Tổng quan nghiên cứu

Từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát vào cuối năm 2019, hơn 1,6 tỷ học sinh, sinh viên trên toàn thế giới bị ảnh hưởng bởi việc đóng cửa trường học, trong đó Việt Nam cũng không ngoại lệ. Tại Việt Nam, đặc biệt là Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, sinh viên là nhóm đối tượng chịu tác động sâu sắc từ dịch bệnh, vừa phải thích nghi với hình thức học trực tuyến vừa phải nâng cao ý thức phòng, chống dịch để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng. Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng ý thức phòng, chống dịch COVID-19 của sinh viên trường, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng dịch trong bối cảnh sinh viên quay trở lại học trực tiếp. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, từ tháng 3/2020 đến nay, với hơn 400 phiếu khảo sát thu thập từ sinh viên các khóa. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của sinh viên trong phòng chống dịch, đồng thời hỗ trợ nhà trường và các cơ quan chức năng xây dựng chính sách phù hợp nhằm kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, đảm bảo an toàn giáo dục và sức khỏe cộng đồng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết ý thức trong triết học Mác-Lênin, trong đó ý thức được hiểu là sự phản ánh thế giới khách quan vào bộ óc con người, bao gồm ý thức cá nhân và ý thức xã hội. Ý thức tự giác được xem là yếu tố quyết định trong việc hình thành hành vi phòng chống dịch bệnh của sinh viên. Ngoài ra, nghiên cứu áp dụng mô hình Kiến thức - Thái độ - Hành vi (KAP) để đánh giá mức độ nhận thức, thái độ và thực hành của sinh viên trong phòng chống COVID-19. Các khái niệm chính bao gồm: ý thức phòng chống dịch, kiến thức về COVID-19, thái độ tích cực trong phòng dịch, và thực hành các biện pháp bảo vệ cá nhân.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ 417 phiếu khảo sát trực tuyến với sinh viên các khóa 18, 19, 20, 21 của Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm thu thập dữ liệu nhanh chóng trong bối cảnh dịch bệnh. Ngoài ra, nghiên cứu còn sử dụng phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật, báo cáo ngành, và các nghiên cứu trước đó để làm cơ sở lý luận. Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm phân tích thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm các biến số về nhận thức, thái độ và hành vi phòng chống dịch. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 3/2020 đến năm 2022, bao gồm giai đoạn khảo sát, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về dịch bệnh: 75% sinh viên quan tâm và tìm hiểu kỹ về COVID-19, 80% đánh giá dịch bệnh rất nguy hiểm, tuy nhiên vẫn còn 5% sinh viên chưa có ý thức bảo vệ bản thân như không đeo khẩu trang hay tụ tập đông người.
  2. Kiến thức về con đường lây truyền: 87% sinh viên biết COVID-19 lây qua giọt bắn, 52% nhận thức đúng về tiếp xúc trực tiếp, nhưng 71% nhầm lẫn cho rằng virus lây qua không khí, cho thấy cần tăng cường tuyên truyền chính xác.
  3. Thái độ phòng chống dịch: 93,2% sinh viên có thái độ tích cực, 70% không lo lắng quá mức về dịch bệnh, nhưng 30% vẫn chịu áp lực tâm lý, ảnh hưởng đến học tập và sinh hoạt.
  4. Thực hành phòng dịch: 90% sinh viên thường xuyên rửa tay, đeo khẩu trang và tuân thủ các biện pháp 5K, tuy nhiên 5% vẫn vi phạm các quy định phòng dịch, gây khó khăn cho công tác kiểm soát dịch bệnh.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội có nhận thức và thái độ tích cực đối với công tác phòng chống COVID-19, phản ánh hiệu quả của các chương trình tuyên truyền và chính sách của nhà trường cũng như của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, sự tồn tại của một bộ phận sinh viên thiếu ý thức, vi phạm quy định cho thấy còn nhiều thách thức trong việc nâng cao ý thức tự giác. Nguyên nhân bao gồm việc tiếp nhận thông tin chưa chính xác, tâm lý chủ quan, và áp lực tâm lý do dịch bệnh kéo dài. So sánh với các nghiên cứu tại các trường đại học y tế và cao đẳng y tế, tỷ lệ thực hành tốt của sinh viên Nội vụ cao hơn một phần, nhưng vẫn cần củng cố thêm. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức, thái độ và thực hành của sinh viên, cũng như bảng phân tích các nguyên nhân hạn chế ý thức phòng dịch.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tuyên truyền giáo dục: Nhà trường cần đa dạng hóa hình thức tuyên truyền qua mạng xã hội, câu lạc bộ sinh viên, và các buổi sinh hoạt chuyên đề nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm phòng chống dịch, đảm bảo 100% sinh viên tiếp cận thông tin chính xác trong vòng 6 tháng tới.
  2. Xây dựng lối sống tích cực, tuân thủ: Khuyến khích sinh viên thực hiện nghiêm các biện pháp 5K, hạn chế tụ tập đông người, đồng thời tổ chức các hoạt động thể thao, văn hóa trực tuyến để duy trì tinh thần tích cực, giảm áp lực tâm lý trong 1 năm học tới.
  3. Thực hiện nghiêm các văn bản, chính sách phòng dịch: Nhà trường phối hợp với các cơ quan y tế địa phương tổ chức tập huấn, cập nhật thường xuyên các quy định mới, đồng thời kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong phòng chống dịch, áp dụng ngay và duy trì liên tục.
  4. Phát động phong trào thi đua phòng chống dịch: Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu kiến thức, phong trào tình nguyện hỗ trợ công tác phòng dịch, biểu dương khen thưởng các cá nhân, tập thể điển hình nhằm tạo động lực cho sinh viên tham gia tích cực, triển khai trong 1 năm học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban giám hiệu và cán bộ quản lý nhà trường: Để xây dựng và điều chỉnh chính sách phòng chống dịch phù hợp với thực tế sinh viên, nâng cao hiệu quả công tác quản lý và giáo dục sức khỏe.
  2. Giảng viên và cố vấn học tập: Hỗ trợ trong việc lồng ghép kiến thức phòng chống dịch vào giảng dạy, tư vấn tâm lý và hướng dẫn sinh viên thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe.
  3. Sinh viên các trường đại học: Nâng cao nhận thức, thái độ và hành vi phòng chống dịch, đồng thời tham gia tích cực vào các hoạt động phòng dịch tại trường và cộng đồng.
  4. Cơ quan y tế và chính quyền địa phương: Tham khảo để phối hợp với nhà trường trong công tác tuyên truyền, kiểm soát dịch bệnh và hỗ trợ sinh viên, đặc biệt là sinh viên ngoại tỉnh.

