Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam phục hồi sau khủng hoảng toàn cầu, tăng trưởng GDP đạt lần lượt 5,42%, 5,98% và 6,68% trong các năm 2013, 2014 và 2015, nhu cầu về điện năng cũng tăng mạnh với sản lượng điện thương phẩm tăng bình quân 10,6%/năm giai đoạn 2011-2015. Theo dự báo của Quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia giai đoạn 2011-2020, nhu cầu phụ tải điện sẽ tiếp tục tăng cao với mức tăng trưởng bình quân từ 8,5% đến 11,6%/năm trong các giai đoạn 2016-2025. Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP (PV Power) đóng vai trò trọng yếu trong việc cung cấp nguồn điện, đồng thời đối mặt với thách thức lớn trong việc phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật đáp ứng yêu cầu vận hành các nhà máy điện hiện đại.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng tạo nguồn nhân lực kỹ thuật tại PV Power giai đoạn 2014-2018, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả tạo nguồn nhân lực kỹ thuật đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu giới hạn tại PV Power, tập trung vào các hoạt động tuyển dụng, đào tạo và phát triển nhân lực kỹ thuật trong giai đoạn nêu trên. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và phát triển bền vững của Tổng công ty trong bối cảnh thị trường điện cạnh tranh và công nghệ ngày càng phát triển.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết quản trị nguồn nhân lực và chiến lược phát triển nhân lực, trong đó có:

  • Lý thuyết chiến lược nguồn nhân lực: Theo McKinsey (1978), chiến lược là tập hợp các hoạt động nhằm tạo lợi thế cạnh tranh bền vững. Guest (1987) và Boxall & Dawling (1990) nhấn mạnh sự tích hợp giữa chính sách nhân sự và chiến lược kinh doanh, bao gồm gắn kết chính sách nhân sự, xây dựng chính sách bổ sung và quốc tế hóa vai trò quản trị nhân sự.

  • Khái niệm nguồn nhân lực kỹ thuật: Bao gồm những người lao động đã qua đào tạo chuyên môn kỹ thuật được cấp bằng hoặc chứng chỉ từ trình độ công nhân kỹ thuật đến trên đại học, có khả năng thực hiện các công việc phức tạp trong lĩnh vực kỹ thuật.

  • Nguyên tắc tạo nguồn nhân lực kỹ thuật: Tạo nguồn nhân lực phải xuất phát từ nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, đảm bảo chất lượng về trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức và sức khỏe phù hợp với công việc.

Các khái niệm chính bao gồm: nguồn nhân lực, chất lượng nguồn nhân lực, chiến lược nguồn nhân lực, nguồn nhân lực kỹ thuật, tạo nguồn nhân lực kỹ thuật, và các yếu tố ảnh hưởng đến tạo nguồn nhân lực kỹ thuật.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng kết hợp phân tích tài liệu thứ cấp và dữ liệu thực tế từ PV Power giai đoạn 2014-2018. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ số liệu về tuyển dụng, đào tạo, cơ cấu nhân lực kỹ thuật và kết quả sản xuất kinh doanh của Tổng công ty trong giai đoạn này.

Phương pháp thu thập dữ liệu chủ yếu là thu thập số liệu thứ cấp từ các báo cáo tài chính đã kiểm toán, báo cáo công tác tuyển dụng, đào tạo, thống kê lao động và các tài liệu nghiên cứu liên quan. Ngoài ra, tác giả cũng sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu gián tiếp qua các kênh truyền thông và website chính thức của PV Power.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các phương pháp so sánh, phân tích tỷ lệ và biểu đồ nhằm phản ánh xu hướng biến động, mối quan hệ giữa các chỉ tiêu tạo nguồn nhân lực kỹ thuật và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Phương pháp duy vật biện chứng, thống kê và logic cũng được áp dụng để giải thích các hiện tượng và đưa ra kết luận khoa học.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng nguồn nhân lực kỹ thuật: PV Power đã tuyển dụng tổng cộng khoảng 440 nhân lực kỹ thuật trong giai đoạn 2014-2018, với số lượng tuyển dụng giảm dần qua các năm (225 người năm 2014, giảm còn 10 người năm 2018). Tỷ lệ nhân lực kỹ thuật trên tổng số lao động tại các nhà máy điện được nâng lên khoảng 80% theo mục tiêu chiến lược.

