Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Của Điều Chỉnh Lợi Nhuận Kế Toán Đến Khả Năng Hoạt Động Liên Tục Của Các Công Ty Niêm Yết Trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam

• Tác giả: Đinh Thị Thu Thảo
• Người hướng dẫn: TS. Huỳnh Đức Lộng
• Trường học: Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Của Điều Chỉnh Lợi Nhuận Kế Toán Đến Khả Năng Hoạt Động Liên Tục Của Các Công Ty Niêm Yết Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY
• 1.1. Nghiên cứu trong nước
• 1.2. Nghiên cứu nước ngoài
• 1.3. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
• 2.1. Khả năng hoạt động liên tục (Going Concern)
• 2.2. Trách nhiệm xem xét giả định hoạt động liên tục
• 2.3. Dấu hiện vi phạm giả định hoạt động liên tục
• 2.4. Cách thức đo lường
• 2.4.1. Mô hình Altman Z-score (1968)
• 2.4.2. Mô hình Springate Z-score (1978)
• 2.4.3. Mô hình Fulmer H-score (1984)
• 2.5. Điều chỉnh lợi nhuận
• 2.5.1. Cách phương pháp đo lường, dự đoán điều chỉnh lợi nhuận
• 2.5.1.1. Dựa trên các khoản dồn tích
• 2.5.1.2. Dựa trên phân bổ hoặc dịch chuyển thời gian các khoản chi phí
• 2.5.1.3. Thông qua công bố thông tin
• 2.6. Lý thuyết đại diện (Agency Theory)
• 2.7. Lý thuyết thông tin bất cân xứng
• 2.8. Xác định vấn đề nghiên cứu
• 2.9. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô tả tổng thể và mẫu nghiên cứu
• 3.1.1. Mô tả tổng thể
• 3.1.2. Mẫu nghiên cứu
• 3.2. Mô hình nghiên cứu
• 3.2.1. Lựa chọn và đo lường biến nghiên cứu
• 3.2.1.1. Biến phụ thuộc - Chỉ số dự báo khả năng hoạt động liên tục (chỉ số Z, chỉ số H)
• 3.2.1.2. Biến độc lập – Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh (DA)
• 3.2.1.3. Biến độc lập – Tỷ số Lợi nhuận sau thuế/ Tổng Tài sản (ROA)
• 3.2.1.4. Biến độc lập - Quy mô doanh nghiệp (SIZE)
• 3.2.1.5. Biến độc lập – Tỷ số Tổng Nợ phải trả/ Tổng tài sản (DEBT)
• 3.2.1.6. Biến độc lập – GROWTH
• 3.2.1.7. Biến độc lập – Tỷ số Tổng nợ phải trả/ Vốn chủ sở hữu (DR)
• 3.2.1.8. Biến độc lập – Tỷ số Giá thị trường của VCSH/ Tổng tài sản (TOBINQ)
• 3.2.2. Mô hình nghiên cứu
• 3.3. Quy trình thu thập và xử lý số liệu
• 3.4. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thực trạng về hủy niêm yết tại thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.2. Thống kê mô tả các biến
• 4.3. Hệ số tương quan
• 4.4. Kết quả phân tích hồi quy
• 4.4.1. Kết quả hồi quy theo mô hình hồi quy hỗn hợp (Pooled OLS)
• 4.4.2. Kết quả hồi quy theo mô hình Logit
• 4.4.3. Kết quả hồi quy theo đơn vị xác suất (Probit)
• 4.4.4. Kết luận tổng hợp kết quả hồi quy
• 4.5. Kết luận chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Đối với công ty niêm yết
• 5.2. Đối với nhà đầu tư
• 5.3. Đối với cơ quan quản lý
• 5.4. Đối với kiểm toán viên
• 5.5. Một số hạn chế của đề tài
• 5.6. Hướng nghiên cứu trong tương lai
• 5.7. Kết luận chương 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Về Điều Chỉnh Lợi Nhuận Kế Toán

