I. Tổng Quan về Chất Lượng Tín Dụng Doanh Nghiệp tại Lai Châu
Hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng và phát triển kinh tế. NHTM vừa là công cụ để Chính phủ điều chỉnh nền kinh tế vĩ mô, vừa là cánh tay đắc lực giúp NHNN ổn định thị trường tiền tệ. Chức năng trung gian tín dụng là một trong những chức năng đặc trưng mang đến ảnh hưởng lớn nhất đối với nền kinh tế. Tín dụng đem lại lợi nhuận chủ yếu trong HĐKD của các NHTM, doanh thu từ hoạt động này chiếm 70% - 80%, trong đó thu nhập nhận được từ hoạt động cho vay chiếm tỷ trọng lớn. Tuy nhiên, hoạt động tín dụng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, Ngân hàng thế giới đã cảnh báo tình trạng dư nợ tín dụng trên GDP của Việt Nam đang ở trong danh sách các nước cao nhất thế giới.
1.1. Vai trò của tín dụng doanh nghiệp trong phát triển kinh tế
Tín dụng doanh nghiệp (TDDN) là một trong những hình thức quan trọng của tín dụng ngân hàng, được xem như là nền tảng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đáp ứng nhu cầu mở rộng vốn và tạo điều kiện để việc sản xuất diễn ra liên tục. Với tình hình hiện nay, tình trạng mất cân đối về cơ cấu kinh tế, thất nghiệp, lạm phát vẫn còn là vấn đề nhức nhối thì thông qua hoạt động tín dụng sẽ góp phần giải quyết các vấn đề xã hội, tổ chức lại sản xuất, hình thành cơ cấu kinh tế hợp lý. Đồng thời thông qua TDDN, ngân hàng đã duy trì và mở rộng hoạt động kinh doanh của mình bằng việc cho vay và thu lãi suất từ các khoản vay.
1.2. Tầm quan trọng của nâng cao chất lượng tín dụng
Việc phân tích và tập trung nâng cao chất lượng tín dụng là một đề tài vô cùng cấp thiết và được nhiều người quan tâm trong thời điểm hiện nay. Theo Oino (2016), các NHTM có thể trích lập dự phòng cao hơn mức cần thiết khi chất lượng tín dụng và thu nhập ròng cao và ngược lại, các NHTM có thể sẽ không tăng được dự phòng nhiều như mong muốn nếu chất lượng tín dụng của ngân hàng bị xấu đi. Từ đó, tác giả kết luận rằng quản trị rủi ro tín dụng là một yếu tố dự báo hiệu quả hoạt động của ngân hàng.
II. Thực Trạng Nợ Xấu Doanh Nghiệp tại BIDV Lai Châu Hiện Nay
Lai Châu là một tỉnh thuộc vùng Tây Bắc Bộ của Việt Nam, được đánh giá là một trong những tỉnh có nền kinh tế khó khăn vẫn đang trong quá trình hội nhập kinh tế với cả nước. Các doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế ở nhiều mặt như cải thiện mức sống, tạo việc làm, tạo thu nhập, tạo giá trị gia tăng,.Tổng dư nợ cho vay đối với KHDN của Chi nhánh BIDV Lai Châu tính đến quý 1 năm 2024 chiếm tỷ trọng khá cao trong tổng dư nợ, chiếm hơn 50%. Thực tế hiện nay các doanh nghiệp của tỉnh vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng của ngân hàng, có hơn 1000 doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh nhưng chỉ có khoảng 1/3 doanh nghiệp có khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng.
2.1. Khó khăn trong tiếp cận vốn vay doanh nghiệp tại Lai Châu
Có hơn 1000 doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh nhưng chỉ có khoảng 1/3 doanh nghiệp có khả năng tiếp cận nguồn vốn vay doanh nghiệp, 2/3 số doanh nghiệp còn lại vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn hoặc chưa đáp ứng đủ điều kiện để được vay vốn. Theo Ahmad Nasruddin (2023), các doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế ở nhiều mặt như cải thiện mức sống, tạo việc làm, tạo thu nhập, tạo giá trị gia tăng.