  2. Đào tạo và phát triển nhân lực kỹ thuật: Số lượt người được đào tạo hàng năm dao động từ 934 đến 1.302 lượt, trong đó chi phí đào tạo chuyên sâu tăng từ 6,83 tỷ đồng năm 2014 lên 14,68 tỷ đồng năm 2018. Tỷ lệ nhân lực kỹ thuật có trình độ đại học, cao đẳng trở lên chiếm khoảng 75%.

  3. Kết quả sản xuất kinh doanh: Sản lượng điện thương phẩm của PV Power đạt khoảng 10.495 triệu kWh năm 2014, lợi nhuận trước thuế dao động quanh mức 900-1.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2014-2018, cho thấy sự ổn định và phát triển bền vững.

  4. Cơ cấu nhân lực kỹ thuật: Cơ cấu nhân lực kỹ thuật được điều chỉnh theo hướng tăng tỷ lệ lao động có trình độ kỹ thuật cao, với sự phân bổ hợp lý giữa cán bộ quản lý kỹ thuật, chuyên gia kỹ thuật, cán bộ kỹ thuật và vận hành viên.

Thảo luận kết quả

Việc tăng cường tuyển dụng và đào tạo nhân lực kỹ thuật đã góp phần quan trọng vào việc vận hành ổn định và hiệu quả các nhà máy điện của PV Power. Chi phí đào tạo chuyên sâu tăng đều qua các năm phản ánh sự đầu tư nghiêm túc vào phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. So sánh với các nghiên cứu trong ngành điện lực và các tập đoàn lớn như EVN, PV Power đã áp dụng các chính sách đào tạo và phát triển nhân lực phù hợp với xu hướng hiện đại, đồng thời xây dựng hệ thống quản trị nhân sự dựa trên năng lực.

Biểu đồ thể hiện số lượt đào tạo và chi phí đào tạo qua các năm có thể minh họa rõ xu hướng đầu tư ngày càng tăng vào phát triển nhân lực kỹ thuật. Bảng phân tích cơ cấu nhân lực kỹ thuật theo trình độ và chức danh cũng giúp đánh giá hiệu quả của các chính sách tuyển dụng và đào tạo.

Tuy nhiên, việc giảm số lượng tuyển dụng qua các năm cũng đặt ra thách thức trong việc duy trì nguồn nhân lực kế cận và đáp ứng nhu cầu mở rộng sản xuất trong tương lai. Do đó, cần có các giải pháp đồng bộ để đảm bảo nguồn nhân lực kỹ thuật không chỉ đủ về số lượng mà còn nâng cao về chất lượng và năng lực thích ứng với công nghệ mới.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tuyển dụng nhân lực kỹ thuật chất lượng cao: Chủ động xây dựng kế hoạch tuyển dụng dài hạn, tập trung vào các ngành kỹ thuật điện, tự động hóa và quản lý sản xuất, nhằm đạt mục tiêu nâng tỷ lệ lao động kỹ thuật lên 80% vào năm 2025. Thời gian thực hiện: 2021-2025. Chủ thể thực hiện: Ban Tổ chức Nhân sự PV Power.

  2. Đẩy mạnh đào tạo chuyên sâu và phát triển chuyên gia kỹ thuật: Xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu định hướng phát triển chuyên gia trên các lĩnh vực trọng điểm như vận hành, bảo dưỡng sửa chữa nhà máy điện. Tăng chi phí đào tạo chuyên sâu hàng năm ít nhất 10% so với giai đoạn trước. Thời gian: 2021-2025. Chủ thể: Ban Đào tạo và Phát triển nguồn nhân lực.

  3. Hoàn thiện hệ thống quản trị nguồn nhân lực dựa trên năng lực: Áp dụng phần mềm quản lý nhân sự hiện đại, xây dựng khung năng lực và tiêu chuẩn chức danh phù hợp với yêu cầu công nghệ và thị trường lao động. Thời gian: 2021-2023. Chủ thể: Ban Tổ chức Nhân sự phối hợp với Ban Công nghệ Thông tin.

  4. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp chuyên nghiệp và thân thiện: Tăng cường các hoạt động xây dựng môi trường làm việc tích cực, chính sách đãi ngộ cạnh tranh, tạo động lực giữ chân nhân tài và phát huy sáng tạo. Thời gian: liên tục từ 2021. Chủ thể: Ban Nhân sự và Ban Truyền thông nội bộ.