Nghiên cứu về điều chỉnh lợi nhuận kế toán ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh các công ty niêm yết phải đối mặt với áp lực về hiệu quả hoạt động. Việc hiểu rõ bản chất, động cơ và hệ quả của hành vi này là vô cùng cần thiết để đảm bảo tính minh bạch và tin cậy của thông tin tài chính. Điều chỉnh lợi nhuận có thể được thực hiện thông qua nhiều phương pháp, từ việc lựa chọn các chính sách kế toán đến việc sử dụng các ước tính chủ quan. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc lạm dụng điều chỉnh lợi nhuận có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp và gây thiệt hại cho các nhà đầu tư. Nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích mối quan hệ giữa điều chỉnh lợi nhuận và khả năng hoạt động liên tục, từ đó đưa ra những khuyến nghị hữu ích cho các bên liên quan.

1.1. Thực Trạng Điều Chỉnh Lợi Nhuận Tại Việt Nam

Tại Việt Nam, tình trạng điều chỉnh lợi nhuận đang diễn ra khá phổ biến, đặc biệt là ở các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán. Áp lực về việc đáp ứng kỳ vọng của nhà đầu tư và duy trì giá cổ phiếu cao thường là những động cơ chính thúc đẩy các nhà quản lý thực hiện hành vi này. Các khoản điều chỉnh lợi nhuận gần đây thông qua những tập đoàn kinh tế lớn, các công ty niêm yết đã được phát hiện trong thời gian vừa qua như công ty Cổ phần Bông Bạch Tuyết và Công ty cổ phần Dược phẩm Viễn Đông đã để hậu quả tổn thất về tài chính và làm giảm niềm tin của công chúng. Điều này đòi hỏi các cơ quan quản lý cần tăng cường giám sát và kiểm soát để đảm bảo tính minh bạch và trung thực của thông tin tài chính.

1.2. Tầm Quan Trọng Của Khả Năng Hoạt Động Liên Tục

Khả năng hoạt động liên tục (Going Concern) là một giả định cơ bản trong kế toán. Nó cho biết doanh nghiệp có đủ nguồn lực để tiếp tục hoạt động trong tương lai gần mà không có ý định hoặc bắt buộc phải thanh lý tài sản hoặc ngừng kinh doanh. Việc đánh giá đúng đắn khả năng hoạt động liên tục là vô cùng quan trọng đối với nhà đầu tư, chủ nợ và các bên liên quan khác để đưa ra các quyết định đầu tư và cho vay. Theo Khuôn mẫu lý thuyết của IASB thì giả định hoạt động liên tục được phát biểu như sau: “Báo cáo tài chính phải được lập trên cơ sở giả định là đơn vị đang hoạt động liên tục và sẽ tiếp tục hoạt động trong tương lai gần.

II. Thách Thức Rủi Ro Khi Điều Chỉnh Lợi Nhuận Kế Toán

Mặc dù điều chỉnh lợi nhuận có thể mang lại lợi ích ngắn hạn cho doanh nghiệp, nhưng nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro và thách thức. Việc điều chỉnh lợi nhuận quá mức có thể làm sai lệch thông tin tài chính, gây khó khăn cho việc đánh giá chính xác tình hình tài chính thực tế của doanh nghiệp. Điều này có thể dẫn đến các quyết định đầu tư sai lầm, ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp và thậm chí dẫn đến phá sản. Ngoài ra, điều chỉnh lợi nhuận còn có thể vi phạm pháp luật và các quy định về kế toán, gây ra những hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Do đó, cần có một cách tiếp cận thận trọng và có trách nhiệm đối với việc điều chỉnh lợi nhuận, đảm bảo tuân thủ các quy định và chuẩn mực kế toán hiện hành.

