Khóa Luận: Nghiên cứu bào chế hỗn dịch Mangiferin 2% định hướng nhỏ mắt

Hỗn dịch nhỏ mắt là dạng thuốc vô khuẩn, chứa các tiểu phân dược chất kích thước nhỏ (dưới 50 𝜇m) không tan hoặc khó tan, phân tán đều trong môi trường thích hợp (thường là nước pha tiêm). Dạng bào chế HD phù hợp với các dược chất thuộc phân nhóm II và IV trong bảng phân loại BCS hoặc dược chất không ổn định ở dạng dung dịch. Đối với bệnh lý về mắt, đây là một loại đường dùng thuốc tại chỗ được ưa chuộng hơn so với đường dùng thuốc toàn thân hoặc đường tiêm trực tiếp vào các tổ chức bị tổn thương vì tính thuận lợi, dễ dàng sử dụng theo chỉ định của thầy thuốc và hạn chế nhiều tác dụng không mong muốn của dược chất. HD nhỏ mắt giúp tăng thời gian lưu thuốc trên mắt. Tiểu phân dược chất trong HD nhỏ mắt khó bị rửa trôi bởi nước mắt và lưu lại trước vùng giác mạc có tác dụng giống như một kho dự trữ và bổ sung dung dịch bão hòa để quá trình khuếch tán xảy ra liên tục, từ đó làm tăng thời gian lưu trước giác mạc, kéo dài tác dụng của thuốc. Do đó, sinh khả dụng của thuốc thường cao hơn và kéo dài hơn so với dạng dung dịch nhỏ mắt có cùng nồng độ.

Mangiferin (MGF) có nguồn gốc từ nhiều loài thực vật như Mangifera indica L, Anacardiaceae; Mangifera sylvatica, Anacardiaceae; Cyclopia genistoides, Podalyrieae. Tại Việt Nam, hàm lượng MGF được phát hiện là 1,6% trong lá và 3% trong vỏ thân của cây xoài Mangifera indica L. Mangiferin là hợp chất polyphenol đa vòng thuộc nhóm C-glycosylxanthone. Nó tồn tại ở dạng bột kết tinh mịn, màu vàng ánh lục, gần như không mùi. Mangiferin có độ tan kém trong ethanol và nước, không tan trong dung môi không phân cực. Căn cứ theo hệ thống phân loại Sinh dược học (BCS), Mangiferin là nhóm thuốc IV có độ tan kém, tính thấm qua màng kém làm hạn chế sinh khả dụng. Hiện nay, mangiferin được dùng với chỉ định chính là điều trị các bệnh Herpes cấp tính và tái phát, thủy đậu, eczema Caposi và các bệnh ở miệng do virus gây ra. Nó có khả năng kháng HSV và tác dụng thể hiện mạnh trên nhiều chủng, bao gồm các chủng kháng thuốc theo nhiều cơ chế khác nhau.

Độ ổn định thuốc là khả năng của thuốc giữ được những đặc tính vốn có về vật lý, hóa học, vi sinh, tác dụng dược lý và độc tính trong giới hạn quy định của tiêu chuẩn chất lượng thuốc trong quá trình sản xuất và bảo quản trong các điều kiện đã xác định (ví dụ, nồng độ, độ tinh khiết, dạng bào chế). Vì mangiferin có độ tan kém, tính thấm qua màng kém làm hạn chế sinh khả dụng, việc duy trì độ ổn định trở thành một thách thức lớn.

Kích thước tiểu phân (KTTP) là một thuộc tính quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến tính tương hợp, sự lưu giữ thuốc và sự hòa tan in vivo. Việc kiểm soát kích thước tiểu phân trong quá trình bào chế, bảo quản có ý nghĩa rất lớn đối với tác dụng và tính an toàn của thuốc. Nếu kích thước tiểu phân không đồng đều, không phù hợp sẽ ảnh hưởng đến độ đồng nhất của hàm lượng hoạt chất, từ đó gây ra hiện tượng quá liều hoặc không đủ liều. Nếu kích thước hạt quá lớn có thể gây kích ứng cho niêm mạc. Hơn nữa, các phân tử có kích thước nhỏ, phân bố đều có khả năng ổn định cao hơn, ít bị kết tụ hơn so với các hạt lớn.

