Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế, công tác an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) ngày càng trở nên cấp thiết, đặc biệt trong ngành xây dựng với tỷ lệ tai nạn lao động (TNLĐ) cao. Theo báo cáo của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội năm 2022, toàn quốc ghi nhận 7.718 vụ TNLĐ, tăng 18,66% so với năm trước, với 7.923 người bị nạn, tăng 18,99%. Dự án Khu du lịch Quốc tế Đồi Rồng tại Hải Phòng, do Công ty Cổ phần Đầu tư và Du lịch Vạn Hương triển khai, là một công trình trọng điểm với quy mô khoảng 480,179 ha và vốn đầu tư trên 25 nghìn tỷ đồng, thi công từ 2019 đến 2023. Dự án bao gồm nhiều hạng mục phức tạp như sân golf, khách sạn 5 sao, khu vui chơi giải trí, đòi hỏi công tác ATVSLĐ được quản lý nghiêm ngặt nhằm bảo vệ sức khỏe, tính mạng người lao động (NLĐ) và đảm bảo tiến độ thi công.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng công tác ATVSLĐ tại dự án, đánh giá các nguy cơ rủi ro ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến NLĐ, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý ATVSLĐ. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động thi công tại dự án trong giai đoạn 2019-2022. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giảm thiểu TNLĐ, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các bên liên quan, đồng thời góp phần phát triển bền vững dự án và ngành xây dựng nói chung.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hệ thống quản lý ATVSLĐ theo chu trình PDCA (Plan - Do - Check - Act), gồm bốn bước: hoạch định, thực hiện, kiểm tra và hành động nhằm cải tiến liên tục công tác an toàn. Tiêu chuẩn quốc tế ISO 45001 được áp dụng làm nền tảng cho hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp (ATSKNN), giúp doanh nghiệp kiểm soát rủi ro và nâng cao hiệu quả hoạt động. Các khái niệm chính bao gồm:

  • Nguy cơ và rủi ro lao động: Xác định và đánh giá các yếu tố có thể gây TNLĐ và bệnh nghề nghiệp (BNN).
  • Chính sách ATVSLĐ: Cam kết của tổ chức trong việc bảo vệ sức khỏe và an toàn NLĐ.
  • Phương tiện bảo vệ cá nhân (PTBVCN): Trang bị thiết yếu để giảm thiểu nguy cơ tai nạn.
  • Huấn luyện và đào tạo ATVSLĐ: Nâng cao nhận thức và kỹ năng an toàn cho NLĐ.
  • Quản lý môi trường lao động: Kiểm soát các yếu tố vật lý, hóa học ảnh hưởng đến sức khỏe NLĐ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích tài liệu và nghiên cứu hồi cứu, thu thập dữ liệu từ các văn bản pháp luật, tiêu chuẩn kỹ thuật, báo cáo thống kê TNLĐ, và tài liệu nội bộ dự án. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm khoảng 2.500 NLĐ tham gia thi công tại dự án trong giai đoạn 2019-2022. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ các nhà thầu và công nhân tại dự án nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp định tính và định lượng, bao gồm thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ tham gia huấn luyện, tỷ lệ sử dụng PTBVCN, và đánh giá mức độ rủi ro qua các bảng điểm đánh giá. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2019 đến tháng 12/2022, bao gồm thu thập số liệu, phân tích thực trạng, và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ tai nạn lao động tại dự án: Trong năm 2021, dự án ghi nhận 01 vụ TNLĐ do ngã từ trên cao. Mặc dù số vụ TNLĐ không nhiều, nhưng nguy cơ tiềm ẩn cao do đặc thù công trình cao tầng và nhiều hạng mục phức tạp.

  2. Tham gia huấn luyện ATVSLĐ: Khoảng 70% trong tổng số 2.500 NLĐ tham gia đầy đủ các buổi huấn luyện, còn 10% không tham gia, cho thấy sự chưa đồng đều trong nhận thức và tuân thủ quy định an toàn.

  3. Sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân: Việc cấp phát PTBVCN tương đối đầy đủ nhưng vẫn còn một số vị trí chưa được trang bị đầy đủ như mũ bảo hộ, giày bảo hộ. Nguyên nhân chủ yếu do chất lượng PTBVCN chưa phù hợp và NLĐ chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng.

  4. Kiểm soát rủi ro kỹ thuật và tổ chức: Việc kiểm định, bảo dưỡng thiết bị xây dựng được thực hiện định kỳ hàng tháng, tuy nhiên công tác giám sát và tuân thủ quy trình an toàn còn hạn chế, đặc biệt trong việc làm việc trên cao và sử dụng thiết bị điện.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại là do sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa các bên liên quan, nhận thức và ý thức tuân thủ của NLĐ còn hạn chế, cùng với áp lực tiến độ thi công dẫn đến việc cắt giảm chi phí đầu tư cho công tác an toàn. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, kết quả này tương đồng với xu hướng chung về khó khăn trong việc duy trì hiệu quả công tác ATVSLĐ tại các dự án lớn. Việc tổ chức các buổi họp an toàn hàng tuần và đào tạo chuyên sâu đã góp phần nâng cao nhận thức, tuy nhiên cần cải thiện tỷ lệ tham gia và chất lượng PTBVCN để giảm thiểu rủi ro. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ tham gia huấn luyện, bảng thống kê số vụ TNLĐ theo năm, và sơ đồ phân cấp trách nhiệm quản lý ATVSLĐ tại dự án để minh họa rõ nét hơn các vấn đề và giải pháp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức NLĐ: Thiết kế chương trình huấn luyện linh hoạt, hấp dẫn, bắt buộc 100% NLĐ tham gia trong vòng 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án phối hợp với các nhà thầu.