2.1. Ảnh Hưởng Của Điều Chỉnh Lợi Nhuận Đến Uy Tín Doanh Nghiệp

Việc điều chỉnh lợi nhuận một cách thiếu minh bạch và trung thực có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của doanh nghiệp. Khi các nhà đầu tư và đối tác kinh doanh mất niềm tin vào thông tin tài chính do doanh nghiệp cung cấp, họ có thể rút vốn đầu tư, ngừng hợp tác, hoặc thậm chí khởi kiện. Hậu quả là doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc huy động vốn, mất thị phần và đối mặt với nguy cơ phá sản.

2.2. Rủi Ro Pháp Lý Liên Quan Đến Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Điều chỉnh lợi nhuận sai lệch có thể vi phạm pháp luật và các quy định về kế toán, dẫn đến các hình phạt hành chính hoặc thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự. Các cơ quan quản lý như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có thể tiến hành thanh tra, kiểm tra và xử phạt các doanh nghiệp vi phạm. Trong trường hợp nghiêm trọng, các nhà quản lý có thể bị truy tố vì tội gian lận hoặc làm sai lệch thông tin tài chính.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Điều Chỉnh Lợi Nhuận và Hoạt Động

Để nghiên cứu ảnh hưởng của điều chỉnh lợi nhuận đến khả năng hoạt động liên tục, cần sử dụng các phương pháp nghiên cứu phù hợp. Một trong những phương pháp phổ biến là sử dụng các mô hình dự báo phá sản, như mô hình Altman Z-score, Springate Z-score hoặc Fulmer H-score, để đánh giá khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp. Đồng thời, cần sử dụng các phương pháp thống kê để phân tích mối quan hệ giữa điều chỉnh lợi nhuận (được đo lường thông qua các chỉ số kế toán dồn tích có thể điều chỉnh) và các chỉ số dự báo khả năng hoạt động liên tục. Việc kết hợp các phương pháp định tính và định lượng sẽ giúp có được một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về vấn đề này.

3.1. Sử Dụng Mô Hình Altman Z score Để Dự Báo Rủi Ro

Mô hình Altman Z-score là một công cụ dự báo phá sản nổi tiếng được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Mô hình này sử dụng các chỉ số tài chính như tỷ lệ thanh khoản, tỷ suất lợi nhuận, đòn bẩy tài chính và vòng quay tài sản để tính toán điểm Z-score. Dựa trên điểm Z-score, có thể đánh giá khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp. Điểm Z-score càng thấp thì nguy cơ phá sản càng cao.

3.2. Phân Tích Thống Kê Mối Quan Hệ Giữa Các Biến

Để xác định ảnh hưởng của điều chỉnh lợi nhuận đến khả năng hoạt động liên tục, cần sử dụng các phương pháp thống kê như hồi quy tuyến tính, phân tích tương quan, hoặc phân tích đa biến. Các phương pháp này sẽ giúp xác định mức độ ảnh hưởng của điều chỉnh lợi nhuận và các yếu tố khác (như quy mô doanh nghiệp, tỷ lệ nợ, tăng trưởng) đến khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp. Ngoài ra, kết quả nghiên cứu có tính mới vì Mô hình nghiên cứu tác động của hành vi điều chỉnh lợi nhuận đến sự hoạt động liên tục của doanh nghiệp chưa được thực hiện trước đây tại Việt Nam.

IV. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Về Điều Chỉnh Lợi Nhuận Kế Toán

Kết quả nghiên cứu về ảnh hưởng của điều chỉnh lợi nhuận đến khả năng hoạt động liên tục có thể được ứng dụng vào nhiều mục đích khác nhau. Các nhà quản lý có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để nhận diện và kiểm soát các hành vi điều chỉnh lợi nhuận không phù hợp, từ đó nâng cao tính minh bạch và tin cậy của thông tin tài chính. Các nhà đầu tư có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để đánh giá rủi ro và đưa ra các quyết định đầu tư sáng suốt hơn. Các cơ quan quản lý có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện các quy định về kế toán và kiểm toán, tăng cường giám sát và kiểm soát hoạt động của các công ty niêm yết.

