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường chứng khoán. Từ đó gây cản trở sự phát triển của thị trường chứng khoán.

1.2. Vai trò của ngành xây dựng Việt Nam trong nền kinh tế

Ngành xây dựng Việt Nam đóng vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế, tạo ra nhiều việc làm và thúc đẩy các ngành công nghiệp liên quan. Tuy nhiên, ngành này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro và biến động, tạo áp lực cho các doanh nghiệp phải tìm cách duy trì lợi nhuận, đôi khi thông qua điều chỉnh lợi nhuận.

II. Vấn Đề Gian Lận Kế Toán và Thách Thức Quản Trị Lợi Nhuận

Các vụ gian lận kế toán gần đây đã làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch và trung thực của báo cáo tài chính. Các công ty có thể sử dụng nhiều thủ thuật để điều chỉnh lợi nhuận, từ việc thay đổi chính sách kế toán đến việc ước tính các khoản mục một cách chủ quan. Điều này đặt ra những thách thức lớn cho các nhà đầu tư và các cơ quan quản lý trong việc đánh giá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp. Các vụ bê bối này trở thành động lực mạnh mẽ cho các nghiên cứu về hành vi quản trị lợi nhuận.

2.1. Các vụ gian lận kế toán chấn động trên thế giới

Các vụ gian lận kế toán như WorldCom và Toshiba đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng, làm mất niềm tin của nhà đầu tư và ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế. Những vụ việc này cho thấy sự cần thiết của việc tăng cường kiểm soát và giám sát hoạt động kế toán của doanh nghiệp. Năm 2012, CEO của WоrldСоm khiến các nhà đầu tư thiệt hại hơn 180 tỷ đô khi thựс hiện vốn hóа сáс khоản сhi рhí thựс tế рhát sinh và thổi рhồng dоаnh thu thông quа сáс giао dịсh giả mạо.

2.2. Gian lận kế toán và điều chỉnh lợi nhuận tại Việt Nam

Tại Việt Nam, các vụ gian lận kế toán cũng đã xảy ra, gây ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp và niềm tin của nhà đầu tư. Các công ty có thể sử dụng các thủ thuật để điều chỉnh lợi nhuận nhằm đáp ứng các yêu cầu về niêm yết hoặc thu hút vốn đầu tư. Đơn cử là trường hợp Công ty Gỗ Trường Thành lỗ gần 1.082 tỷ đồng sau kiểm toán do thiếu hụt hàng tồn kho khi kiểm kê.

III. Phương Pháp Đo Lường Hành Vi Quản Trị Lợi Nhuận Hiệu Quả

Để nghiên cứu về Quản Trị Lợi Nhuận (QTLN), cần có các phương pháp đo lường chính xác và khách quan. Các mô hình như Healy (1985), DeAngelo (1986), Jones (1991) và Modified Jones (1995) đã được sử dụng rộng rãi trong các nghiên cứu trước đây. Tuy nhiên, mỗi mô hình đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Việc lựa chọn mô hình phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo tính chính xác của kết quả nghiên cứu. Mô hình của Kothari, Leone & Wasley (2005) có thể khắc phục các hạn chế nêu trên.

3.1. Ưu điểm và hạn chế của các mô hình đo lường QTLN

Mỗi mô hình đo lường QTLN đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Các mô hình đơn giản như Healy (1985) và DeAngelo (1986) dễ sử dụng nhưng có thể không chính xác trong việc phát hiện QTLN. Các mô hình phức tạp hơn như Jones (1991) và Modified Jones (1995) có thể chính xác hơn nhưng đòi hỏi nhiều dữ liệu và phân tích.

3.2. Lựa chọn mô hình Kothari Leone Wasley 2005 để đo lường QTLN

Mô hình Kothari, Leone & Wasley (2005) được coi là một trong những mô hình tiên tiến nhất để đo lường QTLN. Mô hình này đã khắc phục những hạn chế của các mô hình trước đó và được sử dụng rộng rãi trong các nghiên cứu gần đây. Mô hình này phù hợp với những công ty có mức tăng trưởng cao.

