I. Tính cấp thiết của nghiên cứu
Nghiên cứu về yếu tố sinh thái ảnh hưởng đến biến động bướm ngày tại Vườn Quốc Gia Bidoup Núi Bà là rất cần thiết. Bướm là nhóm động vật không xương sống phong phú, nhạy cảm với sự thay đổi môi trường. Sự biến động của quần thể bướm phản ánh tình trạng sức khỏe của hệ sinh thái. Việt Nam, với sự đa dạng sinh học cao, là nơi có nhiều loài bướm quý hiếm. Việc nghiên cứu này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về biến động sinh học mà còn cung cấp thông tin quan trọng cho công tác bảo tồn thiên nhiên. Theo các nghiên cứu trước đây, bướm có thể phản ứng nhanh với sự thay đổi môi trường, do đó, việc theo dõi chúng có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề sinh thái. "Sự thay đổi về tình trạng các loài bướm theo thời gian phần lớn là do tác động của con người tới các quần xã trong thiên nhiên". Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu và bảo tồn bướm trong bối cảnh biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế.
II. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chính là các loài bướm thuộc bộ cánh vẩy (Lepidoptera: Rhopalocera) tại Vườn Quốc Gia Bidoup Núi Bà. Nghiên cứu tập trung vào 10 họ bướm, bao gồm cả bướm phượng và bướm nhảy. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các sinh cảnh khác nhau từ rừng tự nhiên đến khu vực đất canh tác nông nghiệp. Việc xác định đặc điểm sinh thái của các loài bướm trong các sinh cảnh này sẽ giúp hiểu rõ hơn về sự phân bố và biến động sinh học của chúng. "Nghiên cứu một số yếu tố sinh thái của quần xã, quần thể và loài bướm" sẽ cung cấp thông tin cần thiết cho việc bảo tồn và phát triển bền vững. Điều này cũng cho thấy sự cần thiết phải bảo vệ các sinh cảnh tự nhiên, nơi mà bướm có thể phát triển và sinh sống.
III. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Kết quả nghiên cứu cho thấy đa dạng thành phần loài bướm tại VQG Bidoup – Núi Bà rất phong phú, với 173 loài được ghi nhận. Các loài bướm phân bố chủ yếu ở rừng tự nhiên, trong khi số lượng loài ở sinh cảnh nông nghiệp thấp hơn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng biến động quần thể bướm theo mùa có sự khác biệt rõ rệt. Tần số xuất hiện loài tăng vào mùa khô và giảm vào mùa mưa. "Thời điểm sáng sớm và cuối buổi chiều có thành phần loài, tần suất hiện diện của các loại đều thấp". Điều này cho thấy sự ảnh hưởng của độ ẩm môi trường và lượng mưa đến sự xuất hiện của bướm. Việc ghi nhận các loài bướm quý hiếm trong danh lục sách đỏ Việt Nam cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn các loài này trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
IV. Đề xuất giải pháp bảo tồn
Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số giải pháp bảo tồn bướm tại VQG Bidoup – Núi Bà được đề xuất. Đầu tiên, cần bảo vệ hệ thực vật rừng, vì đây là nơi sinh sống của nhiều loài bướm. Thứ hai, ngăn chặn việc săn bắt các loài bướm quý hiếm là rất cần thiết. Cuối cùng, xây dựng vườn bướm để nhân nuôi và bảo tồn các loài bướm quý hiếm. "Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến sự tồn tại của bướm làm cơ sở đề xuất các biện pháp bảo tồn tại chỗ". Những giải pháp này không chỉ giúp bảo tồn bướm mà còn góp phần vào việc bảo vệ hệ sinh thái tại khu vực Tây Nguyên.