4.1. Hàm Ý Cho Công Ty Niêm Yết Để Tăng Trưởng Bền Vững

Thông qua kết quả nghiên cứu, tác giả đưa ra bằng chứng thực nghiệm về ảnh hưởng của hành vi điều chỉnh lợi nhuận đến khả năng hoạt động liên tục của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam để từ đó có những hàm ý cho những đối tượng liên quan. Cần tập trung vào tăng trưởng doanh thu thực chất thay vì chỉ điều chỉnh lợi nhuận. Công ty nên áp dụng các chính sách kế toán minh bạch và nhất quán. Bên cạnh đó, cần xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ mạnh mẽ để ngăn chặn các hành vi điều chỉnh lợi nhuận sai lệch. Đồng thời, công ty nên chú trọng xây dựng uy tín và niềm tin với nhà đầu tư.

4.2. Khuyến Nghị Cho Nhà Đầu Tư Để Giảm Thiểu Rủi Ro

Nhà đầu tư cần chú trọng phân tích kỹ lưỡng BCTC, không chỉ dựa vào lợi nhuận mà cần xem xét các chỉ số tài chính khác. Cần cảnh giác với các công ty có dấu hiệu điều chỉnh lợi nhuận, chẳng hạn như lợi nhuận tăng đột biến hoặc có sự thay đổi lớn trong chính sách kế toán. Nhà đầu tư nên đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro. Đồng thời, cần tìm hiểu thông tin về ban quản lý và hệ thống kiểm soát nội bộ của công ty.

V. Hạn Chế Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Mặc dù nghiên cứu về ảnh hưởng của điều chỉnh lợi nhuận đến khả năng hoạt động liên tục có ý nghĩa quan trọng, nhưng cũng còn tồn tại một số hạn chế. Các mô hình dự báo phá sản có thể không hoàn toàn chính xác trong mọi trường hợp. Việc đo lường điều chỉnh lợi nhuận cũng gặp khó khăn do tính chủ quan của các ước tính kế toán. Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện các phương pháp đo lường và dự báo, cũng như mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp. Hơn nữa, thông qua kết quả nghiên cứu, tác giả đưa ra bằng chứng thực nghiệm về ảnh hưởng của hành vi điều chỉnh lợi nhuận đến khả năng hoạt động liên tục của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam để từ đó có những hàm ý cho những đối tượng liên quan.

5.1. Các Hạn Chế Của Đề Tài Và Giải Pháp Khắc Phục

Mẫu nghiên cứu có thể chưa đủ lớn hoặc chưa đại diện cho toàn bộ thị trường. Cần mở rộng mẫu nghiên cứu để có kết quả chính xác hơn. Các mô hình dự báo phá sản có thể không phù hợp với đặc điểm của thị trường Việt Nam. Cần điều chỉnh hoặc xây dựng các mô hình phù hợp hơn. Việc đo lường điều chỉnh lợi nhuận dựa trên các chỉ số kế toán có thể không phản ánh đầy đủ bản chất của hành vi này. Cần kết hợp các phương pháp định tính và định lượng để có cái nhìn toàn diện hơn.

5.2. Hướng Nghiên Cứu Mở Rộng Trong Tương Lai

Nghiên cứu thêm các yếu tố khác ảnh hưởng đến khả năng hoạt động liên tục, như quản trị doanh nghiệp, môi trường kinh doanh, hoặc chính sách của chính phủ. Nghiên cứu tác động của điều chỉnh lợi nhuận đến giá trị doanh nghiệp và quyết định của nhà đầu tư. Nghiên cứu so sánh ảnh hưởng của điều chỉnh lợi nhuận ở các ngành khác nhau. Nghiên cứu các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát điều chỉnh lợi nhuận hiệu quả hơn.