3.3. Mô hình hồi quy giai đoạn 1

Mô hình hồi quy giai đoạn 1 này dùng để đo lường hành vi QTLN theo Kothari, Leone and Wasley (2005). Thể hiện qua mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận trên cơ sở dồn tích.

IV. Các Nhân Tố Chính Tác Động Đến Hành Vi Quản Trị

Nghiên cứu chỉ ra rằng có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến hành vi quản trị. Các nhân tố này có thể chia thành các nhóm: đặc điểm công ty, môi trường kinh doanh, cơ chế quản trị công ty và áp lực từ cổ đông. Việc hiểu rõ các nhân tố này giúp chúng ta dự đoán và ngăn chặn hành vi quản trị lợi nhuận. Đặc biệt, các yếu tố như quy mô doanh nghiệp, cơ cấu sở hữu, và chất lượng kiểm toán có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát hành vi này.

4.1. Ảnh hưởng của quy mô doanh nghiệp và thời gian niêm yết

Quy mô doanh nghiệp và thời gian niêm yết có thể ảnh hưởng đến hành vi quản trị. Các công ty lớn thường có nhiều nguồn lực và động lực để thực hiện điều chỉnh lợi nhuận. Các công ty mới niêm yết có thể muốn điều chỉnh lợi nhuận để thu hút nhà đầu tư. Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập cũng có ảnh hưởng đến hành vi QTLN.

4.2. Vai trò của đòn bẩy tài chính và chất lượng kiểm toán

Đòn bẩy tài chính và chất lượng kiểm toán có thể tác động đến hành vi quản trị. Các công ty có nợ vay cao thường có áp lực phải báo cáo lợi nhuận tốt để đáp ứng các yêu cầu của ngân hàng. Kiểm toán giúp phát hiện và ngăn chặn hành vi quản trị. Chất lượng kiểm toán cũng ảnh hưởng đến hành vi quản trị lợi nhuận.

4.3. Tác động của quyền sở hữu và cổ đông lớn

Tỷ lệ sở hữu của các cổ đông lớn và nhà đầu tư nước ngoài có thể ảnh hưởng đến hành vi quản trị. Các cổ đông lớn có thể sử dụng quyền lực của mình để gây áp lực lên ban quản lý nhằm đạt được các mục tiêu tài chính riêng của họ. Quyền sở hữu của cổ đông lớn có thể ảnh hưởng đến hành vi QTLN.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn và Kết Quả Nghiên Cứu Ngành Xây Dựng

Nghiên cứu về Quản Trị Lợi Nhuận (QTLN) trong ngành xây dựng cần được ứng dụng vào thực tiễn để giúp các nhà đầu tư, nhà quản lý và các cơ quan quản lý nhà nước đưa ra các quyết định sáng suốt. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để đánh giá rủi ro của doanh nghiệp, cải thiện cơ chế quản trị công ty và tăng cường kiểm soát hoạt động kế toán. Nghiên cứu này sẽ giúp giảm thiểu hành vi QTLN và thúc đẩy thị trường chứng khoán.

5.1. Hàm ý quản lý đối với cơ quan nhà nước

Cơ quan nhà nước cần tăng cường giám sát hoạt động kế toán của doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty niêm yết. Việc ban hành các quy định chặt chẽ hơn về chính sách kế toán và công bố thông tin có thể giúp giảm thiểu hành vi quản trị lợi nhuận.

5.2. Giải pháp cho công ty kiểm toán độc lập

Các công ty kiểm toán độc lập cần nâng cao chất lượng kiểm toán và đảm bảo tính độc lập trong quá trình kiểm toán. Việc phát hiện và báo cáo các sai phạm kế toán có thể giúp bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và duy trì sự minh bạch của thị trường. Việc nâng cao chất lượng kiểm toán cũng có vai trò quan trọng.

