I. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Ngập úng đô thị là một vấn đề nghiêm trọng tại Việt Nam, đặc biệt là ở Thành phố Hồ Chí Minh. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày của người dân mà còn gây thiệt hại lớn cho cơ sở hạ tầng và môi trường. Nguyên nhân chính của ngập úng bao gồm điều kiện khí tượng - thủy văn, năng lực tiêu thoát nước của hệ thống thoát nước, và quy hoạch đô thị không đồng bộ. Đặc biệt, sự gia tăng cường độ và thời gian mưa, cùng với triều cường, đã làm cho tình trạng ngập lụt trở nên nghiêm trọng hơn. Theo thống kê, số điểm ngập tại TP.HCM đã tăng lên đáng kể trong những năm qua, với nhiều khu vực thường xuyên bị ngập trong mùa mưa. Việc phát triển đô thị không kiểm soát và thiếu cơ sở hạ tầng phù hợp đã góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng này. Do đó, việc nghiên cứu và xây dựng mô hình lưu vực thích hợp cho hệ thống thoát nước đô thị là rất cần thiết để cải thiện khả năng tiêu thoát nước và giảm thiểu ngập lụt.
1.1 Tình hình nghiên cứu
Nghiên cứu về ngập úng đô thị đã được thực hiện ở nhiều nơi trên thế giới, tuy nhiên, các nghiên cứu tại Việt Nam vẫn còn hạn chế. Các mô hình hiện có chưa thực sự phù hợp với đặc điểm đô thị Việt Nam, nơi có nhiều con hẻm và cống nhỏ. Việc thiếu các mô hình thủy văn tính toán dòng chảy tụ có tính đến hệ thống cống và hẻm nhỏ đã làm cho việc giải quyết vấn đề ngập lụt trở nên khó khăn. Đề tài này nhằm xây dựng một mô hình lưu vực mới, tích hợp các yếu tố khí tượng - thủy văn và hệ thống thoát nước, nhằm đánh giá khả năng tiêu thoát nước trong điều kiện thực tế tại lưu vực Tân Hóa - Lò Gốm.
II. Mục tiêu và nội dung nghiên cứu
Mục tiêu chính của nghiên cứu là xây dựng một mô hình lưu vực phù hợp cho hệ thống thoát nước đô thị Việt Nam, cụ thể là áp dụng cho lưu vực Tân Hóa - Lò Gốm. Nghiên cứu sẽ tập trung vào việc tích hợp mô hình cống và mô hình lưu vực đô thị, nhằm đánh giá hiệu quả giữa mô hình mới và mô hình truyền thống. Nội dung nghiên cứu bao gồm việc thu thập và xử lý dữ liệu, thiết lập mô hình hệ thống thoát nước, và đánh giá khả năng mô phỏng của mô hình thủy văn. Việc xây dựng mô hình này không chỉ giúp cải thiện khả năng tiêu thoát nước mà còn cung cấp công cụ hữu ích trong việc phân tích và dự báo tình trạng ngập lụt trong tương lai.
2.1 Nội dung cụ thể
Nội dung nghiên cứu sẽ được chia thành các bước cụ thể: (1) Thu thập và xử lý tài liệu, dữ liệu liên quan đến điều kiện khí tượng - thủy văn và hệ thống thoát nước tại lưu vực Tân Hóa - Lò Gốm; (2) Thiết lập mô hình hệ thống thoát nước lưu vực theo phương pháp mới, tích hợp các yếu tố dòng chảy bề mặt và dòng chảy trong cống; (3) Đánh giá khả năng mô phỏng của mô hình thông qua việc so sánh với các mô hình truyền thống. Qua đó, nghiên cứu sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về tình trạng ngập lụt và khả năng tiêu thoát nước của hệ thống hiện tại.
III. Đánh giá khả năng mô phỏng
Đánh giá khả năng mô phỏng của mô hình là một phần quan trọng trong nghiên cứu. Mô hình sẽ được hiệu chỉnh và kiểm định thông qua việc so sánh với dữ liệu thực tế về ngập lụt tại lưu vực Tân Hóa - Lò Gốm. Việc xác định bộ thông số cho hai mô hình lưu vực đô thị sẽ giúp đánh giá tính chính xác và khả năng ứng dụng của mô hình mới. Kết quả từ việc mô phỏng sẽ cung cấp thông tin quý giá về tình trạng ngập lụt, từ đó giúp đưa ra các giải pháp hiệu quả hơn trong việc quản lý và cải thiện hệ thống thoát nước đô thị.
3.1 Hiệu chỉnh Kiểm định mô hình
Quá trình hiệu chỉnh và kiểm định mô hình sẽ được thực hiện bằng cách sử dụng dữ liệu quan trắc thực tế về mưa và ngập lụt. Mô hình đối chứng sẽ được sử dụng để so sánh với mô hình mới, nhằm xác định độ chính xác và khả năng dự đoán của mô hình. Kết quả từ quá trình này sẽ giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiêu thoát nước và đưa ra các khuyến nghị cho việc cải thiện hệ thống thoát nước đô thị.