Tổng quan nghiên cứu

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua quá trình phát triển nhanh chóng kể từ khi chính thức hoạt động vào tháng 7/2000. Tính đến tháng 8/2015, có 697 công ty niêm yết trên hai sàn giao dịch chính là HOSE và HNX, trong đó có 120 công ty bị hủy niêm yết từ năm 2012 đến giữa năm 2015. Khả năng hoạt động liên tục của các công ty niêm yết là một chỉ số quan trọng phản ánh sức khỏe tài chính và tiềm năng phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tuy nhiên, hiện tượng điều chỉnh lợi nhuận kế toán (Earnings Management) đang ngày càng phổ biến, ảnh hưởng tiêu cực đến tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính, từ đó tác động đến khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm cung cấp bằng chứng thực nghiệm về mối quan hệ giữa hành vi điều chỉnh lợi nhuận kế toán và khả năng hoạt động liên tục của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Nghiên cứu tập trung vào 80 công ty bị hủy niêm yết trên sàn HOSE và HNX trong giai đoạn 2012-2015, sử dụng dữ liệu báo cáo tài chính hợp nhất và báo cáo kiểm toán liên tục trong hai năm trước khi bị hủy niêm yết. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản trị tài chính, tăng cường minh bạch thông tin và hỗ trợ các nhà đầu tư, cơ quan quản lý trong việc đánh giá rủi ro và ra quyết định đầu tư.

---

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

• Lý thuyết đại diện (Agency Theory): Giải thích mâu thuẫn lợi ích giữa cổ đông (chủ sở hữu) và nhà quản trị (người đại diện), dẫn đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận nhằm tối đa hóa lợi ích cá nhân của nhà quản trị, gây ra chi phí đại diện và ảnh hưởng đến tính minh bạch thông tin.
• Lý thuyết thông tin bất cân xứng (Asymmetric Information): Mô tả tình trạng một bên trong giao dịch có thông tin nhiều hơn bên còn lại, dẫn đến rủi ro và quyết định đầu tư không chính xác. Hành vi điều chỉnh lợi nhuận làm tăng sự bất cân xứng thông tin, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp.
• Mô hình dự báo khả năng hoạt động liên tục: Sử dụng các mô hình Altman Z-score, Springate Z-score và Fulmer H-score để đánh giá khả năng phá sản và hoạt động liên tục dựa trên các chỉ số tài chính như vốn lưu động, lợi nhuận chưa phân phối, lợi nhuận trước thuế và lãi vay, giá trị vốn hóa thị trường, doanh thu và các tỷ số tài chính khác.
• Khái niệm điều chỉnh lợi nhuận: Hành vi có chủ ý của nhà quản lý sử dụng các khoản dồn tích kế toán để điều chỉnh lợi nhuận nhằm đạt mục tiêu công bố thông tin, có thể có lợi, có hại hoặc trung tính đối với giá trị doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Báo cáo tài chính hợp nhất và báo cáo kiểm toán của 80 công ty bị hủy niêm yết trên sàn HOSE và HNX trong giai đoạn 2012-2015.
• Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn các công ty có đầy đủ dữ liệu báo cáo tài chính liên tục trong hai năm trước khi bị hủy niêm yết, loại trừ các công ty tài chính, ngân hàng và công ty chứng khoán.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả, phân tích tương quan và hồi quy tuyến tính (Pooled OLS), hồi quy Logit và Probit để đánh giá mối quan hệ giữa biến điều chỉnh lợi nhuận (DA) và khả năng hoạt động liên tục (Z-score, H-score), đồng thời kiểm soát các biến độc lập như ROA, SIZE, DEBT, GROWTH, DR, TOBINQ.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập và xử lý dữ liệu từ báo cáo tài chính năm 2010-2014, phân tích dữ liệu giai đoạn 2012-2015, tập trung vào hai năm liền kề trước khi công ty bị hủy niêm yết và năm hủy niêm yết.