5.3. Gợi ý cho công ty cổ phần niêm yết

Các công ty cổ phần niêm yết cần xây dựng cơ chế quản trị công ty hiệu quả và tăng cường tính minh bạch trong hoạt động. Việc tuân thủ các quy định về kế toán và công bố thông tin có thể giúp xây dựng niềm tin với nhà đầu tư và cải thiện uy tín của doanh nghiệp.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Phát Triển Về Quản Trị Lợi Nhuận

Nghiên cứu về Quản Trị Lợi Nhuận (QTLN) trong ngành xây dựng là một lĩnh vực quan trọng và cần được tiếp tục nghiên cứu và phát triển. Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào các nhân tố khác như đạo đức kinh doanh, tuân thủ pháp luật và tính minh bạch. Các nghiên cứu này có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về hành vi quản trị và đưa ra các giải pháp hiệu quả hơn để ngăn chặn QTLN. Việc nghiên cứu chuyên sâu hơn về hành vi quản trị lợi nhuận là rất quan trọng.

6.1. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo

Đề tài này vẫn còn một số hạn chế, chẳng hạn như việc sử dụng dữ liệu thứ cấp và phạm vi nghiên cứu chỉ giới hạn trong ngành xây dựng. Các nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu và sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác để có được kết quả toàn diện hơn.

6.2. Đề xuất các hướng nghiên cứu mới về QTLN

Các nghiên cứu mới có thể tập trung vào ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế, cạnh tranh trong ngành và rủi ro kinh doanh đến hành vi quản trị. Ngoài ra, các nghiên cứu về tác động của kế toán quản trị và kiểm soát nội bộ đến QTLN cũng rất cần thiết.

Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế Việt Nam, góp phần thúc đẩy các ngành khác cùng phát triển. Từ năm 2013 đến 2018, có khoảng 50 công ty niêm yết thuộc nhóm ngành xây dựng trên hai sàn giao dịch chứng khoán HOSE và HNX. Tuy nhiên, theo số liệu năm 2018, có đến 51 công ty trong ngành này báo lỗ, chiếm tỷ lệ 24,76% tổng số công ty niêm yết báo lỗ, cao nhất trong các ngành. Điều này đặt ra nghi vấn về hành vi quản trị lợi nhuận (QTLN) nhằm giảm lỗ hoặc tránh báo cáo lỗ để đáp ứng điều kiện niêm yết và thu hút nhà đầu tư.

Mục tiêu nghiên cứu là đo lường hành vi QTLN trên báo cáo tài chính (BCTC) của các công ty xây dựng niêm yết tại Việt Nam và xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi này trong giai đoạn 2014-2018. Nghiên cứu tập trung vào các nhân tố đặc điểm công ty như quy mô, thời gian niêm yết, tỷ lệ thành viên Hội đồng quản trị (HĐQT) độc lập, chất lượng kiểm toán và quyền sở hữu của cổ đông lớn.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao tính minh bạch của BCTC, giúp nhà đầu tư và các bên liên quan có thông tin chính xác hơn để ra quyết định, đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu vận dụng hai lý thuyết nền tảng chính:

• Lý thuyết ủy nhiệm: Giải thích mối quan hệ giữa cổ đông (bên ủy quyền) và nhà quản lý (bên được ủy quyền). Xung đột lợi ích và thông tin bất cân xứng dẫn đến nhà quản lý có thể thực hiện hành vi QTLN nhằm tối đa hóa lợi ích cá nhân. Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập được xem là cơ chế giám sát giúp giảm thiểu hành vi này. Ngược lại, quyền sở hữu tập trung của cổ đông lớn có thể tạo áp lực làm tăng hành vi QTLN.

• Lý thuyết tín hiệu: Giải thích sự bất cân xứng thông tin giữa nhà quản lý và nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Nhà quản lý có thể phát tín hiệu sai lệch qua BCTC để thu hút vốn hoặc che giấu tình trạng tài chính thực tế. Chất lượng kiểm toán độc lập và thời gian niêm yết được xem là các yếu tố ảnh hưởng đến độ tin cậy của tín hiệu này.

Các khái niệm chính bao gồm: quản trị lợi nhuận (QTLN), biến dồn tích có thể điều chỉnh (Discretionary Accruals - DA), biến dồn tích không thể điều chỉnh (Non-Discretionary Accruals - NDA), và các nhân tố đặc điểm công ty như quy mô, đòn bẩy tài chính, chất lượng kiểm toán, tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập, quyền sở hữu cổ đông lớn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với mẫu gồm 50 công ty niêm yết ngành xây dựng trên HOSE và HNX trong giai đoạn 2013-2018. Dữ liệu thu thập từ BCTC công khai của các công ty.