2.2. Xu hướng tăng nợ xấu doanh nghiệp tại BIDV Lai Châu
Nợ xấu tín dụng KHDN của chi nhánh đang có xu hướng tăng cao qua các năm, đến quý 1 năm 2024 nợ xấu KHDN đạt 65.626 triệu đồng cao hơn hẳn so với nợ xấu bán lẻ, tỷ lệ nợ xấu đến quý 1 năm 2024 là 2,92% đây là một tỷ lệ khá cao, nếu không có biện pháp xử lý kịp thời sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh và lợi nhuận của chi nhánh. Theo Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, Ngân hàng thế giới đã cảnh báo tình trạng dư nợ tín dụng trên GDP của Việt Nam đang ở trong danh sách các nước cao nhất thế giới.
III. Cách BIDV Lai Châu Phân Tích Rủi Ro Tín Dụng Doanh Nghiệp
Nghiên cứu của Dương Thị Hoàn (2019) xem xét tám yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng của các NHTM Việt Nam là quy trình tín dụng, chính sách tín dụng, năng lực quản trị nội bộ, công nghệ ngân hàng, công tác tổ chức, cán bộ tín dụng, nguồn vốn huy động và QTRRTD. Trong đó, phẩm chất đạo đức cán bộ tín dụng và trình độ chuyên môn của cán bộ ngân hàng là quan trọng nhất; và, yếu tố chính sách tín dụng tác động mạnh thứ hai đến chất lượng tín dụng cho vay của ngân hàng. Qua đó, tác giả đánh giá rằng các kết quả nghiên cứu đều phù hợp với thực trạng h...
3.1. Quy trình thẩm định tín dụng doanh nghiệp của BIDV
BIDV thực hiện quy trình thẩm định tín dụng kỹ lưỡng đối với doanh nghiệp trước khi cấp vốn. Quy trình này bao gồm đánh giá năng lực tài chính, lịch sử tín dụng, khả năng trả nợ, và các yếu tố rủi ro khác liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Quy trình thẩm định giúp BIDV đánh giá chính xác khả năng trả nợ của doanh nghiệp và đưa ra quyết định cấp tín dụng phù hợp. Điều này góp phần hạn chế nợ xấu và đảm bảo chất lượng tín dụng.
3.2. Sử dụng các chỉ số định lượng để đánh giá tín dụng
BIDV sử dụng các chỉ số định lượng như số lượng khách hàng doanh nghiệp vay vốn, dư nợ tín dụng khách hàng doanh nghiệp, chỉ tiêu nợ quá hạn của khách hàng doanh nghiệp, chỉ tiêu nợ xấu của khách hàng doanh nghiệp, trích lập dự phòng rủi ro tín dụng đối với KHDN để đánh giá chất lượng tín dụng. Naili và Lahrichi (2022) nghiên cứu về tác động của các yếu tố vĩ mô và các yếu tố liên quan về ngân hàng đến rủi ro tín dụng của các NHTM tại các nước mới nổi. Sử dụng số liệu từ 53 NHTM từ năm quốc gia khác nhau và phân tích mô hình gồm 12 biến độc lập, các tác giả kết luận rằng các yếu tố mang tính hệ thống, tức là các yếu tố kinh tế vĩ mô, có ảnh hưởng lớn hơn tới rủi ro tín dụng so với các yếu tố liên quan về ngân hàng.
IV. Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng Tín Dụng Của BIDV Lai Châu
Việc nâng cao chất lượng tín dụng tại BIDV Lai Châu đòi hỏi một loạt các giải pháp đồng bộ và toàn diện. Các giải pháp này tập trung vào cả khía cạnh quản lý rủi ro, nâng cao năng lực cán bộ, đa dạng hóa sản phẩm, và cải thiện dịch vụ khách hàng. Mục tiêu là tạo ra một hệ thống tín dụng an toàn, hiệu quả, và bền vững, đáp ứng nhu cầu vốn của doanh nghiệp và đóng góp vào sự phát triển kinh tế của tỉnh Lai Châu.