---

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

• Ảnh hưởng tiêu cực của điều chỉnh lợi nhuận: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh (DA) có mối tương quan nghịch với khả năng hoạt động liên tục, thể hiện qua chỉ số Z-score và H-score. Các công ty có mức điều chỉnh lợi nhuận cao có nguy cơ vi phạm giả định hoạt động liên tục cao hơn.
• Tác động tích cực của ROA và SIZE: Tỷ số lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản (ROA) và quy mô doanh nghiệp (SIZE) có mối tương quan thuận với khả năng hoạt động liên tục, cho thấy doanh nghiệp có lợi nhuận cao và quy mô lớn có khả năng duy trì hoạt động bền vững hơn.
• Ảnh hưởng tiêu cực của các tỷ số nợ: Tỷ số tổng nợ phải trả trên tổng tài sản (DEBT) và tỷ số tổng nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu (DR) có mối tương quan nghịch với khả năng hoạt động liên tục, phản ánh rủi ro tài chính cao làm tăng nguy cơ phá sản.
• Tác động của tăng trưởng và giá trị thị trường: Biến GROWTH (tăng trưởng doanh thu) và TOBINQ (tỷ số giá thị trường trên tổng tài sản) có mối tương quan thuận với khả năng hoạt động liên tục, cho thấy doanh nghiệp phát triển và có giá trị thị trường cao thường có sức khỏe tài chính tốt hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế cho thấy hành vi điều chỉnh lợi nhuận thường gia tăng ở các công ty có chỉ số Z-score thấp, phản ánh nguy cơ tài chính cao và áp lực từ thị trường. Việc điều chỉnh lợi nhuận nhằm che giấu tình trạng tài chính yếu kém có thể làm giảm tính minh bạch và gây mất niềm tin của nhà đầu tư. Các biến ROA và SIZE thể hiện năng lực sinh lời và quy mô lớn giúp doanh nghiệp có nguồn lực tốt hơn để duy trì hoạt động liên tục. Ngược lại, tỷ lệ nợ cao làm tăng áp lực tài chính và rủi ro phá sản. Các biến GROWTH và TOBINQ phản ánh kỳ vọng tích cực của thị trường và khả năng mở rộng kinh doanh, góp phần nâng cao khả năng hoạt động liên tục.

Dữ liệu có thể được trình bày qua bảng hồi quy với các hệ số và mức ý nghĩa thống kê, biểu đồ phân phối Z-score theo mức độ điều chỉnh lợi nhuận, giúp minh họa rõ ràng mối quan hệ giữa các biến nghiên cứu.

---

Đề xuất và khuyến nghị

• Tăng cường minh bạch thông tin tài chính: Yêu cầu các công ty niêm yết công bố đầy đủ, chính xác các khoản dồn tích và điều chỉnh lợi nhuận nhằm giảm thiểu hành vi điều chỉnh lợi nhuận không minh bạch, nâng cao độ tin cậy của báo cáo tài chính.
• Nâng cao năng lực quản trị tài chính: Khuyến khích doanh nghiệp cải thiện hiệu quả sử dụng tài sản và quản lý nợ, tập trung vào tăng ROA và kiểm soát tỷ lệ nợ để giảm rủi ro tài chính, đảm bảo khả năng hoạt động liên tục.
• Tăng cường giám sát và kiểm toán: Cơ quan quản lý và kiểm toán viên cần áp dụng các mô hình dự báo như Z-score, H-score để phát hiện sớm các dấu hiệu rủi ro và hành vi điều chỉnh lợi nhuận, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.
• Đào tạo và nâng cao nhận thức: Tổ chức các chương trình đào tạo cho nhà quản lý và cán bộ tài chính về đạo đức nghề nghiệp, kỹ thuật kế toán và tác động của điều chỉnh lợi nhuận đến sức khỏe doanh nghiệp.
• Khuyến khích phát triển thị trường vốn: Tạo môi trường đầu tư minh bạch, công bằng để thu hút vốn đầu tư dài hạn, giúp doanh nghiệp có nguồn lực tài chính ổn định, giảm áp lực điều chỉnh lợi nhuận.