Câu hỏi thường gặp

  1. Sinh viên có nhận thức đúng về mức độ nguy hiểm của COVID-19 không?
    Đa số sinh viên (80%) đánh giá dịch bệnh rất nguy hiểm, thể hiện nhận thức cao về tác động của COVID-19, tuy nhiên vẫn còn một số ít chưa quan tâm đúng mức, cần tiếp tục tuyên truyền.

  2. Các biện pháp phòng chống dịch nào được sinh viên thực hiện nhiều nhất?
    90% sinh viên thường xuyên rửa tay bằng dung dịch sát khuẩn hoặc xà phòng, đeo khẩu trang và tuân thủ 5K, cho thấy thực hành phòng dịch được duy trì tốt.

  3. Có bao nhiêu sinh viên gặp khó khăn khi quay lại học trực tiếp?
    Khoảng 60% sinh viên cảm thấy khó khăn, chủ yếu do lo ngại lây nhiễm COVID-19, áp lực tài chính và thay đổi thói quen học tập, ảnh hưởng đến tâm lý và hiệu quả học tập.

  4. Tại sao vẫn còn sinh viên vi phạm quy định phòng dịch?
    Nguyên nhân chính là do thiếu thông tin chính xác, tâm lý chủ quan, áp lực tâm lý và một số sinh viên chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm cá nhân trong phòng chống dịch.

  5. Nhà trường đã có những hỗ trợ gì cho sinh viên trong thời gian dịch bệnh?
    Nhà trường hỗ trợ sinh viên ngoại tỉnh về nơi ở, hỗ trợ tài chính cho sinh viên nhiễm COVID-19, tổ chức nhóm hỗ trợ trên mạng xã hội và phối hợp với các cơ quan y tế để chăm sóc sức khỏe sinh viên kịp thời.

Kết luận

  • Sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội có nhận thức và thái độ tích cực trong phòng chống dịch COVID-19, góp phần quan trọng vào công tác kiểm soát dịch bệnh tại trường.
  • Vẫn còn một bộ phận sinh viên thiếu ý thức, vi phạm quy định phòng dịch, gây khó khăn cho công tác phòng chống dịch chung.
  • Các giải pháp nâng cao ý thức cần được triển khai đồng bộ, tập trung vào tuyên truyền, giáo dục, xây dựng lối sống tích cực và thực thi nghiêm chính sách pháp luật.
  • Nhà trường và các cơ quan liên quan cần phối hợp chặt chẽ để hỗ trợ sinh viên, đặc biệt là sinh viên ngoại tỉnh, đảm bảo an toàn sức khỏe và ổn định học tập.
  • Tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả các biện pháp phòng chống dịch, cập nhật kịp thời các chính sách mới, đồng thời khuyến khích sinh viên tham gia tích cực vào công tác phòng dịch trong thời gian tới.

Hãy cùng chung tay nâng cao ý thức phòng chống dịch COVID-19 để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng, góp phần đưa cuộc sống học tập trở lại bình thường và phát triển bền vững.