I. Giới thiệu
Nghiên cứu này tập trung vào ảnh hưởng của gốc ghép đến khả năng chống chịu bệnh héo xanh, sinh trưởng, năng suất và chất lượng cây ớt cay Capsicum spp. Bệnh héo xanh do vi khuẩn Ralstonia solanacearum gây ra đã gây thiệt hại nặng nề ở các vùng trồng ớt tại đồng bằng sông Cửu Long. Hiện nay, chưa có biện pháp phòng trị hiệu quả, chủ yếu dựa vào hóa học. Sử dụng gốc ghép là một trong những biện pháp khả thi nhất, đã được áp dụng rộng rãi trên thế giới, nhưng ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào về cây ớt cay. Nghiên cứu này nhằm xác định khả năng chống chịu bệnh, tương quan di truyền, và hiệu quả của gốc ghép trong điều kiện ngoài đồng.
1.1. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu nhằm xác định khả năng gây hại của các chủng Ralstonia solanacearum trên cây ớt cay làm ngọn ghép, khả năng chống chịu bệnh của các giống ớt làm gốc và ngọn ghép, hiệu quả của cây ghép trong việc kiểm soát bệnh héo xanh, và mối tương quan di truyền giữa các giống ớt. Ngoài ra, nghiên cứu cũng đánh giá sinh trưởng, năng suất, và chất lượng của cây ớt ghép trong điều kiện ngoài đồng.
II. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện từ năm 2013 đến 2017 tại Đại học Cần Thơ, tỉnh Đồng Tháp, An Giang và thành phố Cần Thơ. Mười giống ớt làm gốc ghép (địa phương và nhập nội) và hai giống ớt cay làm ngọn ghép (Hiểm lai 207 và Sừng vàng) được sử dụng. Các thí nghiệm bao gồm đánh giá khả năng gây hại của vi khuẩn, khả năng chống chịu bệnh, tương quan di truyền, và hiệu quả của cây ghép trong điều kiện ngoài đồng.
2.1. Đánh giá khả năng gây hại
Các chủng vi khuẩn Ralstonia solanacearum được phân lập và đánh giá khả năng gây hại trên cây ớt cay làm ngọn ghép. Kết quả cho thấy hai chủng Rs1 và Rs2 có tỉ lệ bệnh cao nhất (93,8% và 95,8%).
2.2. Đánh giá khả năng chống chịu
Các giống ớt làm gốc ghép được đánh giá khả năng chống chịu bệnh héo xanh trong điều kiện nhà lưới. Kết quả cho thấy các giống Đà Lạt, TN592, TN598, TN607, TN557, và Hiểm 27 có tỉ lệ bệnh thấp hơn so với giống ngọn ghép.
III. Kết quả và thảo luận
Nghiên cứu đã xác định được gốc ghép có khả năng chống chịu bệnh héo xanh tốt, đặc biệt là giống TN557 và TN607. Các tổ hợp ghép giữa gốc ghép và ngọn ghép cho thấy tỉ lệ bệnh thấp hơn đáng kể so với cây không ghép. Ngoài ra, năng suất của cây ghép cũng cao hơn so với cây không ghép, đặc biệt trong điều kiện có lây bệnh nhân tạo.
3.1. Hiệu quả của gốc ghép
Giống TN557 và TN607 cho thấy hiệu quả cao trong việc giảm tỉ lệ bệnh héo xanh và tăng năng suất khi ghép với các giống ngọn ghép. Năng suất của cây ghép trong vụ thuận cao hơn 4-6 lần so với vụ nghịch.
3.2. Chất lượng cây ớt ghép
Các tổ hợp ghép không làm thay đổi chất lượng trái như hàm lượng vitamin A và C, độ cay, và độ dày thịt trái so với cây không ghép. Điều này cho thấy gốc ghép không ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng của cây ớt.
IV. Kết luận và đề xuất
Nghiên cứu đã chứng minh gốc ghép có khả năng chống chịu bệnh héo xanh tốt, đồng thời cải thiện sinh trưởng, năng suất, và chất lượng của cây ớt cay. Các giống TN557 và TN607 được khuyến nghị sử dụng làm gốc ghép trong sản xuất ớt tại đồng bằng sông Cửu Long. Nghiên cứu cũng đề xuất tiếp tục nghiên cứu về tương quan di truyền và biện pháp phòng trừ bệnh hiệu quả hơn.
4.1. Ứng dụng thực tiễn
Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng trực tiếp vào sản xuất ớt tại đồng bằng sông Cửu Long, giúp giảm thiểu thiệt hại do bệnh héo xanh và tăng năng suất cây trồng.
4.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo
Cần tiếp tục nghiên cứu về tương quan di truyền giữa các giống ớt và phát triển các biện pháp phòng trừ bệnh hiệu quả hơn, đặc biệt là trong điều kiện biến đổi khí hậu.
