Luận án tiến sĩ về bảo tồn và phát triển phân loài vân sam Fansipan (Abies delavayi subsp. fansipanensis)

• Tác giả: Nguyễn Hùng Mạnh
• Người hướng dẫn: Nguyễn Thị Phương
• Trường học: Học viện Khoa học và Công nghệ
• Chuyên ngành: Sinh thái học
• Đề tài: Nghiên Cứu Bảo Tồn Và Phát Triển Phân Loài Vân Sam Fansipan
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan về nghiên cứu chi Vân sam (Abies P. Miller), loài Abies delavayi, phân loài Vân sam fansipan (Abies delavayi subsp. Fu & Nan Li) Rushforth)
• 1.2. Về chi Vân sam (Abies)
• 1.3. Về loài Vân sam (Abies delavayi Franch.) Phân loài Vân sam fansipan (Sam lạnh)
• 1.4. Nghiên cứu về đặc điểm tái sinh
• 1.4.1. Khái niệm và định nghĩa tái sinh rừng
• 1.4.2. Phương pháp nghiên cứu tái sinh
• 1.4.3. Các nghiên cứu về tái sinh rừng (quá trình diễn thế)
• 1.5. Nghiên cứu về đặc điểm di truyền
• 1.5.1. Ứng dụng kỹ thuật phân tử ở Việt Nam trong nghiên cứu di truyền
• 1.5.2. Tổng quan hệ gen sử dụng trong nghiên cứu phân loại ở thực vật
• 1.6. Thử nghiệm bảo tồn
• 1.6.1. Bảo tồn và phát triển nguồn gen cây rừng nói chung
• 1.6.2. Nghiên cứu nhân giống, trồng một số loài cây lá kim
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Phương pháp nghiên cứu tổng quan tài liệu
• 2.4.2. Phương pháp nghiên cứu thực địa
• 2.4.3. Phương pháp phân tích số liệu về sinh học, sinh thái
• 2.4.4. Phương pháp thu mẫu phục vụ cho nghiên cứu di truyền
• 2.4.5. Phân tích ADN
• 2.4.6. Kỹ thuật giâm hom - gieo hạt
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Kết quả nghiên cứu về một số đặc điểm sinh học của phân loài Vân sam fansipan tại VQG Hoàng Liên
• 3.1.1. Đặc điểm hình thái phân loài Vân sam fansipan
• 3.1.2. Kết quả nghiên cứu về đặc điểm ra chồi, ra nón của phân loài Vân sam fansipan
• 3.2. Kết quả nghiên cứu về đặc điểm sinh thái của phân loài Vân sam fansipan
• 3.2.1. Đặc điểm địa hình khu vực phân bố tự nhiên của phân loài Vân sam fansipan
• 3.2.2. Đặc điểm thổ nhưỡng tại khu vực phân bố tự nhiên của phân loài Vân sam fansipan
• 3.2.3. Đặc điểm về cường độ của ánh sáng tại khu vực phân bố tự nhiên của phân loài Vân sam fansipan
• 3.2.4. Đặc điểm nhiệt độ không khí tại khu vực nghiên cứu
• 3.2.5. Đặc điểm độ ẩm không khí tại khu vực nghiên cứu
• 3.2.6. Đặc điểm cấu trúc thảm thực vật khu vực phân bố tự nhiên và đặc điểm tái sinh tự nhiên của phân loài Vân sam fansipan
• 3.2.6.1. Đặc điểm cấu trúc thảm thực vật khu vực phân bố tự nhiên của phân loài Vân sam fansipan
• 3.2.6.2. Đặc điểm tái sinh tự nhiên của phân loài Vân sam fansipan
• 3.3. Kết quả nghiên cứu đặc điểm di truyền của phân loài Vân sam fansipan
• 3.4. Kết quả nghiên cứu kỹ thuật giâm hom, cách thức bảo quản hạt giống và trồng thử nghiệm cây con ra môi trường tự nhiên
• 3.4.1. Kết quả nghiên cứu kỹ thuật nhân giống bằng hom
• 3.4.2. Kết quả nghiên cứu cách thức bảo quản hạt giống Vân sam fansipan
• 3.4.3. Thử nghiệm trồng cây con Vân sam fansipan ra môi trường tự nhiên từ phương pháp gieo hạt (cây con Vân sam fansipan từ vườn 1 năm tuổi)
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
• DANH SÁCH CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA NGHIÊN CỨU SINH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tính cấp thiết của đề tài

Phân loài Vân sam fansipan (Abies delavayi subsp. Fu & Nan Li) Rushforth là một trong những loài thực vật quý hiếm, nằm trong sách đỏ Việt Nam. Sự suy giảm quần thể của loài này do tác động của biến đổi khí hậu và hoạt động con người đã đặt ra yêu cầu cấp bách về việc bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền vững. Theo các nghiên cứu, quần thể Vân sam fansipan hiện chỉ còn khoảng 200-400 cá thể, phân bố hẹp tại khu vực đỉnh Fansipan. Điều này cho thấy sự cần thiết phải thực hiện các biện pháp bảo tồn và phát triển loài này nhằm duy trì đặc điểm sinh thái của khu vực. Việc nghiên cứu đặc điểm sinh học và di truyền của loài không chỉ giúp xác định vị trí phân loại mà còn hỗ trợ trong việc lựa chọn giống cây phù hợp cho công tác bảo tồn.

II. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xây dựng cơ sở khoa học cho việc bảo tồn và phát triển phân loài Vân sam fansipan tại VQG Hoàng Liên. Cụ thể, nghiên cứu sẽ xác định các đặc điểm sinh học như hình thái, ra chồi, ra nón của loài. Đồng thời, nghiên cứu cũng sẽ khảo sát các yếu tố sinh thái như cường độ ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm không khí và điều kiện thổ nhưỡng tại khu vực phân bố tự nhiên. Việc xác định các đặc điểm tái sinh tự nhiên và mối quan hệ di truyền của loài với các loài khác trong chi Abies cũng là một phần quan trọng trong mục tiêu nghiên cứu. Điều này sẽ giúp đánh giá khả năng bảo tồn và phát triển loài trong môi trường tự nhiên.

III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn mang lại giá trị thực tiễn cao. Về mặt khoa học, nghiên cứu cung cấp dữ liệu định lượng về đặc điểm sinh học và di truyền của Vân sam fansipan, từ đó bổ sung vào kho tàng tri thức về phân loại học và ứng dụng trong việc lựa chọn giống cây. Về mặt thực tiễn, các thông số sinh thái được xác định sẽ giúp các nhà quản lý tiết kiệm thời gian và chi phí trong công tác bảo tồn và phát triển loài. Hơn nữa, việc hiểu rõ về đặc điểm sinh thái của loài sẽ hỗ trợ trong việc quy hoạch và quản lý bền vững hệ sinh thái rừng núi cao tại khu vực Fansipan.

IV. Kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy Vân sam fansipan có những đặc điểm sinh học độc đáo, bao gồm hình thái và khả năng ra chồi, ra nón. Các yếu tố sinh thái như độ ẩm không khí, nhiệt độ và cường độ ánh sáng tại khu vực phân bố tự nhiên cũng được xác định rõ ràng. Đặc biệt, nghiên cứu đã chỉ ra rằng điều kiện thổ nhưỡng tại khu vực này có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của loài. Kết quả này không chỉ cung cấp thông tin quan trọng cho việc bảo tồn mà còn mở ra hướng đi mới cho các nghiên cứu tiếp theo về phát triển bền vững và quản lý tài nguyên thiên nhiên tại VQG Hoàng Liên.