Phương pháp phân tích bao gồm:

• Thống kê mô tả để tổng quan đặc điểm mẫu.
• Phân tích tương quan để đánh giá mối quan hệ giữa các biến.
• Phân tích hồi quy đa biến nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hành vi QTLN.

Mô hình đo lường hành vi QTLN sử dụng mô hình Kothari, Leone và Wasley (2005), được đánh giá phù hợp hơn trong trường hợp công ty có mức tăng trưởng cao so với các mô hình Jones (1991) hay Modified Jones (1995).

Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20. Quy trình nghiên cứu kéo dài trong khoảng 6 năm, từ thu thập dữ liệu đến phân tích và hoàn thiện luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Quy mô công ty: Có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến hành vi QTLN. Các công ty lớn có xu hướng thực hiện QTLN cao hơn, với mức độ tác động khoảng 0,35 trong mô hình hồi quy, phù hợp với nghiên cứu trong và ngoài nước.

2. Thời gian niêm yết: Tỷ lệ thời gian niêm yết càng lâu thì hành vi QTLN càng giảm. Công ty niêm yết trên 5 năm có mức độ QTLN thấp hơn khoảng 20% so với công ty mới niêm yết, do nhà đầu tư và thị trường đã có nhiều thông tin hơn về công ty.

3. Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập: Tỷ lệ này có tác động nghịch chiều đến hành vi QTLN, với hệ số hồi quy âm khoảng -0,28, cho thấy vai trò giám sát hiệu quả của HĐQT độc lập trong việc hạn chế QTLN.

4. Chất lượng kiểm toán: Các công ty được kiểm toán bởi các công ty kiểm toán thuộc nhóm Big4 có mức độ QTLN thấp hơn khoảng 15% so với các công ty khác, phản ánh vai trò của kiểm toán độc lập trong việc nâng cao độ tin cậy của BCTC.

5. Quyền sở hữu của cổ đông lớn: Tỷ lệ sở hữu của cổ đông lớn có ảnh hưởng tích cực đến hành vi QTLN, với hệ số hồi quy dương khoảng 0,22, cho thấy cổ đông lớn có thể tạo áp lực để điều chỉnh lợi nhuận theo hướng có lợi cho họ.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với lý thuyết ủy nhiệm và tín hiệu, đồng thời tương đồng với các nghiên cứu quốc tế và trong nước. Quy mô công ty lớn tạo điều kiện và áp lực để nhà quản lý thực hiện QTLN nhằm duy trì hình ảnh tài chính tích cực. Thời gian niêm yết lâu giúp giảm hành vi QTLN do sự giám sát chặt chẽ hơn từ thị trường và nhà đầu tư.

Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập và chất lượng kiểm toán là các cơ chế kiểm soát quan trọng giúp giảm thiểu hành vi QTLN, góp phần nâng cao tính minh bạch và độ tin cậy của BCTC. Ngược lại, quyền sở hữu tập trung của cổ đông lớn có thể làm tăng hành vi QTLN do lợi ích cá nhân được ưu tiên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thanh thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (hệ số hồi quy) và bảng phân tích hồi quy chi tiết với các chỉ số thống kê quan trọng như hệ số t, p-value để minh chứng tính thống kê của các biến.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Cơ quan nhà nước: Tăng cường giám sát và hoàn thiện khung pháp lý về công bố thông tin tài chính, đặc biệt quy định về minh bạch thông tin và xử lý nghiêm các hành vi QTLN. Thời gian thực hiện: 1-2 năm.

2. Công ty kiểm toán độc lập: Nâng cao chất lượng kiểm toán, áp dụng các chuẩn mực kiểm toán nghiêm ngặt, đặc biệt với các công ty xây dựng có quy mô lớn và cổ đông lớn chi phối. Thời gian thực hiện: liên tục, ưu tiên trong 1 năm tới.

3. Các công ty xây dựng niêm yết: Tăng cường vai trò của HĐQT độc lập trong giám sát hoạt động tài chính, minh bạch hóa các chính sách kế toán và ước tính kế toán, đồng thời xây dựng văn hóa doanh nghiệp minh bạch, trung thực. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng.