---

Đối tượng nên tham khảo luận văn

• Nhà quản lý doanh nghiệp: Hiểu rõ tác động của điều chỉnh lợi nhuận đến khả năng hoạt động liên tục, từ đó xây dựng chiến lược tài chính và quản trị rủi ro hiệu quả.
• Nhà đầu tư và phân tích tài chính: Sử dụng kết quả nghiên cứu để đánh giá rủi ro đầu tư, nhận diện các công ty có dấu hiệu điều chỉnh lợi nhuận và nguy cơ phá sản.
• Cơ quan quản lý thị trường chứng khoán: Áp dụng các mô hình dự báo và khuyến nghị để nâng cao hiệu quả giám sát, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và duy trì sự ổn định của thị trường.
• Kiểm toán viên và chuyên gia tài chính: Nâng cao kỹ năng phát hiện hành vi điều chỉnh lợi nhuận và đánh giá khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp, từ đó nâng cao chất lượng kiểm toán và tư vấn.

---

Câu hỏi thường gặp

1. Điều chỉnh lợi nhuận kế toán là gì?
   Điều chỉnh lợi nhuận là hành vi có chủ ý của nhà quản lý sử dụng các khoản dồn tích kế toán để thay đổi lợi nhuận báo cáo nhằm đạt mục tiêu công bố thông tin, có thể làm tăng hoặc giảm lợi nhuận.

2. Tại sao khả năng hoạt động liên tục quan trọng?
   Khả năng hoạt động liên tục phản ánh doanh nghiệp có đủ nguồn lực để tồn tại và phát triển trong tương lai gần, ảnh hưởng đến quyết định đầu tư và lập báo cáo tài chính.

3. Mô hình Z-score dự báo khả năng phá sản như thế nào?
   Mô hình Z-score kết hợp các chỉ số tài chính như vốn lưu động, lợi nhuận, giá trị vốn hóa thị trường để phân loại doanh nghiệp vào vùng an toàn, cảnh báo hoặc nguy hiểm về khả năng phá sản.

4. Hành vi điều chỉnh lợi nhuận ảnh hưởng thế nào đến nhà đầu tư?
   Điều chỉnh lợi nhuận làm giảm tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính, khiến nhà đầu tư khó đánh giá chính xác tình hình tài chính và rủi ro của doanh nghiệp.

5. Làm thế nào để phát hiện hành vi điều chỉnh lợi nhuận?
   Sử dụng các mô hình đo lường dựa trên các khoản dồn tích như mô hình Jones, phân tích biến động tài chính và so sánh các chỉ số tài chính qua các kỳ để phát hiện dấu hiệu bất thường.

---

Kết luận

• Nghiên cứu cung cấp bằng chứng thực nghiệm về ảnh hưởng tiêu cực của hành vi điều chỉnh lợi nhuận đến khả năng hoạt động liên tục của các công ty niêm yết tại Việt Nam.
• Các chỉ số tài chính như ROA, SIZE, DEBT, GROWTH và TOBINQ có vai trò quan trọng trong việc dự báo khả năng hoạt động liên tục.
• Mô hình hồi quy tuyến tính và mô hình Logit được áp dụng hiệu quả trong phân tích mối quan hệ giữa các biến nghiên cứu.
• Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao nhận thức về quản trị tài chính và minh bạch thông tin trong doanh nghiệp.
• Đề xuất các giải pháp thực tiễn nhằm giảm thiểu hành vi điều chỉnh lợi nhuận và tăng cường khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp trong giai đoạn tiếp theo.

Hành động tiếp theo là áp dụng các khuyến nghị nghiên cứu vào thực tiễn quản lý doanh nghiệp và giám sát thị trường để nâng cao hiệu quả và bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.