Nâng Cao Hiệu Quả Kiểm Soát Hoạt Động Điều Tra Đối Với Các Vụ Án Xâm Phạm Sở Hữu

Kiểm sát hoạt động điều tra là việc Viện kiểm sát kiểm tra, giám sát tính hợp pháp của các hoạt động điều tra do Cơ quan điều tra và các cơ quan khác thực hiện. Mục đích là đảm bảo tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, và đảm bảo tính khách quan, toàn diện của quá trình điều tra. Theo Từ điển tiếng Việt của Trung tâm Từ điển học thuộc Viện ngôn ngữ - Trung tâm khoa học xã hội và nhân văn Quốc gia xuất bản năm 2000, thì "kiểm sát" có nghĩa là kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật của Nhà nước. Theo Từ điển bách khoa Việt Nam xuất bản năm 2002 do Hội đồng Quốc gia chỉ đạo biên soạn, thì "kiểm sát" là hoạt động của VKSND nhằm kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật của các cơ quan nhà nước.

Viện kiểm sát đóng vai trò trung tâm trong việc kiểm sát hoạt động điều tra, đảm bảo mọi hành vi tố tụng đều tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Viện kiểm sát có quyền yêu cầu Cơ quan điều tra cung cấp thông tin, tài liệu, kiểm tra hồ sơ vụ án, tham gia các hoạt động điều tra, và đưa ra các yêu cầu điều tra. Lênin là người đầu tiên có quan điểm về tổ chức cơ quan kiểm tra, giám sát, quan điểm đó được thể hiện trong tác phẩm bàn về "Song trùng, trực thuộc và pháp chế". Lênin xuất phát từ một vấn đề có tính quy luật là: Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội cần phải thiết lập một nền pháp chế thống nhất, điều mà Lênin gọi "pháp chế chỉ có một" với ba yêu cầu "phải có sự thống nhất về pháp chế trong toàn nước cộng hòa"; "phải có luật duy nhất trong toàn nước cộng hòa" và "phải có sự áp dụng thực hiện và tuân theo pháp luật một cách thống nhất".

Cần phân tích chi tiết số liệu thống kê về các loại tội phạm xâm phạm sở hữu (trộm cắp, lừa đảo, cướp, cưỡng đoạt,...) để xác định xu hướng, đặc điểm của từng loại tội phạm. Điều này giúp Viện kiểm sát có cơ sở để xây dựng kế hoạch kiểm sát phù hợp. Theo thống kê của VKS quận Nam Từ Liêm thì trong 05 năm từ 2010 đến 2014, số lượng án xâm phạm sở hữu là 1.438 bị can chiếm 51,02% tổng số lượng án hình sự thụ lý mới địa bàn quận Nam Từ Liêm.

Nghiên cứu các yếu tố kinh tế - xã hội, nhân khẩu học, và các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến tình hình tội phạm sở hữu tại quận Nam Từ Liêm. Điều này giúp Viện kiểm sát phối hợp với các cơ quan chức năng để có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Bởi lẽ, đây là địa bàn lớn, nhiều tuyến được giao thông huyết mạch của thành phố, trên địa bàn có nhiều trường đại học, cao đẳng, các cơ sở sản xuất kinh doanh và khu công nghiệp.

Các quy định của pháp luật còn chưa đầy đủ, rõ ràng, hoặc chồng chéo, gây khó khăn cho việc áp dụng. Nguồn lực (nhân lực, vật lực) dành cho công tác kiểm sát điều tra còn hạn chế. Để đáp ứng kịp thời yêu cầu của cải cách tư pháp, thời gian qua Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung và ban hành nhiều văn bản pháp luật như: Hiến pháp năm 2013, Luật tổ chức VKS năm 2014 và dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự, Dự thảo Bộ luật hình sự nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động của các cơ quan tư pháp nói chung và Viện kiểm sát nói riêng.

Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của một số Kiểm sát viên còn hạn chế. Ý thức trách nhiệm, tinh thần đấu tranh phòng chống tội phạm của một số Kiểm sát viên chưa cao. Các văn bản pháp luật trên có nhiều quy định mới liên quan đến chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát. Vì vậy, cần nghiên cứu làm rõ nội dung các quy định của luật góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm sát của Viện kiểm sát.

Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về tố tụng hình sự, Luật tổ chức Cơ quan điều tra hình sự để đảm bảo tính đồng bộ, rõ ràng, và khả thi. Cần có hướng dẫn cụ thể về quy trình, thủ tục kiểm sát điều tra các vụ án xâm phạm sở hữu. Các giải pháp hoàn thiện pháp luật về kiểm sát hoạt động điều tra các vụ án xâm phạm sở hữu. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về tố tụng hình sự . Giải pháp hoàn thiện pháp luật về Luật tổ chức Cơ quan điều tra hình sự .

Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho Kiểm sát viên về kỹ năng điều tra, thu thập chứng cứ, và áp dụng pháp luật. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của Kiểm sát viên để đảm bảo tính khách quan, công tâm. Các đề xuất nâng cao năng lực của Kiểm sát viên . Tăng cường vai trò lãnh đạo của các cấp ủy Đảng trong các cơ quan Viện kiểm sát . Nâng cao ý thức đạo đức, năng lực chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên và các chủ thể có thẩm quyền áp dụng pháp luật trong kiểm sát điều tra các vụ án xâm phạm sở hữu .

Xây dựng quy chế phối hợp chặt chẽ giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát trong việc trao đổi thông tin, tài liệu, và tham gia các hoạt động điều tra. Tổ chức các cuộc họp định kỳ để đánh giá tình hình, rút kinh nghiệm, và giải quyết các vướng mắc phát sinh. Các đề xuất đề xuất tăng cường sự phối hợp của Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát .

Hệ thống này giúp Kiểm sát viên dễ dàng truy cập, tìm kiếm, và quản lý thông tin về các vụ án, từ đó nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát.

Các phần mềm này giúp Kiểm sát viên phân tích, đánh giá chứng cứ một cách khách quan, khoa học, và phát hiện các mâu thuẫn, sai sót trong quá trình điều tra.

Nhắc lại các giải pháp chính đã được đề xuất trong bài viết, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này.

Đưa ra những dự báo về sự phát triển của công tác kiểm sát trong bối cảnh cải cách tư pháp, ứng dụng công nghệ thông tin, và hội nhập quốc tế.