  5. Ứng dụng công nghệ đào tạo hiện đại: Phát triển hệ thống đào tạo trực tuyến (E-learning), kết hợp đào tạo tại chỗ và đào tạo từ xa để nâng cao hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Thời gian: 2021-2024. Chủ thể: Ban Đào tạo và Ban Công nghệ Thông tin.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý nhân sự PV Power: Nhận diện các điểm mạnh, hạn chế trong công tác tạo nguồn nhân lực kỹ thuật, từ đó xây dựng chiến lược phát triển nhân lực phù hợp với mục tiêu sản xuất kinh doanh.

  2. Các doanh nghiệp ngành điện và năng lượng: Áp dụng các giải pháp và kinh nghiệm tạo nguồn nhân lực kỹ thuật hiệu quả, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh và đổi mới công nghệ nhanh chóng.

  3. Các trường đại học, cao đẳng đào tạo kỹ thuật: Tham khảo để điều chỉnh chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đầu ra đáp ứng nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, quản trị nguồn nhân lực: Nghiên cứu thực tiễn về quản lý và phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh điện năng, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tạo nguồn nhân lực kỹ thuật lại quan trọng đối với PV Power?
    Nguồn nhân lực kỹ thuật là yếu tố quyết định vận hành an toàn, hiệu quả các nhà máy điện, góp phần đảm bảo cung cấp điện ổn định cho thị trường. Việc tạo nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao giúp PV Power duy trì lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững.

  2. PV Power đã áp dụng những phương pháp đào tạo nào cho nhân lực kỹ thuật?
    PV Power kết hợp đào tạo trong công việc như đào tạo kèm cặp, luân chuyển công việc với đào tạo ngoài công việc như các lớp chuyên sâu, đào tạo từ xa và mời giảng viên chuyên gia, nhằm nâng cao kỹ năng và kiến thức chuyên môn.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả tạo nguồn nhân lực kỹ thuật tại PV Power?
    Bao gồm thị trường lao động, đối thủ cạnh tranh, hệ thống cơ sở đào tạo, chính sách pháp luật, công nghệ, chính sách thu hút và đãi ngộ, môi trường làm việc, văn hóa doanh nghiệp và tiềm lực tài chính.

  4. PV Power đã đạt được những kết quả gì trong giai đoạn 2014-2018 về tạo nguồn nhân lực kỹ thuật?
    PV Power đã tuyển dụng khoảng 440 nhân lực kỹ thuật, nâng tỷ lệ lao động kỹ thuật lên 80%, chi phí đào tạo chuyên sâu tăng gần gấp đôi, đồng thời duy trì sản lượng điện và lợi nhuận ổn định.

  5. Đề xuất giải pháp nào giúp PV Power nâng cao hiệu quả tạo nguồn nhân lực kỹ thuật đến năm 2025?
    Tăng cường tuyển dụng nhân lực chất lượng cao, đẩy mạnh đào tạo chuyên sâu, hoàn thiện hệ thống quản trị nhân sự dựa trên năng lực, xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực và ứng dụng công nghệ đào tạo hiện đại.

Kết luận

  • PV Power đã có bước tiến quan trọng trong việc tạo nguồn nhân lực kỹ thuật giai đoạn 2014-2018, góp phần vào sự phát triển bền vững của Tổng công ty.
  • Chi phí đào tạo và số lượt đào tạo tăng đều qua các năm, phản ánh sự đầu tư nghiêm túc vào phát triển nhân lực chất lượng cao.
  • Cơ cấu nhân lực kỹ thuật được điều chỉnh phù hợp với yêu cầu công nghệ và thị trường lao động, nâng cao tỷ lệ lao động kỹ thuật có trình độ đại học, cao đẳng.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào tuyển dụng, đào tạo chuyên sâu, hoàn thiện quản trị nhân sự và xây dựng văn hóa doanh nghiệp nhằm đáp ứng mục tiêu đến năm 2025.
  • Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các chương trình đào tạo hiện đại, đồng thời tăng cường hợp tác với các cơ sở đào tạo và đối tác quốc tế để nâng cao năng lực nguồn nhân lực kỹ thuật.

PV Power cần nhanh chóng thực hiện các bước tiếp theo trong kế hoạch phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật để đảm bảo đáp ứng yêu cầu vận hành các nhà máy điện hiện đại và mở rộng trong tương lai. Đề nghị các đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ để triển khai hiệu quả các giải pháp đã đề xuất.