  2. Cải thiện chất lượng và quản lý PTBVCN: Đầu tư trang bị PTBVCN phù hợp với điều kiện thời tiết và công việc, kiểm tra định kỳ chất lượng, đảm bảo 100% NLĐ sử dụng đúng quy định trong 3 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Nhà thầu thi công và Ban An toàn dự án.

  3. Phân cấp trách nhiệm rõ ràng và tăng cường giám sát: Rà soát, bổ sung quy định phân công nhiệm vụ ATVSLĐ cho từng cấp quản lý, tổ chức họp giao ban an toàn hàng tuần, xử lý nghiêm vi phạm trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án và Đoàn tư vấn giám sát.

  4. Áp dụng công nghệ và biện pháp kỹ thuật an toàn: Kiểm định, bảo dưỡng thiết bị định kỳ, sử dụng thiết bị hỗ trợ giảm thiểu công việc thủ công, triển khai hệ thống cảnh báo nguy hiểm tại công trường trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Nhà thầu thi công và Ban An toàn.

  5. Tăng cường công tác phòng cháy chữa cháy (PCCC): Tổ chức diễn tập PCCC định kỳ 6 tháng/lần, trang bị đầy đủ thiết bị chữa cháy, đào tạo lực lượng PCCC cơ sở trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án và các nhà thầu.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý dự án xây dựng: Áp dụng các giải pháp quản lý ATVSLĐ hiệu quả, nâng cao an toàn công trường, giảm thiểu rủi ro tai nạn.

  2. Chuyên gia an toàn lao động: Tham khảo mô hình phân cấp trách nhiệm, phương pháp đánh giá rủi ro và biện pháp kỹ thuật phù hợp với dự án quy mô lớn.

  3. Nhà thầu thi công và cán bộ an toàn: Nắm bắt các quy trình huấn luyện, kiểm tra, giám sát và sử dụng PTBVCN để nâng cao hiệu quả công tác an toàn.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về lao động và xây dựng: Tham khảo thực trạng và đề xuất chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao công tác ATVSLĐ, góp phần hoàn thiện khung pháp lý.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác ATVSLĐ tại dự án Đồi Rồng còn nhiều hạn chế?
    Nguyên nhân chính là do áp lực tiến độ thi công, nhận thức chưa đồng đều của NLĐ và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa các bên liên quan. Ví dụ, chỉ 70% NLĐ tham gia đầy đủ huấn luyện, còn 10% không tham gia.

  2. Làm thế nào để nâng cao tỷ lệ sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân?
    Cần cung cấp PTBVCN chất lượng, phù hợp với điều kiện làm việc và thời tiết, đồng thời tăng cường đào tạo, giám sát và xử lý nghiêm vi phạm. Việc này giúp giảm thiểu tai nạn do không sử dụng thiết bị bảo hộ.

  3. Phân cấp trách nhiệm trong quản lý ATVSLĐ được thực hiện như thế nào?
    Trưởng ban quản lý dự án chịu trách nhiệm cao nhất, phê duyệt biện pháp an toàn, tổ chức nhân lực; cán bộ an toàn giám sát, kiểm tra và đào tạo; các nhà thầu thực hiện theo quy định. Sơ đồ phân cấp giúp đảm bảo trách nhiệm rõ ràng.

  4. Các biện pháp kỹ thuật nào được áp dụng để giảm thiểu rủi ro?
    Kiểm định, bảo dưỡng thiết bị định kỳ, sử dụng thiết bị hỗ trợ giảm sức lao động thủ công, lắp đặt hệ thống cảnh báo nguy hiểm và che chắn các khu vực làm việc trên cao. Đây là các biện pháp quan trọng để bảo vệ NLĐ.

  5. Công tác phòng cháy chữa cháy được tổ chức ra sao tại dự án?
    Dự án tổ chức diễn tập nội bộ 6 tháng/lần, mời lực lượng PCCC chuyên nghiệp hàng năm, trang bị đầy đủ thiết bị chữa cháy và đào tạo lực lượng PCCC cơ sở có chứng nhận theo quy định pháp luật nhằm đảm bảo an toàn tối đa.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích và đánh giá thực trạng công tác ATVSLĐ tại dự án Khu du lịch Quốc tế Đồi Rồng trong giai đoạn 2019-2022, chỉ ra các nguy cơ và hạn chế hiện hữu.
  • Nghiên cứu áp dụng khung quản lý theo chu trình PDCA và tiêu chuẩn ISO 45001, làm cơ sở đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác ATVSLĐ.
  • Các giải pháp tập trung vào đào tạo, nâng cao nhận thức NLĐ, cải thiện trang bị PTBVCN, phân cấp trách nhiệm rõ ràng, áp dụng biện pháp kỹ thuật và tăng cường công tác PCCC.
  • Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng thực tiễn tại dự án và các công trình xây dựng quy mô lớn khác, góp phần giảm thiểu TNLĐ và bảo vệ sức khỏe NLĐ.
  • Đề xuất các bước tiếp theo gồm triển khai các giải pháp trong vòng 1 năm, đánh giá hiệu quả định kỳ và điều chỉnh phù hợp nhằm đảm bảo môi trường làm việc an toàn, lành mạnh.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả công tác an toàn vệ sinh lao động tại dự án và góp phần phát triển bền vững ngành xây dựng!