4.1. Thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động tín dụng
Chuyển đổi số là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng tín dụng. Việc số hóa hoạt động tín dụng giúp BIDV Lai Châu thu thập và xử lý thông tin nhanh chóng, chính xác, và hiệu quả. Công nghệ số cũng cho phép ngân hàng đánh giá rủi ro tín dụng tốt hơn, quản lý danh mục tín dụng hiệu quả hơn, và cung cấp dịch vụ khách hàng tốt hơn. Đồng thời, việc áp dụng công nghệ vào hoạt động của ngân hàng còn làm giảm chi phí điện tử viễn thông giữa trụ sở chính của ngân hàng với các chi nhánh hoặc giữa các chi nhánh ngân hàng với nhau.
4.2. Nâng cao năng lực cán bộ tín dụng tại BIDV Lai Châu
Cán bộ tín dụng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá và quản lý rủi ro tín dụng. BIDV Lai Châu cần đầu tư vào việc đào tạo và phát triển cán bộ tín dụng, trang bị cho họ kiến thức chuyên môn sâu rộng, kỹ năng phân tích và đánh giá rủi ro tốt, và đạo đức nghề nghiệp cao. Theo Palazuelos và cộng sự (2017), cán bộ tín dụng ngoài là ngoài dựa trên khả năng nghiệp vụ của bản thân để đưa ra quyết định cấp tín dụng cho khách hàng thì còn dựa trên sự nhìn nhận chủ quan của họ về khả năng trả nợ, sự trung thực và đạo đức của khách hàng.
V. Ứng dụng Tiêu chuẩn ESG trong Hoạt động Tín dụng BIDV Lai Châu
Việc tích hợp các yếu tố Môi trường (Environmental), Xã hội (Social), và Quản trị (Governance) (ESG) vào hoạt động tín dụng không chỉ giúp BIDV Lai Châu quản lý rủi ro tốt hơn mà còn tạo ra các cơ hội kinh doanh mới và đóng góp vào sự phát triển bền vững của tỉnh. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn ESG giúp BIDV thu hút các nhà đầu tư có trách nhiệm và tạo dựng uy tín trên thị trường.
5.1. Lợi ích của Tiêu chuẩn ESG trong hoạt động tín dụng
Ứng dụng Tiêu chuẩn ESG vào hoạt động tín dụng giúp BIDV Lai Châu giảm thiểu rủi ro về môi trường, xã hội, và quản trị; mở rộng thị trường và thu hút vốn đầu tư từ các tổ chức tài chính quốc tế; tăng cường uy tín và hình ảnh thương hiệu của BIDV; thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp và cộng đồng địa phương.
5.2. Thúc đẩy tiêu chuẩn ESG trong hoạt động tín dụng doanh nghiệp
BIDV Lai Châu cần xây dựng các tiêu chí và quy trình đánh giá ESG cho các dự án và doanh nghiệp xin vay vốn; cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tín dụng ưu đãi cho các doanh nghiệp tuân thủ tiêu chuẩn ESG; hợp tác với các tổ chức và chuyên gia ESG để nâng cao năng lực cho cán bộ tín dụng; tuyên truyền và khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn ESG trong hoạt động kinh doanh.
VI. Kiến nghị và Định Hướng Phát Triển Tín Dụng tại Lai Châu
Để nâng cao chất lượng tín dụng và thúc đẩy tăng trưởng tín dụng bền vững tại Lai Châu, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, BIDV, và các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Các kiến nghị tập trung vào việc tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, hoàn thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, và tăng cường quản lý rủi ro tín dụng.
6.1. Kiến nghị đối với Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước
Chính phủ cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính, và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn. Ngân hàng Nhà nước cần có các chính sách điều hành linh hoạt, ổn định lãi suất, và kiểm soát lạm phát. Đồng thời, NHNN cần tăng cường thanh tra, giám sát hoạt động của các TCTD và có các biện pháp xử lý nghiêm các vi phạm.
6.2. Định hướng phát triển tín dụng doanh nghiệp tại Lai Châu
BIDV Lai Châu cần tiếp tục mở rộng mạng lưới, đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ, và nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng. Ngân hàng cần tập trung vào các lĩnh vực kinh tế trọng điểm của tỉnh, như nông nghiệp, du lịch, và năng lượng tái tạo. Đồng thời, BIDV cần tăng cường hợp tác với các tổ chức và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ phù hợp với nhu cầu thực tế.