Việc sử dụng chất ổn định phù hợp trong quá trình nghiền là yếu tố then chốt. Nghiên cứu này tập trung đánh giá ảnh hưởng của các chất ổn định khác nhau đến độ bền hóa học của Mangiferin. Kết quả cho thấy, một số chất ổn định có thể giúp giảm thiểu sự phân hủy Mangiferin trong quá trình nghiền, từ đó đảm bảo hàm lượng dược chất trong hỗn dịch.

Các thông số quy trình nghiền có ảnh hưởng lớn đến phân bố kích thước tiểu phân của Mangiferin. Nghiên cứu này khảo sát ảnh hưởng của kích thước bi nghiền, tốc độ nghiền, thời gian nghiền và tỷ lệ giữa dược chất và bi nghiền. Kết quả cho thấy, việc điều chỉnh các thông số này có thể giúp kiểm soát kích thước tiểu phân của Mangiferin trong hỗn dịch, từ đó cải thiện độ ổn định và hiệu quả điều trị.

Các chỉ tiêu cảm quan (màu sắc, độ trong), pH và áp suất thẩm thấu (ASTT) là những yếu tố quan trọng đánh giá chất lượng của hỗn dịch nhỏ mắt. Nghiên cứu này tiến hành đánh giá các chỉ tiêu này để đảm bảo hỗn dịch đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn khi sử dụng trên mắt.

Phân tích quang phổ hồng ngoại biến đổi Fourier (FTIR) là một kỹ thuật quan trọng để xác định cấu trúc phân tử của các hợp chất. Trong nghiên cứu này, FTIR được sử dụng để đánh giá sự thay đổi cấu trúc của Mangiferin trong quá trình bào chế hỗn dịch, từ đó đánh giá ảnh hưởng của quá trình bào chế đến chất lượng dược chất.

Khả năng hòa tan dược chất từ hỗn dịch là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sinh khả dụng của thuốc. Nghiên cứu này tiến hành đánh giá khả năng hòa tan Mangiferin từ hỗn dịch bằng các phương pháp in vitro, từ đó dự đoán khả năng hấp thu dược chất trong cơ thể.

Tổng hợp các kết quả nghiên cứu về độ ổn định của hỗn dịch mangiferin, bao gồm độ ổn định vật lý (kích thước tiểu phân, sự lắng cặn, độ nhớt) và độ ổn định hóa học (sự phân hủy hoạt chất). Kết quả cũng bao gồm phân tích và đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến độ ổn định và KTTP.

Mô tả các bệnh lý về mắt mà hỗn dịch Mangiferin 2% có thể được ứng dụng, bao gồm viêm kết mạc, khô mắt, thoái hóa điểm vàng. Đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo, ví dụ như nghiên cứu in vivo trên mô hình động vật hoặc thử nghiệm lâm sàng trên người để đánh giá hiệu quả và độ an toàn của hỗn dịch.

Tóm tắt những thành công đạt được trong nghiên cứu, như việc xây dựng được công thức hỗn dịch ổn định và tối ưu hóa kích thước tiểu phân. Đồng thời, chỉ ra những hạn chế còn tồn tại, ví dụ như cần có thêm các nghiên cứu in vivo để đánh giá hiệu quả và độ an toàn trên mô hình động vật.

Đề xuất các hướng phát triển tiếp theo cho hỗn dịch Mangiferin, bao gồm cải tiến công thức, quy trình sản xuất và nghiên cứu ứng dụng trong điều trị các bệnh lý về mắt khác nhau. Nhấn mạnh tiềm năng ứng dụng thực tiễn của hỗn dịch trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.