I. Khái quát về di chúc và người lập di chúc
Luận văn thạc sĩ này tập trung nghiên cứu về người lập di chúc theo Bộ luật Dân sự năm 2015. Mở đầu chương 1, luận văn đưa ra khái niệm về di chúc, một giao dịch dân sự đặc biệt, mang tính đơn phương và có hiệu lực sau khi người lập di chúc qua đời. Di chúc được hiểu là sự thể hiện ý chí của cá nhân về việc định đoạt tài sản của mình sau khi chết. Tác giả nhấn mạnh tính "di chuyển đi sẵn của người chết" là đặc trưng cơ bản của di chúc, phân biệt nó với các giao dịch dân sự thông thường. Người lập di chúc là cá nhân, chủ thể xác lập giao dịch này. Luận văn cũng phân biệt người lập di chúc với các chủ thể khác trong giao dịch dân sự. 1.1. Đặc điểm của di chúc: Luận văn phân tích các đặc điểm của di chúc như tính cá nhân, tính đơn phương, hiệu lực phát sinh sau khi người lập di chúc chết và tính khả hủy, thay đổi được. 1.2. Người lập di chúc: Tác giả định nghĩa người lập di chúc là cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ hoặc hạn chế theo quy định của pháp luật, thể hiện ý chí định đoạt tài sản của mình sau khi chết thông qua việc lập di chúc. Luận văn phân tích sự khác biệt giữa người lập di chúc và người tham gia các giao dịch dân sự khác. 1.3. Lịch sử hình thành và phát triển: Phần này khái quát quá trình phát triển của pháp luật về người lập di chúc từ thời phong kiến đến nay, cho thấy sự hoàn thiện dần của pháp luật trong việc bảo vệ quyền lợi của người lập di chúc. Tác giả cũng chỉ ra những điểm còn hạn chế, bất cập trong quy định hiện hành. Ví dụ, vấn đề đồng ý của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi thực hiện việc lập di chúc; hay sự thiếu nhất quán trong quy định về người lập di chúc từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi.
II. Thực trạng quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 về người lập di chúc
Chương 2 đi sâu vào phân tích các quy định của BLDS 2015 về người lập di chúc. 2.1. Quy định về người lập di chúc: Tác giả tóm lược các điều khoản liên quan đến người lập di chúc trong BLDS 2015, bao gồm điều kiện về năng lực hành vi dân sự, quyền và nghĩa vụ của người lập di chúc. 2.2. Điều kiện của pháp luật: Phân tích chi tiết các điều kiện để một cá nhân có thể lập di chúc hợp pháp, bao gồm điều kiện về độ tuổi, tình trạng tâm thần minh mẫn, sáng suốt. Luận văn cũng phân tích các trường hợp hạn chế năng lực hành vi dân sự của người lập di chúc. 2.3. Quyền của người lập di chúc: Tác giả nêu rõ các quyền của người lập di chúc được pháp luật quy định, như quyền tự do định đoạt tài sản, quyền thay đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ di chúc, quyền chỉ định người quản lý di sản. 2.4. Đánh giá và hạn chế: Đánh giá chung về quy định của BLDS 2015 về người lập di chúc, tác giả cho rằng, nhìn chung đã có nhiều tiến bộ trong việc bảo vệ quyền lợi của người lập di chúc. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế, bất cập cần được hoàn thiện. Ví dụ, quy định về việc đồng ý của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi khi lập di chúc còn chưa rõ ràng, dễ gây khó khăn trong thực tiễn áp dụng.
III. Thực tiễn áp dụng và đề xuất hoàn thiện
Chương 3 tập trung vào thực tiễn áp dụng các quy định về người lập di chúc và đề xuất hoàn thiện. 3.1. Thực tiễn áp dụng: Dựa trên các vụ việc thực tế, tác giả phân tích những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình áp dụng pháp luật về người lập di chúc. Một số vụ việc được phân tích cho thấy sự thiếu thống nhất trong việc giải quyết các tranh chấp liên quan đến di chúc. 3.2. Đánh giá và đề xuất hoàn thiện: Tác giả đánh giá hiệu quả của việc áp dụng pháp luật về người lập di chúc, chỉ ra những bất cập, hạn chế. Từ đó, đưa ra các đề xuất hoàn thiện quy định của BLDS 2015 về người lập di chúc, nhằm đảm bảo tính rõ ràng, khả thi và phù hợp với thực tiễn. 3.3. Cơ sở đề xuất: Những đề xuất được đưa ra dựa trên cơ sở lý luận khoa học, phân tích thực tiễn áp dụng pháp luật, tham khảo kinh nghiệm lập pháp của các nước. 3.4. Giải pháp nâng cao hiệu quả: Bên cạnh việc đề xuất hoàn thiện pháp luật, luận văn cũng đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật trong giải quyết tranh chấp về người lập di chúc, chẳng hạn như tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật; nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ tư pháp; hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng.
IV. Kết luận
Phần kết luận tóm tắt lại những nội dung chính của luận văn, khẳng định tầm quan trọng của việc nghiên cứu và hoàn thiện pháp luật về người lập di chúc. Tác giả nhấn mạnh, việc bảo vệ quyền lợi của người lập di chúc không chỉ góp phần ổn định xã hội mà còn thể hiện tính nhân văn của pháp luật. Luận văn cũng đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo cho các công trình sau này. Kết quả nghiên cứu của luận văn này góp phần làm rõ hơn các quy định của pháp luật về người lập di chúc, từ đó giúp cho việc áp dụng pháp luật được hiệu quả và thống nhất hơn, hạn chế các tranh chấp phát sinh. Đồng thời, luận văn cũng đề xuất các giải pháp để hoàn thiện pháp luật về vấn đề này, góp phần xây dựng hệ thống pháp luật Việt Nam ngày càng hoàn thiện và phù hợp với thực tiễn.