4. Nhà đầu tư: Nâng cao năng lực phân tích và đánh giá BCTC, chú trọng đến các chỉ số liên quan đến QTLN và các nhân tố đặc thù ngành xây dựng để đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn. Thời gian thực hiện: liên tục.

Các giải pháp trên nhằm giảm thiểu hành vi QTLN, nâng cao chất lượng thông tin tài chính, từ đó góp phần phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam bền vững và lành mạnh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý doanh nghiệp ngành xây dựng: Hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi QTLN để xây dựng chính sách quản trị tài chính minh bạch, nâng cao uy tín công ty trên thị trường.

2. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức giám sát thị trường chứng khoán: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy định nhằm kiểm soát hành vi QTLN, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.

3. Công ty kiểm toán và chuyên gia tài chính: Áp dụng mô hình và kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả kiểm toán, phát hiện và ngăn chặn hành vi QTLN trong ngành xây dựng.

4. Nhà đầu tư và các tổ chức tài chính: Nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng đến QTLN để đánh giá rủi ro đầu tư, đưa ra quyết định chính xác dựa trên thông tin tài chính đáng tin cậy.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản trị lợi nhuận là gì và tại sao các công ty xây dựng lại thực hiện hành vi này?
   Quản trị lợi nhuận là hành vi nhà quản lý điều chỉnh lợi nhuận trên BCTC nhằm đạt mục tiêu cá nhân hoặc doanh nghiệp. Các công ty xây dựng thường có chu kỳ dự án dài và nhiều ước tính kế toán, tạo điều kiện cho QTLN nhằm tránh báo cáo lỗ hoặc thu hút vốn.

2. Mô hình Kothari, Leone và Wasley (2005) có ưu điểm gì so với các mô hình khác?
   Mô hình này bổ sung biến lợi nhuận trên tổng tài sản để đo lường hiệu quả hoạt động, giúp nhận diện hành vi QTLN chính xác hơn, đặc biệt với các công ty có mức tăng trưởng cao như trong ngành xây dựng.

3. Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập ảnh hưởng thế nào đến hành vi QTLN?
   Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập cao giúp tăng cường giám sát, giảm thiểu hành vi QTLN do hạn chế xung đột lợi ích và tăng tính minh bạch trong quản trị công ty.

4. Chất lượng kiểm toán ảnh hưởng ra sao đến hành vi QTLN?
   Kiểm toán bởi các công ty thuộc nhóm Big4 thường có chất lượng cao, giúp phát hiện và ngăn chặn hành vi QTLN hiệu quả hơn, từ đó giảm thiểu rủi ro thông tin sai lệch trên BCTC.

5. Quyền sở hữu của cổ đông lớn có tác động như thế nào đến QTLN?
   Cổ đông lớn có thể tạo áp lực để nhà quản lý điều chỉnh lợi nhuận theo hướng có lợi cho họ, làm tăng hành vi QTLN, đặc biệt khi quyền kiểm soát tập trung và thiếu sự giám sát hiệu quả.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định năm nhân tố chính ảnh hưởng đến hành vi QTLN của các công ty xây dựng niêm yết tại Việt Nam: quy mô công ty, thời gian niêm yết, tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập, chất lượng kiểm toán và quyền sở hữu cổ đông lớn.
• Mô hình Kothari, Leone và Wasley (2005) được vận dụng hiệu quả để đo lường hành vi QTLN trong ngành xây dựng với đặc thù tăng trưởng cao.
• Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ các cơ chế kiểm soát và động lực QTLN trong ngành xây dựng, hỗ trợ các bên liên quan trong việc ra quyết định.
• Đề xuất các giải pháp quản lý nhằm giảm thiểu hành vi QTLN, nâng cao tính minh bạch và phát triển thị trường chứng khoán lành mạnh.
• Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi ngành và thời gian nghiên cứu để đánh giá tác động của các yếu tố vĩ mô và chính sách mới.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý, cơ quan chức năng và nhà đầu tư nên áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để nâng cao hiệu quả quản trị tài chính và bảo vệ quyền lợi trên thị trường chứng khoán Việt Nam.